De twaalf genomineerden van de 3voor12 Award laten vooral zien hoe divers het Nederlandse muzieklandschap anno 2019 is. Maar zijn er ook overeenkomsten te ontdekken in de maakprocessen van de albums? Zijn er richtlijnen waar je je als muzikant aan vast kunt klampen in je poging het beste Nederlandse album van het jaar te maken?

Hoe lang heb je in de studio gezeten?

Wat studiotijd betreft lijken er twee opties mogelijk. Optie één: je bedenkt vooraf heel goed wat je wilt doen, zodat je in de studio alles alleen nog maar hoeft uit te voeren. Onder meer Altin Gün, Pip Blom en Amber Arcades kozen voor deze aanpak. Zij spendeerden respectievelijk 10, 16 en 18 dagen in de studio. Faberyayo spant echter de kroon: hij nam <3 in 7 dagen op. Dan de tweede optie: je gebruikt de studio als instrument en gaat tijdens het opnemen nog eens lekker op onderzoek uit. Het maakt niet uit dat je er uiteindelijk spendeert, zoals Ares deed. Of dat je, zoals de heren van Weval, niet precies meer weet of je nou 350 of 450 dagen in de studio zat. Het perfecte eindresultaat is alles dat telt.

Hoeveel mensen zijn er te horen op de plaat?

De meeste makers van de genomineerde albums kozen voor een vrij sobere aanpak. Muzikanten van buitenaf bij het album betrekken? Nee, de meesten hielden het proces liever dicht bij zichzelf. Pip Blom nam Boat op met z'n vieren en Altin Gün Gece met z'n zessen. Anderen schakelden een paar extra mensen in. Meetsysteem werkte met zeven instrumentalisten, terwijl Rina Mushonga haar triobezetting op 'Hey Coach', '4qrts' en 'Glory_' uitbreidde met een saxofonist, cellist en gitarist. Weval maakte The Weight volledig in een achtdelige bandformatie.

De albums waarop écht veel mensen te horen zijn, behoren tot de uitzonderingen. Mozes and the Firstborn liet zo'n twintig mensen opdraven voor alle interludes op Dadcore en Amber Arcades werkte op European Heartbreak met een flinke hoeveelheid blazers en strijkers. Ze moest het zelf even nazoeken op AllMusic, maar in totaal werkten er 21 muzikanten mee aan het album. Op Jungle By Nights Livingstone zijn naast mensen ook dieren te horen. De band bouwde een oude boerderij in Drenthe om tot studio en nam daar het album met open deuren op: naast negen muzikanten zijn er daardoor ook twintig vogels op de plaat te horen.

En hoeveel instrumenten?

Anno 2019 kun je een album vol rijke arrangementen maken met niet veel meer dan een laptop. Kijk maar naar Ares, die Alice maakte met softwareprogramma Fruity Loops en een gitaar. Synthesizers van allerlei soorten en maten spelen een belangrijke rol op de albums van Meetsysteem en Rina Mushonga, terwijl Mozes and the Firstborn voor zo'n beetje elke track op Dadcore een andere gitaar uit de kast trok. De grootverbruikers zijn Altin Gün, dat met een fraaie verzameling percussieinstrumenten de twintig aantikt. Amber Arcades gaat daar - wederom met behulp van blazers en strijkers - overheen met 27, maar Weval spant de kroon. Het duo (en zijn band) gebruikte op The Weight liefst veertig verschillende instrumenten. Naar schatting, that is.

Met hoeveel producers, mixers en masteraars heb je gewerkt?

Behalve muzikanten spelen er natuurlijk allerlei andere mensen een rol bij de totstandkoming van een album. Producers bijvoorbeeld, maar ook engineers, mixers en masteraars. De mensen achter de knoppen, kortom. Wat opvalt is  dat veel acts het heft op dat gebied zelf in handen nemen. Van Ares tot Altin Gün en van Meetsysteem tot Rina Mushonga: stuk voor stuk waren ze bijzonder nauw betrokken bij de productie van hun albums. Mozes and the Firstborn werkte met meerdere producers, waaronder de Amerikaanse vedette Chris Coady, die eerder albums van Beach House, Grizzly Bear en Yeah Yeah Yeahs produceerde. Voormalig drummer Raven Aartsen hield echter het overzicht als algemeen producer. Weval liet één track over aan de Britse producer David Wrench, maar produceerde de rest van The Weight helemaal zelf. Ook Amber Arcades en Pip Blom werkten met buitenlandse profs: European Heartbreak werd geproduceerd door Trey Pollard en Chris Cohen, Boat door Dave McCracken (Depeche Mode, Beyoncé, dEUS). 

