De Staat: “Als je niet kijkt naar alle shit, dan is het er ook niet”

Torre Florim over Witch Doctor-gekte, O en Nederlandse vlaggetjes op Twitter

Sjoerd Huismans ,

Instagram-trend: filmpjes van popzalen die in moshende draaikolken veranderen, met De Staat-frontman Torre Florim in het oog van de orkaan. Reden voor 3voor12 om zelf eens te gaan kijken in Leiden, waar de band speelt in Gebr. De Nobel. Zoals de meeste optredens in deze clubtour van De Staat is ook deze show stijf uitverkocht. En ook deze keer is het weer raak tijdens Witch Doctor. “Ik kan er niet meer onderuit”, zegt Florim een paar uur eerder.

Briljant: die prijswinnende videoclip voor dat nummer, gemaakt met digitale technieken, krijgt tijdens de shows een real-life uitvoering door Torre Florim en het publiek. "Nee, ik had dat helemaal niet van tevoren bedacht”, zegt Florim een paar uur eerder in de artist lounge van het Leidse podium. “Maar toen ik er in de Albert Heijn vier keer over was aangesproken, bedacht ik dat mensen de video beter kennen dan het origineel (op vorige plaat I_CON, red.), of überhaupt dachten dat het een nieuw nummer was. Ik dacht: het klopt niet meer dit nummer op het podium te doen, met een gitaar om. Op Eurosonic probeerde ik het voor het eerst zo, tussen een groot publiek, en dat werkte. Zelfs bij DWDD ging het erover. Als ik het nu niet meer doe, zijn mensen teleurgesteld." 

En zo gaat er waarschijnlijk elke week een massaal geliked filmpje op Instagram verschijnen, gefilmd vanaf het balkon van deze of gene popzaal. De Beasty Boys-versie van Input Source Select (van Vinticious Versions) is vervangen door alwéér een internetmeme-waardige gimmick in de show. Florim: "Voor een groot deel is dat mazzel, maar ook is het een keuze om iets zo duidelijk mogelijk te doen. Ik hou van simpele concepten. De jongens van Studio Smack, regisseur Floris Kaayk en ik hadden dezelfde visie. Het nummer is een referentie naar hardcore, party, gabber, maar ook naar massa, demagogie. Het wordt vet als we al die elementen erin kunnen krijgen maar het heel simpel houden. We begonnen breed, maar uiteindelijk zijn we uitgekomen op maar één camera die langzaam uitzoomt, met mij als middelpunt. Er gebeurt maar één ding. Je kunt het tof vinden of niet, maar je begrijpt het meteen."

Simpele concepten
Tijdens de show in Leiden vult de band veruit het grootste deel van de set met nummers van I_CON en van nieuwe plaat O. Over simpele concepten gesproken: een cirkel is het centrale thema van het nieuwe album. De band nam de plaat zelfs op terwijl ze in een cirkel stonden, in hun eigen studio in het oude pand van Doornroosje aan de Groenestraat. Alles live, elke repetitie was ook meteen een opname. Een groter verschil met hoe De Staat ooit begon is nauwelijks denkbaar: debuut Wait For Evolution puzzelde Florim immers nog in zijn eentje in elkaar. “We namen alles wat we deden direct op, tot we op een punt zaten waarop we dachten: ‘Volgens mij is het goed nu, we gaan eten, naar huis’”, zegt Florim. “De dag erna ging ik er een beetje aan sleutelen, maar het doel bij O was om er niet teveel shit in te stoppen. In alles wilde ik dat laten blijken, van de eenvoud van de cover, de titel en het kleurgebruik tot de productie, de drums. Op de vorige plaat hadden we veel percussie, bij deze is het soms alleen boem-chak. Veel weglaten was de insteek." 

Inderdaad klinkt O meer back-to-basics dan I_CON, maar ook heeft De Staat zijn palet aan geluiden weer verder uitgebreid, van de pulserende technobeat in Get On Screen tot de in falsetto gezongen ballade Time Will Get Us Too. Florim: “De insteek was: hoe kunnen we met de instrumenten die we hebben, toch niet klinken als een normale rockband? Sommige mensen vonden de plaat elektronischer. Dat valt mee: nog steeds zijn het meestal twee gitaren, een basgitaar en een synthesizer. Volgens mij komt het omdat de gitaargeluiden minder conventioneel zijn. En we spelen met clichés die in dancemuziek gebruikt worden: je hoort vaak oplopende tonen: woooooooooeeeesj, daar komt-ie! Het werkt, en ik vind het leuk dat in onze context te gebruiken. Zo gebruikten we allemaal dingen uit verschillende genres. De Beastie Boys benadrukken altijd het laatste woord met z'n allen. Daar zit deze plaat ook vol mee.”

