De Zielenwinner en Daniel Johnston

Smutfish speelt een thuiswedstrijd

Peisam Tsang | Foto's: Lilian van Dijk, ,

Daniel Johnston is vanavond de man waar iedereen voor gekomen is. Een man waar veel om te doen is geweest door zijn manische depressies. Zijn leven ging dan ook niet van een leien dak. Beroemd worden en denken beter te zijn dan wie dan ook is één van de daaruit voortgekomen grootheidswaanbeelden. Innerlijk voerde hij een zielenstrijd en zag in iedereen wel een duivel.

Smutfish speelt een thuiswedstrijd

Daniel Johnston, met Smutfish in het voorprogramma, staat vanavond in de grote zaal van het Paard van Troje. Voor de gelegenheid zijn er kussens verspreid op de vloer en bankjes tevoorschijn getoverd waar het publiek op kan zitten. Ook de kroonluchters zijn uit de kast getrokken. Het vierde en alweer laatste optreden in deze samenstelling is niet uitverkocht. Wel is het goed en gezellig druk. Smutfish is een goede keus als voorprogramma van Daniel Johnston. De overeenkomsten: een eigenzinnige band met een eigenzinnige zanger die tevens kunstenaar is. Zowel in de kunst als de muziek, niet contrasterend, maar juist associërend, is er ruimte voor bewustzijn en bewustwording. Deze getuigen van goed vakmanschap. Live is er niet echt een setlist, beiden hebben een stapel papier of een tekstboek mee. Smutfish maakt emotionele muziek met een duistere teint. Daniel Johnston heeft in zijn leven een psychotisch duistere periode geleefd. Maar zo kan je wel uren doorgaan met overeenkomsten zoeken. De optredens... Smutfish zanger Melle de Boer mag de aftrap verzorgen en zingt het eerste nummer alleen. Daarna komen de andere bandleden gitarist Dick Zuilhof, contrabassist Rob Lagendijk en drummer Sean de Vries het podium op. Het wordt een korte maar krachtige set, maar genoeg voor de band om een thuiswedstrijd te spelen. Het geluid in de zaal is goed en doet de liedjes recht aan. Drummer Sean laat horen hoe je moet drummen en tegelijkertijd genoeg ruimte overlaat om de liedjes maximaal tot zijn recht te laten uitkomen. Dat is niet voor alle drummers weggelegd en Smutfish heeft er toch een aantal versleten in het verleden. Dat alle bandleden het naar hun zin hebben, valt duidelijk af te lezen aan de gezichten. Daniel Johnston is vanavond de man waar iedereen voor gekomen is. Een man waar veel om te doen is geweest door zijn manische depressies. Zijn leven ging dan ook niet van een leien dak. Beroemd worden en denken beter te zijn dan wie dan ook is één van de daaruit voortgekomen grootheidswaanbeelden. Innerlijk voerde hij een zielenstrijd en zag in iedereen wel een duivel. Echt beroemd geworden is hij nooit, maar hij heeft wel veel bewondering geoogst van muzikanten als onder meer Das Pop, die meerdere keren een ‘Tribute to Daniel Johnston’ heeft gedaan. Ook hebben Tom Waits, Eels, Beck, The Frames en talloze andere muzikanten nummers van hem gecoverd. In alle puurheid en met hart en ziel, hoe moeilijk het ook is, je aan iets wijden. Dat is Daniel Johnston. Hij bekeert het publiek met zijn breekbare en simpele liedjes. Zo ook vanavond. De beste man komt op in een wit T-shirt en slonzige donkergroene broek. Wie hem niet kent, zou kunnen denken dat hij een dakloze is, zomaar van de straat geplukt. Daniel komt het podium op en begint te stemmen. Doordat zijn handen zo trillen gaat dit hem niet goed af. Gelukkig komt Smutfish Dick hem helpen. Dat levert wat hilariteit op, maar als het eenmaal lukt, ook applaus. Als Daniel eindelijk speelt, houdt iedereen angstvallig zijn adem in. De eerste nummers gaan hem niet makkelijk af. Het gitaarspel klinkt erg puntig en hier en daar lijkt het eerder op gehark. Dat gaat even later veel beter. Dan nodigt Daniel heel Smutfish uit op het podium als zijn begeleidingsband. Ook toetsenist Frank, bekend van De Kift, doet mee. De band doet het opvallend goed en Daniel Johnston lijkt er erg mee in zijn sas. Al schuddend, door de medicijnen, zingt hij met zijn ziel onder zijn armen. Dan is er een kleine pauze. Na de pauze wordt er ingezet met ‘Casper (the friendly ghost)’. Het publiek, overtuigt door het talent van Daniel Johnston, voelt zich op haar gemak en zingt mee. Op ‘Worried shoes’ klinkt er geknal uit de orgel. Onverwacht, maar Johnston anticipeert erop door een grappige opmerking te maken. “Oh, that’s a nice sound.” De set eindigt met ‘True love will find you in the end’. “This is a promise with a catch. Only if you’re looking can it find you. Cause true love is searching too. ... True love will find you in the end.” Het publiek is razend enthousiast door dit hartverwarmend einde en schreeuwt om een toegift. Deze wordt uiteraard gebracht, door Daniel alleen, in de vorm van ‘Devil town’. Dit heeft als gevolg dat velen dit bekende nummer meezingen. Smutfish heeft vanavond uitstekend begeleid en dat terwijl de band in zo’n korte tijd de muziek heeft gerepeteerd. Na het optreden wordt bekend dat ze morgen weer Daniel Johnston mogen begeleiden tijdens een concert in de Ancienne Belgique in Brussel. Er wordt dan ook samengespeeld met Das Pop. Daniel Johnston is vanavond weer zijn eigen ik en zegeviert in het Paard van Troje. Van zielenstrijd naar zielenheil: pure innerlijke strubbelingen dat leidt tot het geluk van de onsterfelijke ziel. Deze laat hij achter in de harten van de mensen.