Stranger Than Paranoia geeft ruim baan aan jonge jazzhonden

Improvisatiefestival programmeert ook zonder subsidie lustig door

Wouter de Waal/Maarten de Waal ,

Eindejaarsfestijn Stranger Than Paranoia beleeft dit jaar alweer zijn eenentwintigste editie. Niet zonder slag of stoot, want hoewel het festival in het verleden vaak volle zalen trok, en de laatste jaren zelfs succesvol uitbreidde van het Tilburgse thuishonk Paradox naar andere Brabantse steden, moet men het anno 2013 zonder subsidie stellen. Organisator en altsaxofonist Paul van Kemenade blijft echter strijdlustig: “Zolang er publiek is, moeten we doorgaan.”

“Het wegvallen van de subsidie heeft natuurlijk consequenties,” meldt de drijvende kracht achter het festival. “In voorgaande jaren konden we ons permitteren ook artiesten en groepen uit het verdere buitenland naar Brabant te halen, nu hebben we een Nederlands-Belgische editie. Daar is op zich niets mis mee, maar het moet wel gezegd dat de bezuinigingen op cultuur over de hele linie veel kapot gemaakt hebben: het zal jaren kosten voor dat weer is opgebouwd. Neem het wegbezuinigen van de muzische vorming op scholen. Als de jeugd niet al vroeg intensief in aanraking komt met andere dan de populaire muzieksoorten, vernauw je hun culturele horizon. Veel podia wagen zich ook niet graag meer aan onalledaagse muziek, want met slinkende subsidies wordt het steeds belangrijker dat de tent keer op keer gegarandeerd vol zit. Zo verschraalt het aanbod.”

“De gedachte achter Stranger Than Paranoia is altijd geweest om bruggen te slaan, tussen jong en oud, tussen verschillende genres en tussen toegankelijke en ontoegankelijke muziek, met improvisatie als centraal gegeven. Het mooie van improviseren is dat geen concert hetzelfde klinkt en je vrij bent om je eigen sfeer te scheppen. Die vrijheid neemt doorgaans toe naarmate je met kleinere groepen musiceert en de bezetting onconventioneler is – anders heb je al gauw de neiging te vervallen in geijkte ritmische, harmonische en melodische patronen. Daarom dat het festival door de jaren heen zoveel spontane ontmoetingen tussen een tweetal muzikanten georganiseerd heeft, deze keer bijvoorbeeld tussen pianist Jasper van 't Hof en drumlegende Han Bennink. Daarnaast krijgt ook de jongere garde ampel ruimte om zich te presenteren. Zo staan dit jaar het piepjonge jazzkwartet Bruut! en het experimentele Vlaamse driemanschap De Beren Gieren op de rol voor Kerstavond. In Den Bosch heb ik trompettist Jeroen Doomernik carte blanche gegeven. Breda is ditmaal helaas om financiële redenen afgevallen, maar als de culturele wind gunstiger staat, zou ik daar zeker ook weer wat willen organiseren. Net als dat ik Eindhoven graag bij het festival zou willen betrekken. Op het moment is dat natuurlijk even niet aan de orde, maar ik bespeur gelukkig wel nog steeds genoeg interesse voor ongebruikelijke muziek, ook bij jongeren. Zolang er publiek is, moeten we doorgaan.”

Stranger Than Paranoia 2013 vindt op 24 en 29 december plaats in Paradox en op 27 december in De Toonzaal in Den Bosch. Voor het Tilburgse programma zie hier.