Beste Giel Beelen,

 

Wij kennen elkaar niet. Althans, we kennen elkaar een beetje, want jij werkt bij 3FM en ik bij 3voor12. Allebei Publieke Omroep, allebei bezig met die nooit ophoudende zoektocht naar spannende nieuwe muziek. Een soort van collega’s, zou je kunnen zeggen. We kennen elkaar ook een beetje omdat we op de vrijdagnacht van Eurosonic om een uur of drie met elkaar hebben gesproken bij GANZ, in een donkere kelder vol rook. Het was mayhem daar, want GANZ was keihard het hele oeuvre van Hudson Mohawke aan het draaien. In mijn herinnering is dat de eerste keer dat we ergens een biertje stonden te drinken, in plaats van elkaar te groeten in het voorbijgaan. Ik weet eerlijk gezegd niet meer wat je precies tegen me zei, maar je begon over de Pop Media Prijs, waarvoor ik genomineerd was. Je vroeg of ik al wist of ik zou winnen, iets in die geest. Vond ik aardig en attent.

 

Een dag later was duidelijk dat je in die kelder niet het achterste van je tong had laten zien, want in een vileine post op Facebook sabelde je me neer. Je punt: jij hebt ook zo vaak zuur gedaan over bandjes op het moment dat ze net een hoogtepunt in hun carrière hebben gehad, nu weet je ook eens hoe dat voelt. Ok. Het is natuurlijk wel eens voorgekomen. Ik heb onaardige dingen geschreven over Destine, over Handsome Poets, ik Twitter graag lelijke dingen over The Killers, en er zullen er vast nog wel een paar zijn. Allemaal hard werkende mensen, die hun best doen om hun publiek te vermaken of te ontroeren. Al weet iedereen die mij volgt ook dat het niet zo makkelijk is om recente voorbeelden te vinden. Bikkelharde recensies, die schrijven we bij 3voor12 niet zoveel meer. Over grote commerciële successen als Kensington, Jett Rebel, Afrojack of Racoon schrijf ik liever een duidend verhaal, of een interview. 

 

Maar toch, ik vind wel eens dingen, dat klopt. Het zit mij ook niet dwars dat je het met me oneens bent over mijn oordelen. Dat hoort erbij: ik formuleer een mening, en hoop anderen daarvan te overtuigen, al dan niet grappig, soms hard of cynisch. Wie kritisch is, moet ook kritiek terug accepteren. Er zijn een paar andere dingen die me wel dwars zitten. Laat ik beginnen met een persoonlijk punt. In je stukje refereer jij aan dezelfde avond in Subsonic. Je schrijft: "Gelukkig heb ik vannacht nog met hem gedanst bij GANZ. Als hij niet in de rol van recensent is, kan hij dus wel genieten." Dat is jouw beeld van de criticus, Giel: dat is iemand die niet deelneemt, die niet wil genieten, maar met een glaasje prik en een opschrijfboekje langs de kant staat om op te schrijven wat er allemaal fout gaat. Altijd op zoek naar wat te zeiken. Zo werkt het voor mij in elk geval niet, en ik zie dit als een aanval op mijn integriteit als muziekjournalist. Tegenover een handvol cynische recensies en een heleboel 'normaal' kritische staan honderden verhalen waarin ik me hard maak voor muzikanten, waarin ik juist de muziekbeleving over probeer te brengen. Het hoeft niet altijd lyrisch te zijn, het kan ook feitelijk, of afwijzend, of duidend. Dat zijn allemaal facetten van de muziekjournalistiek.

 

Je zegt daarvoor nog iets interessants, dat hier alles mee te maken heeft: de jury van de Pop Media Prijs looft mij omdat ik 'liefdevol' schrijf. Nou, zo liefdevol schrijft Atze lang niet altijd over muziekbeleving, stel jij. Zin om bij die stevige stelling zinnige argumenten te leveren heb je niet: 'Waarom zou ik mijn zaterdagmiddag bevlekken met het zoeken naar zure verhalen van hem?' Ik zal dus een beetje zelf moeten raden wat je bedoelt, maar ik heb het vermoeden dat je 'liefdevol' en 'positief' door elkaar haalt. Ik denk dat de jury bedoelt dat ik gedreven en betrokken schrijf, dat mijn onderwerpen me daadwerkelijk uitmaken. Jij bedoelt: waarom doe je zo negatief als mensen een goede tijd hebben? Dat getuigt namelijk van weinig respect voor de muzikant en zijn fans.

 

Respect, dat is ineens je toverwoord. En respect en muziekkritiek staan op gespannen voet. We raken daarmee aan de kern van de muziekkritiek, en daar heb je kennelijk een fundamenteel probleem mee. Dat is ook helemaal niets persoonlijk met mij, want ook dit weekend zei je over het verschijnen van muziekblad OOR op Blendle: 'De zuurtjes van Oor (het slechtste muziekblad ter wereld) pikken er wat NL bandjes uit voor dit jaar. Ga de muziek vooral zelf checken.' Zuur, dat is het woord dat mensen die moeite hebben met muziekkritiek altijd gebruiken, je gebruikt het ook voor mij. Zuur: onnodig negatief, onnodig grievend.

