Europa is in de greep van een financiële crisis en Phoenix komt met het album Bankrupt!, maar naar eigen zeggen is het geen politiek statement? Waarom niet?
"Wij zijn niet goed in statements, vind ik. Bovendien begonnen we muziek te maken om hele egoïstische redenen. We groeiden op met het maken van opnames in onze kelder en hanteren een hele onsamenhangende, afstandelijke werkwijze bij albums. We waren nu aangetrokken door een soort abstract, artistiek huwelijk tussen twee ideeën; twee werelden die nooit samen moeten gaan, de financiële wereld en muziek. We vonden dat er een interessante spanning in die titel zat en we wilden praten over dingen die niet bijzonder mooi zijn, maar eerder weggelaten worden of onopzettelijk zijn."
"Er staat een song op het album genaamd Drakkar Noir: de goedkope parfum die je duty free koopt, het soort dat altijd een walgelijke elementen bevat als aftreksels van neushoorn-ingewanden. Bijzonder misselijkmakend. We vragen ons telkens weer af hoe dat het aantrekkelijker moet maken, waarom er altijd iets walgelijks in moet zitten. Fascinerend."
Phoenix: "De financiële wereld en muziek moeten nooit samengaan"
Waarom Bankrupt! geen politiek statement is, en over goedkoop parfum, Coachella en Michael Jacksons mengpaneel
Een band als Phoenix moest wel uit de as herrijzen. In februari was het zover: de Franse electropoppers doken weer op met de single Entertainment; de voorbode van het vijfde album Bankrupt!, dat je nu op de Luisterpaal hoort. Phoenix is met het vorige album doorgebroken naar de headlinerstatus in de VS, maar frontman Thomas Mars hecht weinig waarde aan sterrendom en uiterlijk vertoon. "We willen beoordeeld worden op artistieke gronden, op iets betekenisvols." 3voor12 belde met Mars over die worsteling met succes, Amerika en entertainment en het verhaal achter die albumtitel.
Na het succes van het vierde album Wolfgang Amadeus Phoenix, zeker in de States, zullen jullie zelf bepaald niet bankroet zijn. Hoe is het om je bandnaam opeens bovenaan de Coachella-poster terug te zien?
"Onwerkelijk. Het is alsof iemand handig is met Photoshop en als grap een nep-poster heeft gemaakt. Het gaat nog een tijdje duren voor we dat snappen."
Hebben jullie meteen ook een headliner-waardige show met megaproductie laten bouwen?
"Nu we het hoofdgerecht zijn worden we ook zo beoordeeld natuurlijk", lacht Mars. "Het is net als bij sport als je niet langer de uitdager bent: een rottige positie om in te verkeren. De bokskampioen is meestal niet de meest gelukkige persoon. Als je de titel wint is het geweldig, die proberen te verdedigen is eigenlijk onzinnig. Dan word je gek, denk ik. Het idee om een grotere productie te bouwen om de show groter te maken, is voor ons onzinnig. Een Griekse filosoof heeft gezegd: 'Beoordeel een man op zijn acties als hij de macht heeft.' Wij hebben nu een klein beetje macht, maar we gaan onszelf niet beoordelen op wat we daarmee doen en of iemand het vuurwerk mooi vindt. We willen beoordeeld worden op artistieke gronden, op iets wat wél betekenisvol voor ons is."
Wat kun je je herinneren van de tijd dat bankroet, of in ieder geval geldgebrek, nog een reëel gevaar voor de band vormde?
"We hebben altijd net genoeg geld gehad om door te gaan en te blijven touren. We hadden het geluk dat we ons nooit af hebben hoeven vragen of we een baan erbij moesten nemen. 'Net genoeg' was perfect. Zo hebben we bij het tweede album al het budget gespendeerd aan één nummer. We huurden een Frans fenomeen in om op die song te spelen en uiteindelijk hebben we die song weggegooid. We hebben altijd het gevoel gehad dat we geen geld nodig hadden om een beter album te maken."
Wat je meest waardevolle bezit?
"We hebben Michael Jacksons mixpaneel gekocht voor dit album, degene die hij gebruikte voor Thriller. Die hebben we op ebay gevonden van een merkwaardige maar lieve man. We wilden het niet alleen als museumstuk hebben, maar op een andere manier gebruiken. Het is met muziekapparatuur net als het kopen van een nieuwe auto: niet zo spannend, maar je koopt liever iets authentieks. We werken liever met iets dat wat voor ons betekent."
Het album opent met single Entertainment. Hoe belangrijk is entertainment voor Phoenix?
"Die song zit ook vol contradicties. De titel is Entertainment en de belangrijkste frase 'I'd rather be alone'. Het gaat over het feit dat je dat niet kunt beheersen, dat dingen groter zijn dan jij. Over hoe een controlfreak de controle verliest, verdwaalt en een 'face in the crowd' wordt. Afhankelijk van hoe je het bekijkt is het een contradictie met de band óf heel logisch. Het is een soort zelfbescherming, een manier om ons te distantiëren van alles dat ons als band overkomt."
De laatste eeuw is de culturele macht verschoven van Europa naar Amerika. Kunnen we stellen dat het een verschuiving van kunst naar entertainment was?
"Nee, ik denk dat als je naar muziek en kunst in het algemeen kijkt, dat het altijd hetzelfde gebleven is. Er zijn altijd momenten geweest dat mensen twijfelen aan de kwaliteit, maar het komt altijd weer terug op die kwaliteit. Misschien versterkt kunst en entertainment elkaar wel. Ik ben ervan overtuigd dat men vroeger Ravels Boléro ook als kunst beschouwde. Eén groot verschil is dat we nu tot veel meer toegang hebben. Luiheid is nu onze grootste vijand. Je kunt op YouTube naar een interview met Ingmar Bergman kijken of naar de meest ranzige filmpjes. Die kunnen ook inspirend zijn, maar dan moet je er wel iets mee doen."
Het Kraftwerk-esque titelnummer is fascinerend opgebouwd. Het is misschien wel jullie minst poppy song ooit met veel synths en de eerste vocalen pas na vijf minuten. Is het een bewuste keuze, een ode aan de synthesizers?
"Het was geen bewuste keuze. Wij hebben een grote vrijheid in de band, waarbij de bassist soms maar in één nummer bas speelt en de gebruikelijke gitarist de baspartijen doet. Voor deze plaat is het muziekpalet verschoven naar een ander territorium met meer keyboards. Uiteindelijk kijken we naar het album en klinkt het inderdaad meer zo. Maar dat is onbewust, totaal willekeurig. Soms heeft dat te maken met de muziek die je op dat moment aanspreekt en soms is dat gewoon geluk. Zo kochten we vlakbij ons huis een klein tweedehands keyboard voor 10 euro en dat is uiteindelijk het meest gebruikte instrument op deze plaat geworden."
Phoenix speelt zaterdag 15 juni op Pinkpop. Bankrupt! wordt uitgebracht door Glassnote/Warner en is nu tijdelijk te beluisteren via de Luisterpaal.