Muziekwereld voelt woede en ongerustheid over monsterzege PVV Muziekwereld voelt woede en ongerustheid over monsterzege PVV

Ze staat niet vaak met haar mond vol tanden, maar nu even wel. Sophie Straat heeft op de barricades doorgaans haar woordje klaar als het gaat om fossiele brandstoffen of woningnood. Vandaag voelt ze zich leeg. ‘Ik ben onderweg naar Antwerpen voor een optreden maar ik heb even helemaal nergens zin in’, zegt de smartlappenactivist. ‘Het voelt als een zwarte bladzijde in de geschiedenis. Alsof wij na Engeland en Frankrijk nu aan de beurt zijn. De VVD heeft het zo hard opgefokt dat arme mensen massaal op de PVV zijn gaan stemmen. Ik grapte net nog: ik heb in elk geval wat om over te schrijven, maar eerlijk gezegd heb ik nu even helemaal geen woorden. Ik ben verdrietig en bang over wat komen gaat, over mensen die hier niet meer mogen zijn, over moslima’s die hun hoofddoek niet meer mogen dragen, over wijzelf die onze banen kwijt raken. Ik betaal mijn band van subsidies.’

Sef staat ’s ochtends alweer vroeg in de sportschool. De rapper is niet van plan zijn dag te laten verpesten, zegt hij. Dat betekent niet dat hij geen gevoel heeft bij de uitslag. Eerder deze maand won hij de 3voor12 Award met een albumtitel die haaks staat op wat Wilders voor ogen heeft: Ik Zou Voor Veel Kunnen Sterven Maar Niet Voor Een Vlag. ‘Die vlag kan wat mij betreft de tering krijgen, maar hang hem vooral op als je wil. Dan maak je meteen zichtbaar dat je een beleid van uitsluiting voert. In mijn voorstelling zit een fragment van Wilders die heel demonstratief een ster knipt uit de Europese vlag, met de woorden: zo, die neem ik mee terug naar Nederland. Het is allemaal zo lullig, zulke holle symboliek. Mensen willen terug naar een fictief verleden waarin alles goed was. Het is manipulatief en kwaadaardig, want iedereen weet dat woningnood, lage inkomens en studieschulden niet door asielzoekers veroorzaakt worden. Maar: crisis is vooruitgang. En vergeet niet: we zitten al dertien jaar met een regering waar ik niet blij mee ben, het heeft mijn doen en laten niet beïnvloed. We moeten als burgers niet afwachten tot de overheid het allemaal oplost, we moeten zelf initiatief nemen en voor elkaar opstaan.’

Dat klinkt optimistisch, maar dat voorkomt niet dat er een donderwolk op de cultuursector afkomt. De PVV zou het liefst alle cultuursubsidies afschaffen. Zo ver zal het vast niet komen, maar een stevige bezuiniging lijkt onvermijdelijk. Dat denkt ook co-voorzitter van Kunsten 92, Jeroen Bartelse. In De Machine sprak hij zich afgelopen weer bezorgd uit over het VVD-plan om de BTW op cultuur te verhogen van 9 naar 21%, nu staat volgens hem de hele sector op het spel. ‘En toch heb ik niet het gevoel dat dat echt gaat gebeuren. De verkiezingen draaiden niet om cultuur, mensen die PVV gestemd hebben gaan ook naar concerten en staan ook op de dansvloer. Ik hou hoop, we moeten de creativiteit redden. Maar daarvoor moeten we wel aan de slag. Wat zijn de argumenten die bij partijen moeten landen voor ze aanschuiven aan de formatietafel? Ook in die fase luisteren partijen naar hun achterban.’

Berend Schans van branchevereniging voor podia en festivals, de VNPF, sluit zich bij zijn vakgenoot aan. ‘Even los van de absurd grote kans dat we een extreem rechts populist als premier kunnen krijgen (hetgeen ik persoonlijk - geen VNPF-standpunt - een moreel dieptepunt vind) is het natuurlijk onheilspellend dat de PVV in het programma heeft staan: subsidies op cultuur afschaffen. Maar dit is nog geen regeerakkoord. En het rijk is niet verantwoordelijk voor alle cultuursubsidies in Nederland. Toch maken we ons zorgen, ook dat wat het rijk subsidieert draagt bij aan identiteit, burgerschap, sociale cohesie en de economie. Het is nu nog meer zaak om goed samen te werken in de georganiseerde cultuur- en entertainment sector. Zoals we dat ook deden in corona-tijd. Er zijn voor deze verkiezingen vooral campagnes gevoerd op polariserende thema's. Wij zijn er van overtuigd dat live muziek juist een rol kan spelen in het slechten van die kloven.’

Het aloude linkse devies van verbinding, daar is het weer. Maar vandaag mag de boosheid even razen, vindt rappende theatermaker Elmer, die duidelijk geëmotioneerd is. ‘Ik speelde vanmorgen in Amsterdam een voorstelling voor kinderen van allerlei achtergronden, die heel erg ‘aan’ gingen op onze voorstelling, gebaseerd op een eeuwenoud epos uit Mesopotamië, een verhaal over queerness, over de dood. Dan denk ik: wat doen ze deze kinderen aan. Ik sta mezelf toe om moedeloosheid en woede te voelen, en op Instagram liet ik me even gaan. Ik vergeet soms dat ik tegenwoordig meer dan vijftig volgers heb. Maar ik wil niet vanuit woede nieuwe dingen maken. De woede moet er eerst uit, maar daarna moet ik op zoek naar empathie. Dat is de basis van goede kunst.’