Zijn de liedteksten van Bob Dylan literatuur?

'Het is een beetje flauwekul, natuurlijk'

Ralph-Hermen Huiskamp ,

Cultureel Twitter ontplofte toen vanmiddag het nieuws bekend werd: de Amerikaanse liedjesschrijver Bob Dylan wint de Nobelprijs voor de literatuur. Een unicum, want nooit eerder ging de iconische Zweedse prijs naar een muzikant. Bewilders Maurits Westerik, Abdelkader Benali en Lucky Fonz III over hun band met Dylan en of het terecht is dat hij de literaire prijs gewonnen heeft, of juist niet.

Tegengeluid
Maurits Westerik, de frontman van Bewilder, glundert hoorbaar als hij het nieuws hoort. 'Echt?! Wat mooi. En dit weekend speelt hij weer op dat festival in de woestijn he? Daar zou ik nu nog wel echt bij willen zijn. Ik heb hem al heel vaak gezien. De eerste keer toen ik een jaar of vijftien was, met Van Morrison in Ahoy. En afgelopen jaar nog in Carré. Ik twijfelde, het stond me eigenlijk heel erg tegen door de hoge prijzen. Twee uur van tevoren belde ik toch de kassa, terwijl ik naar de auto liep. Er bleek nog een kaartje ingeleverd te zijn. Het was toch weer prachtig, het kwam weer zo hard binnen. Het is toch juist veelzeggend dat er bij Dylan altijd al discussie is. Het heeft iets enorm Amerikaans ook, hoe hij aangekondigd wordt ook op het podium. En is het nou literatuur of niet? Dat is volgens mij het grootste compliment dat je kan krijgen. En dat hij dan nu ook nog de Nobelprijs wint is al helemaal fantastisch. Ik weet nog hoe ik als jongen van vijftien de platen van mijn ooms en mijn vader luisterde. Zij waren er mee opgegroeid en groot fan. Het was een soort tegengeluid voor mij, in de jaren negentig tussen alle noisebands, house en acid. Je kon dus ook indruk maken met alleen een microfoon en een gitaar. Toen in die tijd zijn album Time Out of Mind uitkwam, kwam het opeens veel dichterbij. De muziek van vroeger, maar dan nu. Bovendien had ik een oom, die een zwervend bestaan leidde. Bob noemde ze hem, omdat hij net als de troubadour ook nooit echt een vaste verblijfplaats had. Op zijn begrafenis werden Dylans muziek gedraaid, dat had een grote impact.’

'Een beetje flauwekul'
Tussen alle lyrische reacties uit de muziekwereld, klinken vanmiddag ook andere geluiden. ‘Heeft de literatuur zo'n dieptepunt bereikt dat een liedjeszanger er met de Prijs vandoor gaat? Krabt hoofd. Drinkt een glas. Doet een plas,’ tweette schrijver Abdelkader Benali direct toen het nieuws bekend werd. ‘Het is natuurlijk een beetje flauwekul,’ legt hij uit. ‘Dylan moet natuurlijk veel prijzen krijgen voor zijn muzikale talent en hoe hij cultuur veranderd heeft met zijn muziek. Ik ben ook groot fan, heb tien cd’s van hem die ik veel draai. Het blijft boeien. Alleen, literatuur gaat over taal. Poezië. En hij is in de eerste plaats muzikant, geen schrijver. Je kan zeggen, er zit veel literatuur in zijn teksten. Het gaat over hoe we leven, hoe we denken. Maar literatuur gaat voor mij om geschreven werk.

Het tweede argument van Benali is nog wat breder. 'Amerika heeft fantastische schrijvers. Tegen hen zeg je nu nee. Je passeert ze. Dat gebeurt natuurlijk altijd zodra je een prijs uitreikt, maar met goede argumenten. Ik vind dit lastig te begrijpen. Aan de andere kant, Stockholm heeft er een handje van goede schrijvers te passeren. James Joyce, Vladimir Nabokov. Ik kan het dus niet heel serieus nemen. Ik reis al 25 jaar de wereld over. Naar het westen, naar het oosten. En ik zit daar natuurlijk aan de bar, met collega-schrijvers en dichters. De naam Bob Dylan is nog nooit gevallen. Maar ik ben blij voor hem, en het gigantische bouwwerk dat zijn oeuvre is. Volgend jaar dan Cheb Khaled wat mij betreft, een fantastische Noord-Afrikaanse zanger die schrijft over het leven, de liefde, man-vrouwverhoudingen. Ik zal de eerste zijn die hem feliciteert. En geef Boudewijn de Groot de Libris Prijs, en mij een Edison. Ik maak dan wel geen muziek, maar je hoort de muziek door mijn woorden heen als je ze leest. Ik overdrijf natuurlijk. Maar de Nobelprijs was altijd zo’n jury vol wijze vrouwen en mannen die iets besloten. Het had iets elitairs, maar je geloofde het dan. Dat is nu weg.’

'Natuurlijk is het logisch!'
‘Ik leerde Dylan eigenlijk best laat kennen. Op mijn negentiende’, vertelt Lucky Fonz III. ‘Allemaal meisjes die ik leuk vond, die hielden van Dylan. Ik moest het dus toch maar eens luisteren, als ik wilde scoren. Ik begon gewoon met een 'best of', en kocht als tweede plaat John Wesley Harding. Best wel een atypische keuze eigenlijk om mee te beginnen. Maar toch, het is nog steeds mijn favoriet. Het is eigenlijk een hele funky plaat, die sound vind ik heel mooi. Tekstueel vond ik het ook meteen heel tof. Het is heel erg afgemeten, en toch mysterieus. Luister maar een nummer als ‘All Along the Watchtower'.

En of het logisch is, deze Nobelprijs? 'Logisch?! Natuurlijk is het logisch,’ tiert Lucky Fonz III bij de opmerkingen van schrijvers die het niet begrijpen dat de Nobelprijs voor Literatuur naar een schrijver van liedteksten is gegaan. ‘Echt waar, als je zo’n bekrompen visie op literatuur hebt, wat denk je dan? Is Homerus ook geen literatuur? Dat werd vroeger gezongen he, en werd pas veel later opgeschreven. Of wat denk je van Shakespeare, toneelstukken. Nu zeggen, vind je dat literatuur of niet. Ja of nee? Zo lang bestaat de boekdrukkunst nog niet he. Denk je dat er daarvoor geen literatuur bestond? Nou dan.’