Net als op elke voorgaande plaat laat leraar Extince op Toch? zijn beste leerlingen hun kunstje doen tijdens de ouderavond. Op de track (N.L.) Nwe Lichting vormen vijf artiesten een mooi klasje die elk lijken te staan voor één van de pilaren waarop het huis Extince is gebouwd. Bragging & boosting (vertegenwoordigd door Lange Frans), de zuidelijke straat (Kempi), de oude school (Jiggy Djé), de kunde (Winne) en het feest (Nina). Het tekent de oude meester (40) dat ook op zijn vierde album, na bijna vier jaar afwezigheid, deze vijf pilaren nog fier overeind staan. Toch? is Album van de Week.

Enkele weken geleden kon je al kennis maken met de nieuwe single Repper-De-Klep. Geïnspireerd door de eerste vaderlandse hiphoptrack van het ventje Danny Boy, veegt Ex de status quo aan de kant. “Het is een en al gemiep en gebep”, stelt Peter Kops. Niet dat Extince bekend staat om zijn diepgravendheid, een wereldverbeteraar is hij wel. Want welke hedendaagse hiphop artiest is niet beter geworden van de avonturen van Exter-o-Naldus?

Het risico bij een artiest met scherpe tong, maar zonder analytische blik is dat wanneer de meesterproef is gebotteld, de relevantie van de artiest voorbij kan zijn. Wereldproblematiek in dorp of stad blijft hoe dan ook bestaan, maar de korte rokjes van het meisjes bij het podium lijken toch wel eens uitgeanalyseerd. Aan de andere kant blijft een artiest op de toppen van zijn kunnen altijd boeiend. Waarom zouden anders de schaatsliefhebbers Mart Smeets blijven trotseren om wereldrecords te zien sneuvelen. En dat is precies wat Extince op Toch? doet: de grenzen overschrijden en wereldrecords omver spugen.

De flow en spitsvondigheid van Extince behoeven geen toelichting. Ook op zijn vierde album schudt de rapper de ene na de andere droge woordspeling uit zijn mouw. Geschreven quotes doen nooit recht aan het origineel, maar neem maar aan dat menig wannabe (daar mag je ondergetekende best toe rekenen) vriend en vriendin dezer dagen lastig valt met de vele zinnetjes en woordgrapjes die zijn blijven hangen. Vooral in de combo met mc Miker G getiteld 5%, het nummer En Zo Geschiedde en de Brainpower diss Wee Toch, zit Extince op zijn lyrieke top. Voor wie bang is dat Ex met deze acht minuten durende disstrack in het verleden is blijven hangen zullen de eerste seconden zalvend werken: “Er begint er hier volgens mij iemand jankend met poep te gooien/ Ik heb zoiets van nou nou jij durft/ Jij smurft/ Jij surft maar wordt nu met een marker afgeturfd.”

De producties van onder andere Soulsearchin', Dr Moon, Terilekst en D-Lux zijn zonder irritant op de voorgrond te treden van een constant hoog niveau. Vooral de frisse oldschool Terilekst beat voor 5% doet uitzien naar een nieuwe plaat eigen werk. Eigenlijk slaat alleen Duitser Bugi op Ken je Frank? de plank enigszins mis, maar wat wil je als Oosterbuurman op dit oer-Hollands product. Alhoewel oer-Hollands, wanneer het laatste nummer van de plaat verstomt, doet Extince nog even een drupje Engels toe. Goed? Tja, in het Engels zijn er velen beter, in het Nederlands niet. Punt.

Het kaartenhuis van Toch? stort niet in elkaar als er is gelachen om de grapjes. Deze volwaardige aanvulling op Ex’ discografie blijft ook na meerdere draaibeurten fier overeind. De sterke teksten, grappige wendingen en topproducties zijn nog de hele week te beluisteren op de luisterpaal.