 

Maar je drang om ineens mensen een toontje lager te laten zingen gaat verder. Ik zou Charlie Hebdo er nooit bij durven halen, als je dat niet zelf al had gedaan, in je eigen programma en in DWDD. Ik weet niet waar het ineens vandaan komt, maar kennelijk heb je een missie op alle fronten. Je wilt dat we voorzichtig zijn met de profeet Mohammed, is je stelling, en die is vele malen belangwekkender dan je mening over mij of over OOR. Hier gaat het over leven en dood, over de vrijheid van meningsuiting, om de vrijheid om kritiek te hebben. De tranen die je om Charlie Hebdo liet, werden door de buitenwereld op hoongelach onthaald. Ik kan daar geen medelijden mee hebben, omdat ik het net zo hypocriet vind als Marcel van Roosmalen, die je kielhaalde in zijn column in NRC. Je staat sinds jaar en dag bekend om je controversiële imago. Je bent recht voor je raap, spaart niemand, zelfs gasten in de studio niet. Je verwijt mij en anderen dingen, die je zelf voortdurend doet.

 

Weet je nog, toen je rapper Metz zat te jennen met racistische grappen vanaf het moment dat ie de studio binnen stapte? Weet je nog dat je een keer door het hele optreden van VanKatoen heen boerde, en na afloop ook nog de luisteraars opriep toch vooral geen cd's van de band te kopen? Voor mij zou dat een brug te ver zijn, als je de rol van gastheer hebt op zo'n moment. Maar nee, als het vals of lelijk is durf jij dat gewoon te zeggen. En weet je nog dat dingetje met Charli XCX, met die opmerkingen over vingeren? Vond zij respectloos, jij een grapje. Je durft ook te kwetsen, ook op het vlak waar muziek en maatschappij elkaar raken. Weet je nog, toen je een keer naar de MOBO awards ging in blackface? Je wist dat dat pijn zou doen, en je gezicht zwart schminken was een vorm van keiharde satire. Jij wilde duidelijk maken dat je de kritiek op zwarte piet onzin vond. Kritisch was je ook tegen Quinsy Gario. Je fileerde hem totaal in je uitzending, echt een pijnlijk moment voor iedereen, als je het mij vraagt. Om nog maar te zwijgen over je aanvaring met een islamitische luisteraar die jou aansprak over respectloos gedrag met koranteksten, een paar jaar geleden. Misschien een fragment waar je in deze explosieve tijden niet aan herinnerd wilt worden, maar anderen haalden het al voor me onder het stof vandaan.

 

Wat schetst mijn verbazing afgelopen zaterdag: een paar uur nadat je mij met een Facebook-post weghoont sta je op het podium voor de uitreiking van de Pop Prijs. In plaats van het vaste gezellige praatje, de warming up naar de sensationele onthulling van de winnaar, begin je een tirade tegen de traditionele bierdouche. Ooit begonnen als teken van afkeur, maar inmiddels uitgegroeid tot de grootste eer die een popmuzikant in Nederland kan ondergaan. Nee, stel jij, dat zien we fout: de bierdouche is respectloos voor de muziek en de muzikanten. Laten we daar in godsnaam mee stoppen.

 

Nu begrijp ik dat Ilse DeLange - hoe lekker ze die halve liters ook ving, het met je eens is wat betreft die bierdouche. Ik blijf alleen hangen op twee dingen. 1: door daar, op dat podium stelling te nemen, pak je in feite het moment van Ilse DeLange af. 2: je plaatst de bierdouche in een maatschappelijke context, door zwarte piet er bij te halen. Je zei: "Daar zijn Nederlanders slecht in, om slechte tradities af te leren, maar ik zou zeggen: na de zwarte piet en het kievitsei, zou ik het ten opzichte van de artiest relaxt vinden om het nou eens niet te doen." Het heeft er niets te maken, en toch ook wel. Respect, dat wil je afdwingen, daar is het je om te doen. We moeten aardig doen tegen elkaar. En dat doe je door mensen met een ander wereldbeeld dan jij volstrekt respectloos de les te lezen. Kritische geesten, die moeten keihard aangepakt worden, zodat ze de volgende keer tenminste hun mond houden. Of het nu gaat over Quinsy Gario, die Nederland probeert te overtuigen dat racisme overal is, of Atze de Vrieze, die Handsome Poets een slappe kutband vindt.

 

Ik hecht er veel waarde aan een kritische geest te zijn. Kritisch zijn is leuk. Het is voor mij en vele anderen net zo goed deel van de muziekbeleving als lovende woorden. Haat en liefde voor muziek liggen ongelofelijk dicht bij elkaar, en dat maakt het nu juist zo leuk. Maar kritisch zijn is ook belangrijk. Kritisch op muziek die zich aan ons opdringt. Is het nu wel zo interessant? En waarom wel of niet? Kritisch zijn ten opzichte van het een, vergroot het aanzien van het ander. Kritisch mag (of moet!) je ook zijn ten opzichte van de muziekindustrie, van 'het systeem' waar wij allemaal (zeker jij, maar ik net zo goed) in vast zitten. Kritisch ten opzichte van tradities, kritisch ten opzichte van alles dat ertoe doet in de maatschappij. Kritisch tegenover de profeet of de minister-president.

 

Uiteindelijk is het niet die persoonlijke aanval op mij die me prikkelde om te reageren - je hoeft geen fan van mij te zijn. Het was het feit dat het past binnen een patroon dat ik niet vind passen bij een boegbeeld van de publieke omroep, zeker niet nu. Wat is er aan de hand met je, Giel? Het lijkt wel alsof iemand je gehackt heeft! Doe jezelf een lol en stop deze heilloze missie. Je kunt Nederland niet veranderen in een schaapachtig meeklappend leger positivo's, al laat je ze elke dag beginnen met een dansje. En eigenlijk, beste Giel, denk ik dat jij daar zelf ook niets aan zou vinden.

 

UPDATE: Giel Beelen reageert: