Chat Pile: ‘Iedere artiest zou zich moeten uitspreken over Palestina’ Chat Pile: ‘Iedere artiest zou zich moeten uitspreken over Palestina’

Raygun en gitarist Luther Manhole (niet hun echte namen, maar ooit gekozen als alias zodat hun toenmalige bazen niet wisten dat ze in een band zaten) zijn Oklahomans in hart en nieren. Opvallend opgewekt en uitgebreid vertellen ze via Zoom over hun thuisstad, waar ze een lastige relatie mee hebben. Het begint al bij de bandnaam: Chat Pile is de lokale naam voor giftige bijproducten die achterblijven van de metaalmijnen in Oklahoma. Dat is nog niet eens het grootste lokale probleem. De stad ligt namelijk in de ‘meest conservatieve staat van Amerika’. Binnen de kortste keren staat het hoofd van Luther op ontploffen als hij vertelt dat abortus daar illegaal is. Hij kiest er zelf bewust voor geen kinderen te krijgen.

Drie jaar geleden verscheen het debuutalbum God’s Country, een bleke vertelling van deze lokale problemen. Zware tracks over industrieel verval, de somberheid van de kale landschappen in Oklahoma en Amerikaanse crises. Het is niet raar dat juist in Oklahoma het hevigste tegengeluid ontstaat. Het meest uitgesproken op ‘Why’, waarop één vraag centraal staat: ‘Why do people have to live outside?’ Iedere ‘Why’ van Raygun klinkt panischer. Waarom bestaat dakloosheid in een welvarend land als Amerika, een land waarin miljardairs hun kapitaal dagelijks vergroten? ‘It’s a fucking tragedy’, concludeert de nooit uitgeraasde Raygun. 

Het succes van het album leverde Chat Pile voor het eerst shows op buiten Amerika. Op Roadburn 2023 speelden de mannen hun eerste show op het Europese vasteland. Het hangt samen met het nieuwe perspectief op Cool World, uiteraard een ironische albumtitel: ‘Het album kan je zien als een groot anti-oorlog statement. Misschien is anti-geweld een betere term. We zijn allemaal slachtoffer van geweld, opgelegd door machthebbers in allerlei vormen.’ Niet langer laat het viertal zich beperken door de grenzen van Oklahoma, maar met net zo veel furiositeit overstijgen ze de grenzen van hun staat.

Bijvoorbeeld op de single ‘Funny Man’, over het verschil tussen de Amerikaanse glorificatie van oorlogen en de realiteit. ‘Arme, jonge Amerikanen worden warm gemaakt met verhalen over grootsheid en trots’, zegt Raygun. ‘Het kunnen verdedigen van je vaderland. Later ontdekken ze dat oorlog vreselijk is.’ Maar het meest evident is dit sentiment op ‘Shame’. Een catchy nummer (tot Raygun halverwege begint te grommen), met een poppy en meezingbaar refrein. Een groot contrast met de inhoud van het gruwelijke tweede couplet: ‘In their parents arms, the kids were falling apart / Broken tiny bodies holding tiny still hearts.’ En dat refrein? Daar klinkt de woede richting wegkijkende bureaucraten en overheden die wapens leveren aan genocidale staten. Raygun: ‘Uiteraard schreef ik dat liedje na het zien van de situatie in Gaza, maar in principe zou het kunnen gaan over alle oorlogen. Van vroeger, van nu. Er lijkt nooit een einde aan te komen. Oorlog is de grootste schande van de mensheid, vandaar de titel ‘Shame’.’

Hoewel alles op Cool World uiteindelijk terug te leiden is naar machthebbers en hun monopolie op geweldgebruik, weet Raygun op slimme manieren ook onderwerpen als toxic masculinity, klassenverschil en kolonialisme aan te snijden. Hier en daar een opvallende verwijzing naar een verloren actiefilm uit de jaren tachtig, een boek van Cormac McCarthy, of bijvoorbeeld naar Macbeth, alles om bij te dragen aan de ijzige inhoud van het album. Het zwaarste bewaren ze voor het laatst, met afsluiter ‘No Way Out’, de enige track waarop Chat Pile even alle hoop verliest: ‘Het gaat over de gevolgen van klimaatverandering, onze woede op grote bedrijven en hun fossiele brandstoffen’, zegt Luther. ‘Wat we willen aangeven is dat het al te laat is. Het kwaad is geschied. Het klimaat is naar de klote, in de komende jaren zullen de gevolgen hiervan alleen maar toenemen. We hoeven het niet mooier te maken dan het is.’

Troosteloos en zwaar, net als alles wat Chat Pile maakt. Zelf realiseren Raygun en Luther dat het soms too much kan zijn. ‘Tuurlijk is onze muziek kil, maar ik zou niet zeggen dat onze attitude ‘fuck the world’ is’, zegt Raygun. ‘Ik probeer een portret te schrijven van de tijd waarin we leven, maar zeker niet zonder hoop. Je hoort me een klein beetje ten prooi vallen aan waanzin, maar tegelijk nog net genoeg hoop houden om optimistisch in het leven te staan.’

Je zou het inderdaad niet aan ze aflezen: Raygun en Luther zijn twee enorm vriendelijke mannen, die het liefst een uur lang praten over obscure arthouse-films, het geniale brein van Shakespeare en rare momenten in de popcultuur. Vraag Raygun welke film hij als laatste zag, en je krijgt een antwoord van tien minuten, plus een stuk of 8 filmtips (hier een link naar zijn Letterboxd-account). Chat Pile shows staan niet alleen bekend om de oprecht boze energie en de blote bast van Raygun, maar ook om het feit dat hij tijdens de show meer filmtips geeft dan liedjes zingt. ‘We moeten het ook een beetje plezierig houden, hè’, lacht hij. ‘Nee, maar we zijn bovenal een stelletje nerds, en zeker niet altijd boos of verdrietig. Ik haal heel veel plezier uit allerlei vormen van kunst, uit mijn fantastische vriendin en mijn allerliefste hond. Ik hou van het leven, al klinkt het misschien niet zo.’

Bovenal hopen Luther en Raygun dat de wereld over tien jaar zo mooi is dat Chat Pile liedjes kan maken waarin nog meer ruimte is voor verwijzingen naar film en literatuur. Misschien zelfs een plekje voor liefde. Maar nu kan dat simpelweg niet: ‘Waarom zou ik op dit moment over iets lolligs schrijven?’, vraagt Raygun. ‘Hoe kan je zien wat er gebeurt en daar stil over blijven? Als je je nu niet uitspreekt over Palestina ben je een lafaard. Ik zou willen dat Taylor Swift "free Palestina" zegt. Of fucking Dave Grohl ofzo. Dat zou iets teweegbrengen. Je wil iets losmaken, iets aankaarten, misschien zelfs iets veranderen. Dat is toch waar kunst om draait? We zouden een hele nietszeggende band zijn als we dit niet zouden doen.’

Chat Pile speelt zaterdag 19 april op Roadburn, als afsluiter in de grote zaal van 013.