De zesde editie van het Haagse TodaysArt festival heeft als thema ‘Love the real city’ meegekregen. Het festival kijkt na het controversiële ‘Conflict’ van vorig jaar vooral naar zichzelf en haar directe omgeving, de stad Den Haag. ‘Capital out of culture’ prijkt er op het programmaboekje. Is Den Haag een hoofdstad opgebouwd uit cultuur, of is het een hoofdstad waar de cultuur 'op' is? 3VOOR12 Den Haag dompelde zich onder in TodaysArt 2010 en ging op zoek naar het antwoord en the real city. En naar John Cage.
‘4:33’, een compositie uit 1952 van de Amerikaanse componist John Cage, is slechts één van de meer dan 150 voorstellingen die op het programma staan dit jaar. Het is een opvallend programma onderdeel. Niet alleen opvallend omdat uit de site en voorpubliciteit opgemaakt kan worden dat Cage zelf bij de uitvoering aanwezig is (de beste man is echter al 18 jaar dood), maar ook vanwege het stuk zelf. Vier minuten en drieëndertig seconden waarin geen enkele noot gespeeld wordt. Dat levert geen stilte op, maar omgevingsgeluid. En voor wie op zoek wil naar het geluid van the real city komt een uitvoering van ‘4:33’ als geroepen. De compositie is in het verleden uitgevoerd door onder andere Frank Zappa, het BBC Symphony Orchestra en recentelijk nog op cd gezet door funkrockband Living Colour. Voor TodaysArt staat ‘4:33’ als 'reinterpretation by contemporary electronic musicians' op het programma voor de vrijdag en de zaterdag. Locatie en tijd worden gedurende het festival bekend gemaakt, staat erbij.
Een bezoekje aan TodaysArt vergt een nauwkeurige planning en gedegen voorbereiding. De vorig jaar gehanteerde regel dat tickets voor optredens in het Theater aan het Spui drie kwartier voor aanvang moeten worden opgehaald is komen te vervallen, maar het is nog steeds zaak op tijd aanwezig te zijn, al is het alleen maar om een plaatsje te kunnen bemachtigen. Voor de bezoekers die voor de live optredens komen speelt TodaysArt zich af op drie locaties: op en rond het Spuiplein is het hart van het festival gesitueerd, in de omgeving van de Grote Markt gebeurt veel en bij Cremers is ook een nachtvullend programma met live acts te zien. Wie een gevarieerde avond wil heeft goede loopschoenen nodig en zal enkele malen per avond de troosteloze Haagse binnenstad-bij-nacht moeten doorkruisen. Alleen de route tussen Spuiplein en Grote Markt is onderdeel gemaakt van TodaysArt; de gevandaliseerde standbeelden in de Grote Marktstraat zijn in blauw plastic gewikkeld en wijzen de wederzijdse weg. Wie de trip voor de derde keer op een avond maakt weet ondertussen wel dat er rechtdoor gelopen moet worden en heeft tijd om rond te kijken. En dan blijken stad, festival en commercie veel meer hand in hand te gaan dan de organisatie zich voor mogelijk heeft gehouden. Van de Albert Heijn en Randstad logo's tot de fietspad- en parkeergarageborden ademt Den Haag in blauw-wit TodaysArt uit. Cultuur en commercie zijn onbedoeld allang één in the real world.
Bij de kassa in het Theater aan het Spui waar de polsbandjes voor de pers worden uitgedeeld is niemand op de hoogte van tijd of locatie van de uitvoering van John Cage. "Er zijn een paar artiesten vertraagd, misschien hij ook wel?" oppert een behulpzame medewerker. Eerst maar even een sms sturen aan RoboVox, de acht meter hoge robot die over het Spuiplein uitkijkt. Na ontvangst van een bericht brabbelt de Grote Vriendelijke Reus de binnengekomen berichten over het plein. In de kassen op het Spuiplein is het nog rustig; in de loop van de avond zullen hier bandjes en dj’s optreden. In het Stadhuis lopen de voorbereidingen voor het avondprogramma ondertussen uit en worden bezoekers buiten gehouden. In het Theater aan het Spui is ondertussen de openingsvoorstelling van Adrian Mondot begonnen, een spektakel waar dans en virtuele realiteit versmelten. In de Koorenhuis liggen bezoekers op hun rug naar Siward de Vries' installatie "Tranquillizer" te kijken. In de foyer beginnen de mannen van Rät N FrikK aan een avond met elektronische muziek, hiphop, drum & bass en gastmuzikanten.
