Dag in de Branding: Steve Reich’s Drumming in het Paard

Modern klassiek te bewonderen op Haags poppodium

Rik ’t Jong, ,

‘Experimenteel festival’ was de aankondiging voor de zaterdagavondprogrammering in het Paard. Een uitvoering van Steve Reich’s Drumming uit 1971, door het Koninklijke Conservatorium ensemble. Deze aankondiging wekte genoeg nieuwsgierigheid bij 3voor12 Den Haag om eens een kijkje te gaan nemen. Het verslag van een ontdekkingsreis in de wondere wereld van de hedendaagse Nieuwe Muziek.

Modern klassiek te bewonderen op Haags poppodium

‘Experimenteel festival’ was de aankondiging voor de zaterdagavondprogrammering in het Paard. Een uitvoering van Steve Reich’s Drumming uit 1971, door het Koninklijke Conservatorium ensemble. Deze aankondiging wekte genoeg nieuwsgierigheid bij 3voor12 Den Haag om eens een kijkje te gaan nemen. Het verslag van een ontdekkingsreis in de wondere wereld van de hedendaagse Nieuwe Muziek. Om de ‘Nieuwe Muziek’ een duidelijker profiel en een krachtiger uitstraling te geven startte een aantal Haagse podia in 2005 het Platform voor Nieuwe Muziek. De Johan Wagenaar Stichting, het Koninklijk Conservatorium, Korzo Theater, Paard van Troje, Residentie Orkest en Theater Zwembad De Regentes sloten zich aan bij dit initiatief. De eerste stappen voor artistieke diversiteit en vergroting van de breedte van het aanbod aan Nieuwe Muziek in Den Haag waren hiermee gezet. Een belangrijke volgende stap was de organisatie van het festival Dag in de Branding. Een 12 uur durende muziekmarathon, die vier maal per jaar plaatsvindt. Op 16 september 2006 vond in diverse Haagse theaters en locaties de eerste editie plaats. Het programma van Dag in de Branding is opgezet rond een aantal concepten: verstilde tijd en herinnering, conceptuele en toevalsmuziek, musica derivata, cross-overs met jazz en popmuziek, geïmproviseerde muziek, performance art, installaties en muziektheater, en ten slotte traditioneel en orkestraal. De vier edities die per seizoen worden gehouden zijn gebonden aan een overkoepelend thema. Voor 2006/2007 is de stad Den Haag zelf het uitgangspunt. Op zaterdagmiddag 2 december vond in Theater Zwembad de Regentes de aftrap plaats. Daarna waren er uitvoeringen van moderne componisten als John Cage en Peter Adriaansz te horen in het Korzo Theater. Vervolgens werden er films vertoond in de Caballero fabriek in de Brinkhorst en ’s avonds, om 21:30 uur, is het programma gevorderd tot het KC Ensemble in het Paard van Troje. De grote zaal van het Paard is gevuld met klapstoeltjes en op het podium staan instrumenten in afwachting van hun bespelers. Het stuk dat gespeeld gaat worden heet ‘Drumming’ en is gecomponeerd door de beroemde componist Steve Reich (1936). Zijn muziek behoort tot ‘minimal music’ en wordt toegankelijker beschouwd dan andere hedendaagse avant-garde stromingen. Welgeteld veertien muzikanten betreden het podium en nemen plechtig hun plaats in. Dan begint de eerste slagweker pulserend op een bongo te slaan. Hij wordt al snel vergezeld door een tweede speler. Ze spelen een soort basispatroon, dat ze alsmaar blijven herhalen. Inmiddels hebben er nog twee trommelaars plaats genomen achter de vier paar bongo’s en spelen eveneens een patroon dat zich blijft herhalen. Waarna één van de spelers het patroon zodanig versnelt ten opzichte van de andere spelers, dat er een nieuw patroon ontstaat. De beat gaat maar door en resulteert in een overweldigend en complex geheel van patronen en ritmes. Na meerdere climaxen ontrafelen de patronen zich weer tot het beginpunt van het stuk. Inmiddels staan de andere spelers al klaar om verder te gaan op drie marimba’s (soort grote xylofoon). Zij nemen het patroon over van de bongo’s. Opnieuw worden er onnavolgbare ritmesalvo’s afgevuurd en het publiek raakt massaal in extase. Op een gegeven moment worden de drie marimba’s met negen spelers tegelijkertijd bespeeld en zingen vier zangeressen partijen, waarmee ze het marimbageluid imiteren. Aan het eind van dit deel worden de marimba’s in hun hoogste register bespeeld en de patronen overgenomen door drie klokkenspellen die op hun beurt in het laagste register worden bespeeld. Hierdoor blijven ritme en toonhoogte gehandhaafd, maar ontstaat een verandering in de klank. Daarbij worden er ook nog patronen gespeeld door een piccolo. In het laatste deel worden alle technieken en instrumenten gecombineerd. Het ensemble speelt op volle kracht. Meedogenloos en op virtuoze wijze worden de bongo’s, marimba’s en klokkenspellen geslagen. De zangeressen fluiten en zingen. Een overweldigende en hypnotiserende deken van klank en geluid valt over de zaal. En dan ineens is het afgelopen. Na 55 minuten is de reis voorbij. Enigszins verdwaasd en versuft bestelt men een drankje aan de bar, om nog even bij te komen van datgene wat zich zojuist voor hen heeft afgespeeld. Tussen alle dance, pop, rock, r&b en hiphop shows die er normaal gesproken in het Paard plaatsvinden was deze performance een absolute vreemde eend in de bijt. Hoe dan ook, deze muziek mag en moet ook gehoord worden. Daarom is het een dapper en prijzenswaardig initiatief om dit te laten plaatsvinden op een vermaard poppodium in plaats van een klassieke concertzaal. De volgende, derde editie van Dag in de Branding vindt plaats op zaterdag 17 maart. Naast het Korzo en de Regentes dient het Paard opnieuw als festivallocatie.