Radio Tonka bestaat dit jaar twintig jaar. Een enorme mijlpaal voor een radiozender die zijn oorsprong vindt in de florerende kraakbeweging in het laatste decennium van de vorige eeuw. Medeoprichter en programmamaker Peter Bos begon ooit zijn radiomakerij bij Lokatel waar begin jaren ‘90 geen plek meer was voor alternatieve muziek. Andere grote steden hadden illegale vrije zenders als De Vrije Keyser, Radio 100 en Radio Rataplan en dus was het idee om Den Haag een even alternatieve spreekbuis te geven al vlug geboren. Dit alles in dezelfde periode dat house haar intrede maakte in Nederland en piratenzenders als paddenstoelen uit de grond schoten.
Twintig jaar Radio Tonka, ondergronds en underground
Bezetenheid duurt het langst
Ergens onder een vervallen statige villa in Den Haag huist een piepklein studiootje. De geur van rook, vocht, schimmel en vervlogen glorie worden begeleid door de klanken van muzikale obscuriteit. Naast een slordige tl-balk her en der wordt het donkere hart van voormalig piratenzender en jubilaris Radio Tonka verlicht met snoeren gekleurde kerstverlichting.
In 1994 startte Peter Bos met vier mede vrije geesten uit de kraakbeweging Radio Tonka, vernoemd naar de bekende Amerikaanse producent van onbreekbaar speelgoed uit de vijftiger jaren. Tonka betekent “groot” in het Sioux en hoewel Bos en kornuiten met grootse plannen begonnen, was de zender destijds nog maar een klein en illegaal stipje in de ether. Gevijven maakte zij slechts drie uur unieke radio per week, vol muzikale rariteiten van punk tot house en politieke programma’s, van tevoren opgenomen op cassettebandjes.
Dat Radio Tonka veel impact had valt niet te betwisten, hetzij voor velen onder de radar. Zo was zij lang de enige radiozender in Den Haag die techno draaide, al vanaf de opkomst van het genre. Ook heeft het station flink muzikaal huisgehouden in de beroemde en beruchte Blauwe Aanslag tot deze voorgoed ontruimd en gesloopt werd. Een heftig hoogtepunt, volgens Bos. “De Blauwe was omsingeld door driehonderd ME’ers, politiehelikopters en nieuwsgierige bijstanders. Via grote speakers op het dak zonden we live uit wat er gebeurde en riepen we mensen op om te komen demonstreren. De gemeente vond ons helaas te opruiend en gaf Eneco opdracht de elektra plat te leggen. En toen was het over”, vertelt Bos met een glimlach vol weemoed en trots.
Via het voormalig gekraakte De Illusie aan de Casuariestraat en de nodige invallen en beslagleggingen van dien, vond Radio Tonka haar thuis in “Villa Te Koop” aan de chique Alexander Gogelweg. De villa dankt haar naam aan het grote te koop bord dat anno 2014 al 25 jaar in de achtertuin staat. De voormalig eigenaresse is inmiddels overleden, maar heeft al die jaren in Monaco gewoond zonder naar haar pand om te kijken. De huidige erfgename heeft er blijkbaar vrede mee dat de weelderige en verwilderde woning dienst doet als Haagse culturele broedplaats. Tien mensen hebben boven de Tonka kelder hun intrek genomen in de villa, en nu bruist het huis van de kunstzinnige ateliers en muziekwerkplaatsen.
Radio Tonka, inmiddels legaal via Den Haag FM te horen, bestaat vandaag de dag uit veertig programmamakers die 24 uur per week underground en eigenzinnige muziek en praatprogramma’s de ether in slingeren. “Iedereen doet zijn eigen ding, houdt samen de lol erin en is bezeten van muziek.” Radio Tonka is ook delen. Veel van de plaatjesdraaiers nemen gasten mee die meepraten, draaien of live spelen in de nachtelijke uurtjes.
Vorig weekend vierde Radio Tonka haar twintigjarig bestaan met een goedbezocht tweedaags jubileumfeest in Café De Vinger in Den Haag met live acts en radiomakerij. “Vooral The Dust Bowl Drifters en The Love Freaks waren geweldig!” Wat we in de toekomst mogen verwachten van deze bijzondere groep mensen en hun muzikale interesses van Radio Tonka is raadselachtig. “We leven echt van week tot week. Wat meer zendtijd en wat vroeger op de avond zouden we heel tof vinden.” Wel is het duidelijk dat Radio Tonka even onverwoestbaar blijkt als de iconische grote gele Tonka kiepwagens. Van harte en op twintig jaar meer.
Radio Tonka is elke zondag tot en met vrijdag van 23.00 tot 03.00 uur te beluisteren via Den Haag FM 92.0.