Dat het aanpakken van dit structurele probleem maar als ‘gezeik’ wordt weggewuifd, zorgt ervoor dat er geen ruimte ontstaat voor een change of mindset, aldus Eva van Manen. ‘Wij leren vrouwen agency te hebben en daadkrachtig hun visie te delen. Vrouwen worden minder serieus genomen. We moeten investeren in nieuwe stemmen, alleen zo ontstaat ontwikkeling.’ Dit blijkt ook uit BumaStemra’s onderzoek: 35 procent van de vrouwen voelt zich niet serieus genomen, terwijl dat bij mannen slechts 16 procent is.
Aafke Romeijn: ‘Vrouwen denken sneller: “Dat zal ik wel niet kunnen” of “Het zal wel niet goed genoeg zijn.” En als vrouwen wél zelfverzekerd zijn, wordt er vaak lacherig over gedaan. Alsof ze arrogant zijn. Ik denk dat we vrouwelijke professionals nog steeds minder snel serieus nemen—als expert, als muzikant, als belangenbehartiger, als politicus… En ja, vrouwen die zich uitgesproken en zelfverzekerd opstellen, roepen meer haat op. Ook onder elkaar.’ Dat vrouwen minder serieus worden genomen zien we ook terug in de loonkloof: in 2024 verdienden vrouwen 6 procent van de totale inkomsten bij BumaStemra, in 2016 was dit 5 procent. Dat is drie keer zo weinig als mannen.
Niet alleen verdienen vrouwen minder omdat ze niet serieus worden genomen, het zorgt soms ook voor nare situaties, vertelt van Manen. ‘Ik ken ook veel verhalen dat meiden alleen geholpen werden als ze bijvoorbeeld op schoot bij de producer zouden zitten. Of dat ze wel vrouwen zouden introduceren op een festival ver weg, maar dan moesten ze wel bij hen op de hotelkamer slapen. Of dat er bij samenwerkingen alleen de man wordt aangekeken, terwijl de vrouw de hele productie heeft gedaan.’
Niet gek dus dat 45 procent van de vrouwen zich ongemakkelijk voelt bij het promoten van hun werk, een percentage dat sinds 2017 nauwelijks veranderd is. Slechts 12 procent van de vrouwen gelooft dat de muziekindustrie gelijke kansen biedt, tegenover 38 procent van de mannen. Eva van Manen probeert met rosetta. een safe space voor vrouwen en gender-non conforming personen te creëren, zodat dat ongemak niet in de weg hoeft te staan: ‘Iedereen wil ergens bij horen. Producers die vrouw of non-binair zijn zitten heel vaak alleen op hun eilandje. We staan boven alles denk ik vooral voor een community van v/x producers die elkaar helpen en samenwerken, alle docenten zijn ook v/x, en we hebben veel plezier samen! Ik denk dat dat ook aanstekelijk werkt.’
De emancipatie van de muziekindustrie zal dus voornamelijk vanuit een cultuurshift verder uitgebouwd moeten worden. Die (intersectionele!) normalisering gaat niet van de ene op de andere dag. We zien enige vooruitgang, dankzij o.a. quota aan de top en initiatieven die beginnende vrouwelijke muzikanten een steun in de rug bieden. Langzaam maar zeker bewegen we ons naar het streven een afspiegeling van de maatschappij te creëren, gelaagd zoals die is. Eva van Manen: ‘Omdat wij een positieve insteek hebben en vette mensen helpen hun eigen unieke sound te ontwikkelen, reageert eigenlijk iedereen positief. Als mensen zien dat je een community bent en plezier hebt samen en elkaar inspireert, dan willen mensen daar denk ik in mee.'
Luister verder naar de aflevering van De Machine hieronder, waarin Paris bij Malou en Atze aanschuift om het te hebben over de genderverhouding in de muziekindustrie.