In het filmhuis worden drie korte film vertoond van Floris Kaayk, die zelf de introductie van zijn pseudo-documentaires doet. Prachtig geanimeerde biomechanische insecten bevolken een verlaten industrieterrein in "The Order Electric", metalen protheses groeien dankzij de fantasie ziekte Metalosis Maligna op geestige wijze lichamen uit en de Nederlandse inzending voor de Oscar voor beste korte film "Origin Of Creatures" sluit het drieluik af met aandoenlijke wezentjes die uit enkel vingers bestaan. In het Theater aan het Spui begint aansluitend 1024 Architecture aan een zeer indrukwekkend schouwspel waarin twee heren tussen een aantal doorschijnende projectieschermen spelen met licht, geluid, sensoren en besnaarde tl-buizen in de voorstelling "Euphorie". Op weg naar het Atrium bij de officiële festival kassa nog maar eens geïnformeerd naar Cage. Programmaboekje erbij gepakt, de last-minute wijzigingen minutieus laten napluizen, maar geen spoor van Cage.
In het Atrium van het stadhuis is het tijd voor twee techno grootheden uit Detroit. Jeff Mills en Mike Banks brengen gezamenlijk "X-102", een audio-visuele voorstelling met als thema de ringen van de planeet Saturnus. Muzikaal brengen de heren een gedegen set, waarbij Mills af en toe wel erg verwijtend in de richting van Banks kijkt als die iets doet wat Mills niet aan staat. De visuele aankleding komt niet verder dan een setje oubollige dia's van de ringen van Saturnus. Het hadden net zo goed de vakantiedia's van Ome Jeff op de camping in Saint Tropez kunnen zijn, want enige relatie met de muziek ontbreekt. Het bijzondere van de performance zit in de combinatie van de techno pioniers en de omgeving - het Atrium is met minimale middelen getransformeerd in een surrealistische ruimte, waarin het publiek zich ongemakkelijk lijkt te voelen. De enorme hal is maar voor een derde gevuld met publiek en er wordt mondjesmaat gedanst. Anderhalf uur kijken naar twee techno producers met een setje dia's - het is een vreemde gewaarwording, maar toch een hoogtepunt van de avond.
Rond middernacht betreedt in de kleine zaal van het Theater aan het Spui Atom het podium. De Duitser Uwe Schmidt -op zaterdag te zien met sombrero als zijn alter ego Senor Coconut- staat op een kleine verhoging met een sequencer droog instellingen te veranderen. Op een van de projectieschermen achter hem kan het publiek meekijken op het display van het apparaat zodat te zien is dat alles echt live veranderd wordt. Op een tweede scherm worden visuals geprojecteerd. Tot twee keer toe doet Atom een stap naar achteren om vervolgens minutenlang bewegingsloos met zijn handen achter zijn rug te blijven staan. Het apparaat speelt ondertussen verder en er wordt een vakantiefilmpje van Uwe op Malta vertoond. Op de oproep op Twitter voor meer informatie over de uitvoering van Cage is ondertussen, geheel in stijl, slechts met stilte gereageerd en ook bij de kassa van het Paard van Troje weet een medewerkster alleen te achterhalen dat het in de Lutherse Kerk en Galerie West is gebeurd of staat te gebeuren.
Het Paard van Troje is vanavond in ieder geval de meest onwaarschijnlijke ruimte om vier minuten en 33 seconden stilte te vinden. Met een sterk programma, waarin Actress, 2562 en Richie Hawtin hoogtepunten zijn, denderen de beats tot in de vroege uurtjes door. Na een ambient set van Matthew Hawtin start onder de noemer 'Container' een gecombineerd programma van de labels Minus en Raster-Noton, waar hun top acts zowel solo als in combinatie met elkaar het massaal in het Paard bijeengekomen publiek trakteren op techno, electro en indrukwekkende visuals.