“Het gaat om feesten én om huilen”, giechelt de pas twintigjarige Shamir Bailey over zijn heerlijke debuutalbum Ratchet, dat deze week 3voor12 Album van de Week is en wereldwijd een kleine hype lijkt te veroorzaken. Ratchet – “voor mij betekent dat een soort trashy chique, ik en mijn vrienden, die het ene moment in de auto rondrijden terwijl ze headbangen op punk, en het volgende moment trap luisteren” - staat vol met zwierige, aanstekelijke electropop en feestelijke dancepunk, natúúrlijk doorspekt met die hoge, androgyne stem van Shamir. Daarmee is hij langzaam maar zeker een revelatie aan het worden: zijn shows op ’s werelds belangrijkste showcasefestival SXSW werden de hemel in geprezen, op The Great Escape in Brighton schijnt hij al evenveel liefde te hebben mogen ontvangen. Ook letterlijk, want Shamir gaat richting het einde van zijn show graag het publiek in om iedereen stuk voor stuk in de armen te slaan. “Ja, ik denk dat ik gisteren alleen al een stuk of 30 à 40 knuffels heb gegeven. Waarom ik dat doe? Ik voel me dan beter, het voelt als mijn beloning na een show. Ik wil zowel liefde geven als ontvangen.”
Hij vertelt het in diezelfde komische, meisjesachtige stem waarmee hij ook zingt. En zo verwarrend als zijn stem is, zo beschrijft hij zichzelf het liefst ook: ‘geslachtloos’. Vandaag heeft hij ter illustratie zijn lange nagels zwart-met-wit geverfd, vertelt hij met een aandoenlijke giechel die het gesprek nog zo’n tweehonderd keer zal klinken. Hoe zit dat precies? Hij vertelt er goudeerlijk over: “Transgender zou ik mezelf niet noemen. Ik voelde me altijd al… precies in het midden. Ik speelde met actiefiguren, en tegelijkertijd speelde ik met de meisjes om elkaars haar te vlechten. Toen ik in de puberteit kwam, werd ik telkens voor het verkeerde geslacht aangezien. Ik zag bij mijn jongens-vrienden hoe hun stemmen dieper werden en ze gezichtsbeharing kregen. Maar mijn gelaat werd juist zachter, mijn stem veranderde niet, ik moest worstelen om ook maar één kinhaar te krijgen. Toen realiseerde ik me: oké, ik ben niet alleen een jongen.”
Of dat ook met zijn hormoonhuishouding te maken heeft? “Jazeker! Dat kan toch niet anders? Ik heb me serieus in mijn hele leven maar één keer geschoren. En dat was voor de lol, omdat mijn vriend dat zo graag bij me wilde uitproberen.”
Shamir groeide op in Las Vegas, als enig kind van een bijzonder jonge moeder. Zijn eerste herinneringen zijn de feestjes die ze gaf voor haar vrienden. “Ik was waarschijnlijk een jaar of 6 a 7, en sneakte in het holst van de nacht uit bed, om te kletsen met haar vrienden. Eerlijk waar: ik kon al eerder converseren met volwassenen dan met mijn leeftijdsgenoten!”
Shamir: “Ik ben geen jongen én geen meisje”
Debuutalbum Ratchet is 3voor12 Album van de Week
Met zijn fantastische, speelse debuutalbum Ratchet werd Shamir Bailey (20) plotsklaps gebombardeerd tot hét gezicht van ‘genderless’ pop music. En hij schikt zich met verve naar die rol: “We moeten af van die genderrollen!”
Die feestjes daargelaten groeide Shamir op in een naar eigen zeggen bijzonder saaie buitenwijk die in niets doet denken aan ‘the Strip’, die vol staat met casino’s, neonlichten en entertainment van het allerlaagste soort. Alhoewel: “Ja, alle supermarkten hebben gokkasten, en we hebben niet eens gewone bioscopen, we moeten naar het casino om een film te gaan kijken.”
Maar belangrijker aan Las Vegas: volgens Shamir is het de meest tolerante stad die je je maar kunt voorstellen. Nooit werd hij gepest voor zijn ‘anders-zijn’, zelden hoefde hij zichzelf te verantwoorden. Tot nu, nu iedere journalist op zijn genderidentiteit wil focussen en hem tot stem van de ‘genderless pop’ wil verheffen.
Vind je dat wel eens moeilijk, dat je tot een boegbeeld wordt gebombardeerd?
“Niet echt, hoor. Het enige waar ik problemen mee heb, is als mensen me aanspreken alsof het een act is, een kunstje dat ik vertoon om mijn muziek te promoten. Maar nee, ik ben altijd zo geweest, ik kan zo een foto van m’n middelbare schoolperiode tevoorschijn trekken waarop ik me net zo flamboyant kleed. Ik ben gewoon mezelf, ik geef mezelf de volle 100 procent. Níéts aan mij is een act. Maar ik vind het raar om mezelf telkens te moeten verantwoorden, dat ik dat verhaal keer op keer moet vertellen.”
Dat snap ik. En tegelijkertijd kun je met dat verhaal duizenden kinderen inspireren, die verward en angstig thuis zitten en er juist moeite mee hebben zichzelf te zijn.
“Ja, hè? Het is bizar: ik sprak laatst met een Britse jongen wiens ouders immigrant zijn, en die was er zó blij mee dat er een gekleurde jongen in de popmuziek rondloopt die ook nog… queer is! ‘Ik heb letterlijk nooit die representatie gehad’, zei hij geëmotioneerd. Dat was zó vleiend. En tegelijkertijd: ik heb ook nooit die representatie gehad. Ik had nooit een voorbeeld nodig om naar op te kijken, om mezelf mee te meten. Ik volgde gewoon mezelf.”
Lees je reacties onder je nummers? Een persoon reageerde precies zo, maar die zei erbij: het is onmogelijk om níet te kiezen voor één geslacht. Hoe zie jij dat?
“Mensen verwarren vaak gender en geslacht. Je edele delen, wat daar beneden zit, dat is je geslacht. Maar gender? Dat is compleet mentaal. Dat ik genderless leef, betekent dat ik niet volgens de regels van het geslacht leef. Ik ben een trots man, ik voel me comfortabel met mijn penis, maar tegelijkertijd betekent dat niet dat ik trucks maar tof moet vinden of ‘mannelijk’ wil handelen. Ik hoef toch geen friggin' caveman te zijn? Als je het mij vraagt: laten we alsjeblieft zonder genderrollen verder leven. En tegelijkertijd: als je je comfortabel voelt in één van die binaire kanten, prima! Maar ook als masculiene man moet je niet de noodzaak voelen je aan die genderrollen te conformeren. Het is angstaanjagend hoezeer die in onze hersennen zijn gesleten. Heb je feminiene kanten? Indulge in it! Dat is wat ik wil overbrengen: denk niet aan rasrollen, genderrollen of wat dan ook, maar wees gewoon jezelf.”