Uitverkocht Roadburn merkt: "meer festivals knokken voor stukje taart"

Walter Hoeijmakers: "Teveel festivals en bands voor een te kleine niche"

Ingmar Griffioen ,

Dat Roadburn gisteren alle 2500 passe-partouts voor de 2013 editie verkocht, is eigenlijk geen nieuws. Het Tilburgse festival voor doom, stoner en psychedelica verkoopt immers al jaren razendsnel uit; vorig jaar nog in 7 minuten. Toch was het ditmaal een stuk spannender voor organisator Walter Hoeijmakers, die de voorverkoop eerder inzette en een verhevigde strijd om de gunst van de bezoeker ziet. "Festivals zijn aan het knokken voor hun posities, om hun stukje van de taart veilig te stellen. Er zijn teveel kleine bands op tour en teveel festivals voor een te kleine niche."

Ticketverkopen omlaag: voorverkoop vervroegen

Hoewel zijn festival geen nieuw verkooprecord boekte, baart Hoeijmakers dat geen zorgen. "We hoeven geen records te breken om te laten zien hoe goed Roadburn bezig is. Om me heen zie ik dat vele internationale festivals, behalve Wacken Open Air en Download Festival, hun verkooprecords niet halen. Mensen hebben een beperkter budget en kunnen maar één keer kiezen." Volgens de festivalbaas komt die spanning niet zozeer door de economische crisis, maar door een grote toename van het aantal festivals. "Er wordt zoveel uit de grond gestampt in de underground. Het aantal festivals wordt veel te groot, waardoor er geknokt moet worden. Je ziet dat ook daar de geldstromen beginnen op te drogen. Overal gaat de ticketverkoop omlaag en je merkt dat de bezoeker steeds hardere keuzes maakt."

Eén van de strijdplannen daarbij is om de voorverkoop te vervroegen, zoals Roadburn maar ook het Franse Hellfest deed. "Hellfest is een week geleden zonder één naam op het affiche al in de voorverkoop gegaan. Wacken is drie of vier weken na afloop van deze editie al uitverkocht. Ik hoorde dat de eerste tickets op het festivalterrein al in de voorverkoop gingen en daar al 35% verkocht is. Onze voorverkoop is zeven weken eerder gestart, pas vier weken geleden aangekondigd en van de circa 75 bands op Roadburn zijn er nog maar 35 aangekondigd." Hoeijmakers hield lang vast aan voorverkoop vanaf eind november, maar vanaf september nam met elke bekendmaking de vraag toe. "Steeds meer mensen uit het buitenland mailden dat ze zekerheid willen hebben. Dus besloten we daar in mee te gaan en zo onze positie te verstevigen." Hoeijmakers is dan ook trots en verguld: "Ik ben blij dat we na vorig jaar de verwachtingen weer waar kunnen maken. Mensen hebben een ijzersterk vertrouwen in Roadburn, dat is gisteren weer bewezen."

Meer 'concurrentie', frappante reacties en uitholling van de niche

De economische malaise houdt voor een internationaal georiënteerd festival als Roadburn wel risico in. "Meer dan 75% van onze bezoekers komt uit het buitenland, vooral uit Zuid-Europese landen waar het nu heel niet goed gaat als Spanje, Portugal, Italië en Griekenland." De Roadburn-voorverkoop begon voor het eerst 's avonds (20.30 uur) om "beter af te stemmen op de internationale verkoop". Niet alleen is het publiek voorzichtiger, de bands zijn volgens Hoeijmakers ook berekenender geworden. "Je merkt dat veel bands afwachten. Ze hopen dat er iets beter voorbij komt, een boeking die meer geld oplevert." Hoewel er steeds meer bands in de niche op tour zijn, drukt dat de prijs niet, legt Hoeijmakers uit. "Het zijn geen (middel-)grote acts als Neurosis en Mastodon, maar vooral kleine bands van het niveau ACU, OCCII en dB's. Maar die podia kunnen niet tien zulke bands in een week huisvesten, dus het zijn die bands die eronder lijden."

Roadburn heeft sinds dit jaar ook meer concurrentie, met het nieuwe stonerfestival Desertfest dat in Londen en Berlijn ook in april plaatsvindt en deels in dezelfde poel vist. "Toen wij half september de voorverkoop vervroegden, zag je dat meerdere festivals in onze niche, zoals Desertfest Londen, opeens early bird tickets gingen verkopen. Zonder dat ze ook maar één band geboekt en een goede website hadden." Frappante reacties van nieuwe spelers op een te krappe markt, oordeelt de Roadburn-organisator. "Je ziet in de hedendaagse muziekindustrie weinig vanzelfsprekendheden meer. De underground scene waar Roadburn toe behoort is helemaal veranderd, maar ik zie ook dat er veel mogelijkheden liggen." Die kansen liggen in artistieke visie, meent Hoeijmakers. "Je ziet dat veel festivals niet programmeren, maar boeken en bands bij elkaar schrapen. Dat ze er geen eigen visie op loslaten. Daar liggen de mogelijkheden, want er is teveel en er zijn te weinig artistiek vernieuwende dingen."

Vanwege dat gebrek, wil Hoeijmakers niet van concurrentie spreken, maar van "een uitholling van de niche. Die is te klein voor het aanbod, te klein om alle bands te bedienen." De Roadburn-directeur signaleert nog een trend: "Grote boekers en agency's die hun eigen festivals beginnen en daar in eerste instantie de eigen stal programmeren. Zoals het Oostenrijkse Rock The Nation met Metalcamp Slovenia en Extremefest. Ze gebruiken dat als platform om de eigen bands te laten excelleren en hopen daarmee tours te verdienen."

Succesverhaal Hellfest schuift op richting positie Wacken Open Air

Veel Europese metalfestivals hebben het moeilijker, maar Hoeijmakers ziet nog niks omvallen. Er zijn ook succesverhalen zoals het Engelse Download festival (recordaantal van 110.000 bezoekers), op bescheidener schaal het geleidelijk groeiende Nijmeegse Fortarock en Hellfest dat 15.000 tickets meer verkocht. Hoeijmakers bezocht het Franse Hellfest voor het eerst en was onder de indruk. "Hellfest wordt hét festival op het vasteland dat naar de positie van Wacken toeschuift. Het is eigenlijk een combinatie van een metalfestival en (de kunstvorm van) Lowlands. Heel mooi om op een metalfestival rond te lopen dat geen wei aan bierkranen is." De locatie aan de kust van Bretagne speelt daarbij ook mee. "Ze hebben een soort driesterren restaurant, waar het publiek van zeevruchten kan proeven en een sommelier wijnen schenkt van 10 tot 200 euro de fles. En het zat de hele dag vol."

Tickets en headlinerspot Afterburner nog beschikbaar
De Roadburn headliners voor donderdag, vrijdag en zaterdag zijn vastgelegd: respectievelijk Primordial, Electric Wizard met The Electric Acid Orgy en Godflesh, maar met de Afterburner headliner is het festival nog bezig. Voor die traditionele zondagse Afterburner zijn nog wel tickets te koop. Passe-partouts voor Roadburn 2013 zijn in principe uitverkocht, hoewel er nog enige hoop gloort. "We moeten nog creditcard-betalingen en buitenlandse transacties afhandelen. De ervaring leert dat er vaak zo'n veertig tickets bouncen. Zo kunnen de komende dagen nog kaarten opduiken, dus voor Nederlandse fans kan het lonen regelmatig op de site te kijken."