In juni gooit het Utrechtse muziekverzamelgebouw de deuren open naar vijf zalen met een gezamenlijke capaciteit die gelijk is aan die van de Heineken Music Hall. De Ronda-zaal, de grote popzaal die vernoemd is naar het bijna onneembare Andalusische stadje waar dEUS een studio heeft, schiet met plek voor tweeduizend bezoekers meteen de Amsterdamse veteranen Melkweg en Paradiso voorbij. Het was één van de redenen voor 013 om de capaciteit uit te breiden naar 3000. Maar hoe ziet TivoliVredenburg dat? Wordt de zaal een grote concurrent van het voornoemde trio? En hoe krijg je die vijf zalen (plus jazzcafé voor 100 man) eigenlijk vol? Is het dan wel handig of eerlijk dat de Tivoli-programmeurs ook nog voor De Helling boeken? Het is, kortom, tijd voor een vraaggesprek met Frans Vreeke, die glimt bij een rondgang door het gebouw. "Ik vind die zalen allemaal heel mooi en zie dat echt gebeuren; hoe het gebouw als geheel gaat werken moet ik nog zien."

POSITIEVE BIJ-EFFECTEN
Ondertussen heeft Nederland wel een bijzonder fijnmazige podiuminfrastructuur, en een unieke. "In andere landen wordt zoveel minder gesubsidieerd, is alles meer particulier, met als gevolg dat de kaartjes veel duurder zijn." Vreeke benoemt meer positieve bij-effecten van die provinciale dadendrang. "Diezelfde golf hebben we in de jaren '60 en '70 ook in de schouwburgen gehad, ieder dorp moest z'n eigen schouwburg of multifunctionele centrum hebben. Op een gegeven moment stond het hele land vol en hadden ze hetzelfde probleem doordat het aanbod er niet was. En er zijn mensen die beweren dat de opkomst van cabaret en stand-up comedy te danken is aan die leegstaande schouwburgen. Er was opeens zoveel speelgelegenheid en stand-up comedians waren qua inkoop (een microfoon en twee spots erop) heel goedkoop. Daardoor konden die heel veel oefenen en is het niveau omhooggegaan. Wellicht dat er met de pop iets soortgelijks gebeurt."

"Twintig jaar geleden was het veel als er één keer per maand een Nederlands bandje in een poppodium stond. Nu zijn het allemaal Nederlanders en één keer per maand iets buitenlands. De populariteit van de Nederlandse popmuziek, dat daar zoveel publiek voor is en dat de kwaliteit zo omhoog is gegaan, zou wel eens teruggevoerd kunnen worden op het grote aantal speelplekken." Anderzijds is het aanbod van buitenlandse bands behoorlijk afgenomen. "Vroeger deed The Gun Club in Europa zes optredens in Nederland, één keer België, zes keer Duitsland en twee keer Zweden. Nu doet een soortgelijke band één keer Nederland, één keer Zweden, één keer Letland... Dertig optredens in Europa betekent nu dertig landen. Daardoor is er ook ruimte voor meer Nederlandse bands."

'NIET TEN KOSTE VAN EKKO OF DE HELLING'
De komst van het nieuwe festivalhart moet niet ten koste gaan van belangrijke festivallocaties als EKKO en ACU vindt de directeur. "We gaan niet alles hier doen. We willen die festivals vooral ook in de stad laten, dat bepaalt de kwaliteit en de sfeer." De opening roept wel vragen op over de toekomst van zalen als (Vredenburg) Leeuwenbergh en (Tivoli) De Helling. "De Stichting Vrienden van Leeuwenbergh beheert het gebouw en die zoekt nu naar exploitatiemogelijkheden. We kijken waar we ze kunnen helpen en zullen ook dingen doorverwijzen. Het zal minder worden, maar er blijven gewoon concerten plaatsvinden." De in 2000 tot poppodium vertimmerde Helling heeft ook een aparte stichting. De zaal is per 2014 los van Tivoli en moet ook blijven, vindt Vreeke. Hij ziet de vele Utrechtse podia als grote kracht. "Van dB's, EKKO (met 275 man), De Helling (met 400-450 man) tot 2000 man in de Ronda en alles wat ertussen zit, kun je de hele rijkweidte faciliteren. Er is geen stad in Nederland die dat zo fijnmazig kan doen, dat is een ongelofelijke rijkdom voor de gemeente. Iedereen wil dat in stand houden."

"Maar je moet ook nog de bandjes kunnen krijgen", stelt Vreeke terecht. "De concurrentie voor de popmuziek zit op het aanbod. Wil je veel leuke bands krijgen dan is het belangrijk dat je een bepaalde positie hebt. Boekers hebben vaak een roster met kleine tot grotere bands. Als ze een programmeur bellen met één zaal van vierhonderd man, kunnen ze alleen die twee bands kwijt. Als een programmeur voor zes tot negen zalen kan beslissen, dan kun je met één telefoontje veel meer bereiken. Ik denk dat het in de praktijk zo gaat. In die zin is het voor TivoliVredenburg niet noodzakelijk om voor De Helling te programmeren, maar is het voor De Helling wel goed om een programmeur te hebben die een stevige positie heeft aan de inkoopkant. We hebben nu een samenwerkingsovereenkomst van een half jaar met het bestuur van De Helling, waarbij wij de bemensing leveren en zijn in overleg over daarna."