Obsessies
In de teksten op O refereert Florim in elk nummer wel op een of andere manier naar de cirkel: vaste patronen, oneindigheid. Zoals Baby, over ouders die zichzelf willen laten voortleven door hun kinderen “de richting die ze zelf hadden willen opgaan” in te duwen. Of de slepende groove Murder Death (exact, het vermoorden van de dood), over medisch-technologische vooruitgang waardoor we misschien ooit wel het eeuwige leven krijgen. “Ik las een headline dat onze kinderen waarschijnlijk al 200 gaan worden. Volgens andere artikelen zou het nog sneller gaan. Dan denk ik: hoe werkt dat? Ik heb soms obsessies waar ik dan heel diep induik.”

Ten tijde van I_CON ging het vooral om beeldvorming en propaganda, en was Florim urenlang bezig met filmpjes van illusionist Derren Brown, of triviale YouTube-vlogs. “We proberen, bewust of onbewust, allemaal onszelf te marketen.” Een thema dat hij nog steeds niet los kan laten. O-single Get On Screen gaat ook over zelfprofilering: sociale media, optreden voor de camera. In Leiden blijkt er nóg een nieuw show-element: tijdens Help Yourself loopt Florim met een camera over het podium, zichzelf filmend terwijl hij  zingt: ‘I say first world problems first!’ Later gaat hij de eerste rij af. Bij mensen die het zichtbaar ongemakkelijk vinden duwt hij de camera bewust even wat langer in het gezicht voor een een-tweetje: ‘Gated community!’ ‘You gotta help yourself!’ ‘Just look the other way!’ ‘Help yourself!’

Allemaal koningen
"Toen ik dat aan het schrijven was, was het net aan de hand met de vluchtelingen”, zegt Florim. “Dat gevoel probeerde ik te vangen: je moet de deur op slot doen, vooral niet kijken naar alle shit, en dan is het er ook niet. Wij leven allemaal in een gated community: wij kunnen wel weg, maar je komt er niet in. Ik vind dat fucked up. Ik werd door de Volkskrant eens iets gevraagd over het Koningshuis. Ik was daar altijd tegen: het is gek dat je door erfopvolging veel rijkdom hebt. Maar eigenlijk is de koning het perfecte staatshoofd voor ons, omdat wij allemaal koningen zijn. Door erfopvolging hebben wij belachelijk veel voorrechten ten opzichte van andere mensen die ergens anders geboren zijn. Alleen doordat onze ouders Nederlands zijn. Toen ik dat zei, kreeg ik een ongelofelijke berg tweets van mensen met Nederlandse vlaggen als profielfoto. Maar dat is wel wat ik oprecht vind.”

Even denkt Florim na, dan vervolgt hij: “…maar ik geniet er wel van hoor, alle voorrechten. Het is niet zo dat ik er erg veel aan doe om dat te veranderen, helemaal niet. Ik ben niet per se boos op iemand; het gaat ook over mij. Ik zing erover, dat is het enige wat ik nu doe." Hij geeft het nog maar eens aan: Florim is de beschouwer, niet de activist. "Mensen denken altijd dat ik heel cynisch of sarcastisch ben, dat ik het allemaal kut vind waarover ik zing. Maar ik vind het alleen interessant.” Blues Is Dead is evenwel “een beetje kritisch”, geeft Florim toe. “Ook dat gaat erover dat wij in dit land, in deze regio, het westen, vergeten hoe belachelijk goed we het hebben. We zien alleen de korte termijn-problemen. Ik vond het grappig blues daarvoor te gebruiken, omdat blues altijd gaat over de zorgen die je nú hebt: ‘Mijn vrouw heeft me verlaten, ik heb geen werk, ik leef op straat.’ Maar al die dingen zijn niet echt een issue. Relatief gezien hebben we het hier belachelijk goed. Zelfs als je geen baan hebt, is het heel moeilijk om in Nederland dood te gaan van de honger. Volgens mij kan dat nauwelijks.”

De cirkel verbroken
‘Hip hip hooray, blues is dead!’, dus. Ook in nieuwe single Make The Call wil Florim de cirkel doorbreken. ‘Make the call, ’cause you can leave it all’, zingt hij. Is dat de levensfase: dertig jaar inmiddels, vierde plaat in de winkel, samenwonen, huisje-boompje-beestje? "Daar had ik niet over nagedacht, maar ik kan me voorstellen dat het inderdaad met mijn leeftijd te maken heeft. Het is ook de dynamiek van een band: op een gegeven moment zit je veel in de studio en dan gaat elke dag op elkaar lijken. Daarna denk je: ‘Yes, touren!’ En dan gaat dat weer allemaal op elkaar lijken. Soms vind ik dat lastig, soms is het prima. Hoe ouder je wordt, hoe meer je in patronen vervalt.” Meteen relativeert hij: “… terwijl voor ons als muzikanten nog het minst aan de hand is, vergeleken met andere vakken.” Je bent geneigd hem gelijk te geven, als hij zichzelf later als middelpunt van een cirkelende mensenmassa tot de Witch Doctor uitroept.