Hoeveel ontwerpen gingen de prullenbak in voor deze hoes gekozen werd?

Soms moet je niet te lang over dingen nadenken en is het eerste idee dat je hebt gewoon het best. Weval, Altin Gün, Jungle By Night, Faberyayo en Amber Arcades gooiden geen enkel ontwerp voor de hoes van hun albums in de prullenbak: het eerste idee belandde - zij het in licht aangepaste vorm - op de cover. Op die van Jungle By Night prijkt een pyriet, een kristal dat in hoeken van negentig graden groeit. De bewuste afbeelding stond op de site van een Spaanse geoloog, die de band via een Facebookpagina over mineralen om toestemming wist te vragen. Zodra de plaat er was, ging er een groot pakket richting Barcelona als bedankje. Ook de hoes van Wevals The Weight komt het buitenland. 'We kwamen de foto tegen op een profiel van een jonge kunstenares uit Zuid-Amerika. We stopten hem in een mapje en hebben nooit meer een andere hoes overwogen. Ze was heel blij dat we hem wilden gebruiken.'

Hoe lang heeft de plaat op de plank gelegen nadat hij af was?

In de tijd van streamingdiensten heeft een muzikant geen label meer nodig om zijn muziek te verspreiden. Een album dat je vandaag afmaakt, kan bij wijze van spreken morgen al op Spotify te beluisteren zijn. Zo bracht Ares Alice in eigen beheer uit, een week nadat hij de laatste hand aan het album had gelegd. Ook het album van Altin Gün, dat in tegenstelling tot Alice wél op vinyl verscheen, ging vrijwel direct door naar de drukkerij en de platenzaak. 

Hoeveel liedjes hebben het album niet gehaald?

Veel genomineerden blijken heel gericht aan bepaalde nummers te werken. Natuurlijk beginnen ze met een omvangrijke selectie demo's, maar daarna zetten ze al vrij snel hun geld op een aantal favorieten. Als gevolg daarvan vallen relatief weinig liedjes op het laatste moment af. Bij de meeste acts ligt het aantal rond de vier. Weval killde twaalf darlings en bij de hyperproductieve Ares (waarover later meer) vielen gedurende de opnames van Alice 83 liedjes af.

Aan welk liedje werkte je het langst?

In sommige gevallen werken artiesten jaren aan een nummer, dat door wel twintig verschillende versies kan gaan. Amber Arcades schaafde bijvoorbeeld tweeënenhalf jaar aan 'Goodnight Europe', een van de hoogtepunten van European Heartbreak en legde Meetsysteem de basis voor 'Geduld' al in 2014. Melle Dielesen van Mozes and the Firstborn begon ook ruim twee jaar geleden aan 'Dadcore'. 'Toen hadden we al best een stukje van de plaat en wisten we al hoe hij zou gaan heten', vertelt hij. 'Dus toen ging ik maar eens aan de titeltrack beginnen. Het is het enige nummer waarin we veel aan de tekst hebben gesleuteld. Ik denk dat ik wel tien verschillende teksten heb geschreven.' 

En aan welke het kortst?

Natuurlijk komt het ook voor dat alle puzzelstukjes meteen op de juiste plek vallen. Zo ontstond 'Soför Bey', de enige original op Altin Güns Gece, als spoken word-improvisatie tijdens een repetitie. Daarna hoefde er weinig meer aan te gebeuren. Ook 'Hangmat', de leadsingle van Jungle By Nights Livingstone, was razendsnel af. 'Op de een of andere manier vielen ieders partijen heel snel op hun plek en hoorden we dat het goed was.' Wat snelheid betreft is Ares de winnaar: hij maakte 'Gezegend' in slechts 18 uur.

De 3voor12 Award

De 3voor12 Award wordt jaarlijks uitgereikt aan het beste Nederlandse album van de afgelopen twaalf maanden. In het verleden wonnen onder meer Typhoon, De Staat en Sevdaliza de Award. Dit is de jury van dit jaar. 

De winnaar van de 3voor12 Award 2019 wordt op vrijdag 6 december bekendgemaakt tijdens het Song van het Jaar Festival in TivoliVredenburg, Utrecht. Dan wordt ook de volledige Top 100 van de Song van het Jaar onthuld. 

En dat is nog niet alles: er komt ook een hele lading toffe artiesten spelen! Onder meer Eefje de Visser, Sports Team, EUT, The Murder Capital, Mozes and the Firstborn, Georgia, Goldband, Ares, WIES, Rina Mushonga, Sor, Meetsysteem en LO-FI LE-VI zijn er bij, meer namen worden snel bevestigd. Wil je er ook bij zijn? Dat kan! Kaarten kun je hier bestellen.