Het is moeilijk de invloed van Philip Glass te overschatten. Zoek op de website van 3voor12 op de naam van de 79-jarige Amerikaanse componist en je delft onvermoede schatten: een bespreking van een uitvoering van Koyaanisqatsi in 2013 met het NNO in Groningen, Album van de Week: Rework_Philip Glass (remixes door artiesten als Beck, Amon Tobin, Nosaj Thing en Pantha du Prince), talloze referenties (o.a. toen Steve Reich op Lowlands 2013 optrad en toen de Nederlandse minimal music-grootmeester Simeon ten Holt overleed eind 2012) en de sluiting van de Mazzo in Amsterdam, die Glass graag frequenteerde. Wat vooral opvalt, is hoeveel artiesten de componist noemen als voorname invloed op hun eigen werk; van Radioheads Johnny Greenwood tot Nederlandse producers als Darko Esser en Kypski. 

Koyaanisqatsi is een film zonder tekst, zoals de muziek nagenoeg instrumentaal is. Kan dat de festivalgangers een beetje boeien dan?
Zeker. De Bravo, voor de gelegenheid verduisterd, is net na het middaguur al volledig volgelopen. Nog opvallender is dat de tent anderhalf uur (het is zowat de langste show op het festival) afgeladen en bijna muisstil blijft. Je zou willen gaan zitten, maar het vele hemelwater komt door de planken van de Bravo omhoog (is het een onderstreping van de weergoden van de zwarte, apocalyptische landschappen en klimaatscenario's in de film?). Bovendien zie je dan niks. Tenzij iedereen zit.  

Een 34 jaar oude documentairefilm. Is dat nog actueel?
Zoals Orwells 1984 en Catch 22 een tijdloze snaar of pijnpunt raakten: ja. De film van regisseur Godfrey Reggio beeldt middels natuurlijke en urbane landschappen uit Amerika de relatie tussen mens, natuur en techologie uit. De titel Koyaanisqatsi betekent in de taal van de Hopi-indianen (ook Amerikaans) zoveel als  'leven in onbalans'. Een van de Hopi-voorspellingen uit de film is te vertalen als: 'Als we kostbaarheden uit het land graven, roepen we rampen over ons af'.

Klinkt allemaal heel geëngageerd, maar hoe vertaalt Glass dat naar muziek?
De begeleidende soundtrack past als een handschoen. Als we in het begin vooral over desolate Grand Canyon-achtige en meer paradijselijke landschappen zweven is het begeleidende titelnummer nog als een drone met kerkorgel, gregoriaanse zang en de titel als mantra. Via paradijselijke natuurbeelden belanden we in het het hectische, 'moderne' stadsleven in de vorm van eindeloze autostromen, dan verlaten wijken en flatgebouwen, die eruit zien alsof ze door een recente atoomramp ontvolkt zijn en die vervolgens opgeblazen worden. Het veelvuldig gebruik van time lapse en sterk versnelde beelden zorgt voor een adembenemend tempo. De muziek zwelt ondertussen aan en het samenspel van die repetitieve, steeds hectischer muziek met de eindeloze menselijke en gemotoriseerde stromen, de worstjesfabriek en het computerspel is hypnotiserend en overweldigend. De zinloosheid van het overvolle en tegelijk lege bestaan bekruipt je. Het gaat maar door... gaandeweg word je er horendol van, totaal meegezogen in die maalstroom. Precies dat is de bedoeling van de makers, precies dat is het leven op de door mensen zo naar de hand gezette planeet. En daar zag het 34 jaar geleden al naar uit. 

Het eindigt met een ontploffende ruimtecapsule en aangrijpende slowmotionbeelden van de schier eindeloze val van de brandende brokstukken. Gevolgd door een langdurige ovatie (staand, maar we stonden al) voor het Philip Glass Ensemble dat de iconische soundtrack van Koyaanisqatsi subliem uitvoerde.