'UTRECHT IS NATUURLIJK HÉT CENTRUM VAN NEDERLAND'
Niettemin kan de TiVre-programmeur straks ook besluiten de Pandora (cross-overzaal voor 500 tot 700 man) te verkiezen boven De Helling. "Dat zou kunnen, maar ik weet nu al dat bepaalde concerten of feestjes daar beter werken. En misschien moeten we wel over tien of zelfs twee jaar concluderen, dat het publiek tot 23 jaar hier niks te zoeken heeft met uitgaan. Dat moeten we de komende tijd gaan uitvinden. Maar ik geloof niet dat we zalen teveel hebben, dat De Helling leeg komt te staan omdat we hier dingen programmeren. Als er iets bewezen is in Utrecht, is het dat er veel publiek is. Daar is ook tien, twintig jaar aan gewerkt door alle podia. Dat merk je qua animo. En Utrecht is natuurlijk hét centrum van Nederland, qua ligging. Dan kun je ook makkelijker dan menig andere stad mensen uit de rest van Nederland trekken. Dat maakt onze publiekscapaciteit nog eens extra groot."

CONCURRENTIE MET 013, MELKWEG EN PARADISO
Die gedachtengang rond de Utrechtse muziekkolos kunnen ze in onder meer Amsterdam en Tilburg goed volgen, zo blijkt ook uit de interviews met programmeurs Joep Smeets (013) en John van Luijn (Melkweg). "Met de komst van dit gebouw, met deze capaciteit en ligging, komt er zeker weer een lichte beweging in het podiumlandschap: hoe gaan de kaarten nu weer geschud worden? Veel mensen zeiden me op Noorderslag 'ik ben benieuwd wat dit voor ons gaat betekenen'. Daar ben ik ook benieuwd naar. Natuurlijk gaat dat iets betekenen. Tot de dag van mijn benoeming hier was ik voorzitter van de Melkweg en in de vergadering hadden we het er wel eens over. En 013 is met het plan gekomen om hun zaal te vergroten naar 3000, want met dezelfde grootte hebben de agenten de neiging om het hier te doen, omdat dit beter bereikbaar is."

Vreeke is realistisch over concurrentie: "Er zullen verschuivingen zijn. Wij hebben ook weer last van anderen, van Paradiso en de Melkweg. Maar wat is last van? Er kan gelukkig heel veel naast elkaar bestaan." Bovendien kan 013 straks met een capaciteit van 3000-3200 andere bedragen bieden dan de Utrechtse zaal. "Natuurlijk. Als een agent een band heeft die één keer in Nederland wil spelen; dan probeert hij alles tot 1500 in Amsterdam neer te zetten, omdat daar het meeste publiek zit. Paradiso en Melkweg zijn geweldige zalen, met goede promotie, die gemakkelijk uitverkopen. Wij komen in beeld als die twee zalen vol zitten, of als een band een historie met Utrecht heeft. Of als een agent denkt: 'deze band kan wel 2000 kaartjes verkopen. Moeten we dan dat geld laten liggen, omdat ze zo graag in Amsterdam spelen?' Als een band 3000 tickets kan verkopen; dan zijn wij buiten beeld en gaan ze naar de HMH, 013 of misschien wel naar het Klokgebouw. Concurrentie komt dus op de capaciteit, maar ook op de historie: 'hoe liep dat concert toen in Utrecht?' Daar heeft Utrecht, dus niet TivoliVredenburg, gewoon een hele goede naam bij de boekers en de agenten."

IN 25 MINUTEN IN HOTEL IN AMSTERDAM
De heilige status van Amsterdam in het buitenland hoeft niet per se een beletsel te zijn, want bands zitten na een show in Utrecht met de auto zo in Amsterdam in het hotel. "Het is gewoon drie stops met de subway, zeg ik nu. Vanaf het hotel 25 minuten rijden naar 'the venue' is voor iemand uit Amerika echt in de achtertuin. Dan liggen wij minder geïsoleerd dan Groningen of Tilburg." Bands als Queens Of The Stone Age mogen een speciale band met Paradiso hebben, ze stonden pas ook nog in Utrecht. "We merken nu al dat toch een hoop acts in de Vredenburg-zaal willen, omdat ze die van vroeger kennen en het geluid zo goed was. Op een gegeven moment stonden er meer pop-acts in deze zaal geboekt dan in de popzaal. Ook aardig: we kunnen hier 1700 man laten zitten bij een popconcert. Maar dat kan bij De Doelen ook."

DRIE KEER DE DIJK OF MUSICALCONCEPT: EEN WEEK KYTEMAN?
Net als veel andere podia had Tivoli regelmatig een geheid geramde concertserie als twee of drie keer De Dijk. Moet TivoliVredenburg daar ook op inzetten voor de exploitatie? "Je wil altijd zoveel mogelijk publiek binnen hebben. Daarnaast willen we met dit gebouw, dat zo vreselijk veel geld gekost heeft, ook zoveel mogelijk Utrechters laten genieten van die uitgaven. Dat gaan we niet redden met alleen elitair programmeren en dat willen we ook niet. Voor elk wat wils dus. Wel binnen bepaalde grenzen, maar vroeger deed Frans Bauer ook een paar concerten in Vredenburg."