De Link opent concertseizoen met twee spectaculaire stukken van Australische makelij

Ensemble Klang houdt publiek moeiteloos bij de les

Maarten & Wouter de Waal ,

“Dit zou wel eens het mooiste concert van het seizoen kunnen worden,” aldus de presentator aan het begin van de eerste avond van een nieuwe reeks optredens in het kader van De Link. Dit Tilburgse initiatief voor ‘onalledaagse kamermuziek’ heeft al geruime tijd een tehuis gevonden in de smaakvolle kloosterambiance van Het Cenakel, gelegen aan de zuidelijke rand van de stad. Het moderne ensemble Klang mag deze dinsdag het spits afbijten met twee composities van twee Australische componisten, die allebei ook nog eens les hebben gehad van Neerlands meest vermaarde hedendaagse toonzetter, Louis Andriessen. Dat deze overeenkomst van geboortegrond en leermeester toch tot zeer uiteenlopende resultaten kan leiden, mag één van de conclusies van deze veelbewogen avond zijn.

KATE MOORE – DEBRIS & ALCHEMY

Anders dan vooraf was vermeld, speelt Klang eerst het stuk van Kate Moore; een componiste die we een klein jaar eerder ook al eens in Tilburg hebben kunnen horen, toen haar ‘Dances & Canons’ in de Concertzaal werden uitgevoerd door pianiste Saskia Lankhoorn. Die is vandaag ook van de partij, maar wordt nu vergezeld door een gitarist, een percussionist, blazers, maar vooral ook twee toetsenisten, waarvan er één achter het pas geplaatste orgel mag plaatsnemen. Dat dit instrument goed past in deze ruimte behoeft voor de invoelende lezer geen betoog, en het stuk van Moore, dat zoals de titel al doet vermoeden, niet vrij is van mysterieuze en mystieke ondertonen, komt daardoor extra goed tot zijn recht. Vertrekkende vanuit een eenvoudige tonenreeks, werkt de compositie gestadig toe naar een machtige kakofonische climax vol met de meest vreemdsoortige (percussieve) klanken, als een collectief aangestuurde machine die langzaam maar zeker op stoom komt. Deze heeft ook nadat de muzikanten uitgespeeld zijn nog even tijd nodig om tot rust te komen: de door beide saxofonisten aangedreven fietswielen hebben namelijk het laatste woord, voor het gebiologeerde publiek het aandurft om in een luid applaus los te barsten en de zetel te verlaten voor een verfrissing.

MICHAEL SMETANIN – KLANGTEK

De Australiër met Russische roots Smetanin studeerde begin jaren tachtig een periode bij Andriessen, en is dus ondertussen zelf ook al enigszins op leeftijd. Ingedut is hij echter zeker niet, zo blijkt al snel, als we tenminste af mogen gaan op dit robuuste, hyperactieve ‘Klangtek’, dat bestaat uit een snelle afwisseling van muzikale ideeën tegen een gedreven elektronische, naar techno neigende achtergrond, waardoor als rode draad de gesamplede en soms dreigend vervormde kreet “Klang-Klang” loopt. Het stuk beleeft vandaag zijn wereldpremière en dus is de componist zelf ook aanwezig om vooraf wat toelichting te geven, bijvoorbeeld bij de herkomst van deze intrigerende veldopname, en wat blijkt: tijdens een verblijf in Kuala Lumpur kwam hij toevallig een Indiër tegen die rusteloos heen en weer liep onder het uitstoten van die klanken, net toen hij dit stuk voor het gelijknamige ensemble aan het voltooien was. Eerst dacht hij dat de man gek was, maar later bleek het een buschauffeur die op die manier de mensen naar zijn vervoermiddel lokte. Moraal van het verhaal: God heeft gevoel voor humor, of ook wel, inspiratie ligt voor het oprapen op straat. Ondertussen heeft hij met zijn compositie ook de meer rusteloze, compromisloos modernistische luisteraar een groot plezier gedaan, en mag inderdaad gesproken worden van een memorabele Linkavond. Of het ook de beste is, kunnen we vooraf niet beoordelen, maar als u zich ook altijd al heeft afgevraagd hoe Metallica op een fagot zou klinken, raden we u aan om u op dinsdag 4 oktober naar Ringbaan Zuid te begeven om het antwoord op deze prangende kwestie live te vernemen.