Op woensdag 15 november is het zo ver, dan start Crossing Border 2006. Dit unieke festival vol literatuur, muziek, film, kunst en spoken word gaat voor de veertiende keer plaats vinden. De locatie is net als vorig jaar het Theater aan het Spui en de geluiden rondom het festival zijn louter positief. 3voor12/Den Haag belicht aankomende weken enkele acts die op Crossing Border staan. Als negende in de reeks is het woord aan Ino Kruysen. Waarvan ken je het Crossing Border festival? En wat voor een band heb je ermee? “Het Crossing Border festival ken ik al zeven jaar. Ik kwam een keer in Lokaal Vredebreuk en zag daar het adres van het Crossing Border festival op een soort flyer hangen. ‘Daar loop ik dus gewoon elke dag langs!’, dacht ik nog. Ik baalde een beetje want het was misschien nog maar twee weken voor dat festival van start ging en ik nam aan dat de programmering al helemaal dichtgetimmerd was. Totdat mijn vinger, de volgende dag (na het 24ste rondje langs die deur) ineens achter de bel bleef haken en ik mijn CD persoonlijk afgeleverd heb. Niet veel later ontving ik een contract in mijn bus voor een optreden op het Crossing Border. Dat was mijn eerste optreden op het Festival, in 1999.” “Daarvoor had ik er hier en daar flarden over gehoord, het leek mij een mooie combinatie van disciplines naast elkaar en met elkaar verweven. De programmering leek me heel integer en met een groot hart voor de eigenheid van individuele uitingsvormen. Dat waren de eerste dingen die mij opvielen. Ik heb er nu een aantal keer opgetreden en ik ben nog niet op een dergelijk festival geweest waar de sfeer mij zo aanspreekt als daar. Het is overduidelijk dat het alles en iedereen met elkaar in verbinding brengt. Een warm bad van kleuren, geluiden en vormen.” Vertel eens wat over de muziek die je gaat zingen. “Ongeveer vanaf 1998 ben ik bezig met deze Latijns Amerikaanse muziek. Voor het klassieke repertoire dat ik zong, vond ik Latijns Amerikaanse liederen van Carlos Guastavino en Alberto Ginastera. Die trokken mij erg aan. In de bibliotheek kwam ik een CD van Victor Jara tegen en toen ik deze hoorde ben ik die met drie akkoorden op een gitaartje gaan oefenen en het liet me niet meer los. Niet dat ik al het andere meteen liet vallen, maar dit nam steeds meer plek in en dat is zo verder gegroeid. Er zat een gitariste in de zaal toen ik, na een klassiek optreden, een keer als toegift een lied van Victor Jara zong. Het leek haar geweldig om me daarbij op gitaar te begeleiden. Eindelijk meer dan drie akkoorden! En zo verschrikkelijk mooi gespeeld! Regina Albanez en ik hebben in het begin veel lopen zoeken naar de muziek die hier nergens te krijgen was. Gelukkig konden we veel van de Latijns Amerikaanse mensen hier krijgen.” “De teksten staan voor mij bovenaan. Deze zijn voor mij de keuze of ik iets zing of niet. Ze zijn vaak ook prachtig van melodie, dat niet op z'n minst, maar de tekst weegt voor mij het zwaarst. De inhoud ervan gaat vaak over saamhorigheid, je licht in dit leven neerzetten, elkaar moed, kracht en support geven, natuur en wederom de verbinding daarmee. Het inspireert me en de manier waarop de tekstdichters al deze dingen beschrijven, in prachtige metaforen en beeldspraak. Dat vind ik weergaloos mooi.” Hoe bereid jij je voor op Crossing Border? Is dat anders dan voor andere optredens/festivals? “Ik ben er gewoon helemaal mee bezig. Meestal trek ik me een beetje terug voor een optreden, ik concentreer me op wat ik ga zingen en doen, herhaal teksten, speel ermee, probeer andere intonatie, ben erop gefocust. Dan merk je meestal aan me dat ik niet echt aanspreekbaar ben. Je kunt wel tegen me aanpraten, maar ik luister met een half oor naar je. Ik ben dan in mijn hoofd met mijn teksten of zingen bezig. Voor zover mogelijk probeer ik ervoor te zorgen dat alle dingen eromheen geregeld zijn, zodat ik me daar op dat moment niet mee bezig hoef te houden. Ja, ik zing in, daar begin ik 's ochtends al mee. Dan wat uren niet en dan weer voor het optreden. Maar nooit heel hard, veelal de plaatsing oefen ik.” Wat is het meest rare wat je hebt meegemaakt tijdens een optreden? “Jeetje, er gebeurt zo vaak iets idioots! Grappigs whatever, ik zou niet zo heel snel iets kunnen uitkiezen. Ik had bijvoorbeeld een optreden dat werd opgenomen door tv, maar omdat alles snel ging, make up, kleren enz. stond ik ineens voor de camera en had ik nog kauwgum in mijn mond (extra irritant want ik kauw zelden of nooit kauwgum). Ik moest al beginnen met zingen. Ik dacht: ‘dit is belàchelijk! ik moet die kauwgum ergens laten!’ Dus toen de camera even op de gitarist werd gericht, draaide ik me om en haal snel die kauwgum uit mijn mond Ineens was de camera weer terug! Ik weer snel omdraaien met de kauwgum in mijn hand en zing door. Verwissel van hand met de microfoon en de kauwgum zit aan de microfoon, leg mijn hand eroverheen,en frummel 't zo onzichtbaar mogelijk mijn mouw in. Nu hangt het zichtbaar in mijn mouw, dus frummel ik het zo onzichtbaar mogelijk verder afwaarts, naar achter mijn rug, in de ceintuur van mijn jurk, ‘my god wat een ordeal!’ denk ik nog onder het zingen, en probeer bij mijn tekst te blijven. Uiteindelijk is het wel goed verlopen, ik denk alleen dat ik redelijk motorisch gestoord ben overgekomen, hoewel niemand me daarover heeft aangesproken. Wel tikte iemand me 's avonds na het optreden aan: ‘mevrouw, U bent denk ik op een stuk kauwgum gaan zitten. Sorry, ik denk ik zeg 't U maar, anders loopt U er maar mee rond...’” “Het leukste vond ik een keer toen ik aan het zingen was en er stond een hele rits mensen op uit hun stoel. Ze liepen allemaal de rij uit. Ik dacht: ‘wat gebeurd er? Gaat iedereen "en masse" naar de wc of zo?’ Maar nadat ze zich uit de rij hadden gewurmd, stonden ze ineens voor het podium met bloemen en zongen mee met het nummer dat uit "hun land" kwam. Dat was hartverwarmend! Ik seinde of ze op het toneel wilden komen, daar hebben we de rest samen gezongen. Dat roert me en vind ik geweldig. En ook als iemand uit de band me raakt met zijn of haar spel.” Wat is naast muziek, ook heel erg bijzonder voor je? “Wat ik in de muziek bijzonder vind is wat ik in het leven bijzonder vind. Contact tussen mensen, onbevangenheid, verbondenheid, vinden, zoeken, aanraken, bewust zijn/worden, alles! Het blijft me allemaal opnieuw verwonderen en bezighouden. Maar misschien bedoelen jullie meer in termen van andere ”bezigheden”? Dan bijvoorbeeld: synchroon zwemmen, kunstschaatsen, duiken, op de zee zijn, rotsklimmen en vast nog meer waar ik nu niet aan denk. En recently natuurlijk baby neefje Stars, wanneer hij direct laat merken dat het eten niet is binnen te houden of hoe hij mijn wang in volle blijdschap aan flarden grijpt wanneer hij me begroet. Ik weet ’t niet ! Er is zoveel bijzonder.” Wat moeten mensen over het algemeen meer doen? “Moeten niks. Wat ik fijn vind, kan een ander misschien vreselijk vinden. Je gaat toch de weg die je "moet" gaan, waarvan je eerst dacht dat het niet goed was, blijkt ineens nodig te zijn geweest om Überhaupt ergens naartoe te gaan of ergens achter te komen. Dat wil niet zeggen dat je hierover niet je haren uit je hoofd trekt van frustratie soms en op een normale manier kaal worden is al pijnlijk genoeg. Maar anyway, als ik hierover echt iets zou willen antwoorden, zou het zijn dat mensen wat zachter naar zichzelf zouden kunnen zijn en zo vanzelf naar anderen. Dat we niet mee moeten gaan met de verharding van de wereld om ons heen, want dan laat je jezelf in de steek, en ook anderen. Ons niet laten verdelen en overheersen door angst, met elkaar voor elkaar vechten in plaats van tegen elkaar. Zichzelf en anderen vriendelijker, liefdevoller en geïnteresseerder benaderen meer in je hart zijn, meer tijd nemen en rust. En meer genieten!” Hoe zoek jij je grenzen op? “Jezus wat een vraag! is er nog een andere manier dan om dat te doen? Anders dan gewoon proberen integer te zijn en jezelf te blijven IN wat je doet.” Crossing Border en Ino Kruysen... “... zijn er allebei 16 november” Ino Kruysen treedt 16 november om 21:30 op bij James Canon in de Cascadeur.