Wednesday: de absurditeiten van een saai stadje Wednesday: de absurditeiten van een saai stadje

‘Got him right between the shoulders and the bull loses blood…’, begint Wednesday het slotlied van hun show in Paradiso onheilspellend. Al gauw giert er een lapsteel (normaal gesproken nog zo’n mellow snaarinstrument) als een gillend speenvarken door de zaal. ‘Finish him!’, schreeuwt zangeres Karly Hartzman alsof haar leven er vanaf hangt. ‘FINISH HIM!’, kermt ze keer op keer. Haar gejammer lost op in een zee aan noise, totdat het langzaam uitdooft en slechts nog een gefluisterde mantra is: ‘Finish him…’ Wow. Kippenvel. Wednesdays acht en een halve minuut-lange epos ‘Bull Believer’ gaat écht niet over rozengeur en maneschijn.

Ze zingt over een stier die doodbloedt na een zinloos gevecht. Vervolgens over de vluchtigheid van geloof. Het schouwspel eindigt in een hartverscheurend geschreeuw van twee minuten lang, dat zó intens is dat haar stem het haast begeeft. Toch sluit ze hun show er elke avond mee af: ‘Het gaat over een vriend die ik op de middelbare school verloor aan een auto-ongeluk’, vertelt Hartzman een paar uur eerder, in de Wagamama naast Paradiso. ‘Dat nummer is mijn manier om alle woede los te laten. Het duurt zo lang omdat die specifieke pijn niet makkelijk is te beschrijven. Ik ben er nog steeds kapot van’, verzucht ze. ‘Het is ook een goede manier om al mijn dagelijkse frustratie en stress eruit te schreeuwen.’

In een modderige mengelmoes van nineties shoegaze en country-twang zingt Hartzman altijd recht uit het hart. Nóg rauwer dan al te horen was op haar doorbreekplaat Twin Plagues uit 2021, doet ze dat op Rat Saw God. Die plaat werd eerder dit jaar mega goed ontvangen door Amerikaanse muziekblogs, ontving onder andere de titel Best New Music van Pitchfork en kreeg een net zo lovende kritiek van Rolling Stone. Hun optreden in de bovenzaal van Paradiso was al sensationeel. Op London Calling zal het in de grote zaal waarschijnlijk nóg veel vetter zijn. ‘Ik graaf in mijn verleden om alles te verwerken’, zegt ze. ‘Het voelt heel goed om noise te gebruiken om alles eruit te laten. Wanneer mijn bandleden superveel lawaai maken is het ook alsof ze ondersteunen waarover ik zing.’  

(tekst gaat verder na de foto)

Thuisstad van Hartzman is Greensboro, in het pittoreske hart van de zuidelijke staat North Carolina. Precies wat je van een zuidelijke stad verwacht. ‘Nondescript’, noemt ze de plek zelf. Er zijn veel buitenwijken. Zelfs de heuvels zijn geen bergen te noemen. Opgroeien in zo’n afgezonderde bubbel, is dat niet vréselijk saai? ‘Dat is waarschijnlijk waarom we zoveel drugs gebruikten’, lacht Hartzman. ‘Ja, we gingen vooral feesten, staken een hoop shit in de fik en noemden het dan een vreugdevuur. We werden dronken, dansten rond en deden allerlei domme shit. Ik heb in mijn jeugd veel kunnen rotzooien. Drinken jullie hier Four Loko?!’, vraagt Hartzman met grote ogen. Het krankzinnige drankje, met super veel cafeïne én alcohol, bracht haar op de middelbare school vaak genoeg in de problemen. 

Een wilde jeugd dus, in een verschrikkelijk saai stadje. ‘Hmm…’, ze wrijft even over haar kin. ‘Een keer sprong een vriend uit het raam, onder invloed van LSD. Hij brak zijn voet. We wilden geen ambulance bellen, omdat in de VS vaak politie met de ambulance meegaat. Dan zouden we in de problemen komen omdat we nog op de middelbare school zaten. Hij zat urenlang op de bank met een gebroken voet. Daar schreef ik het liedje “Birthday” over.’

Ergens tussen al het donderjagen door, ontmoette ze liefje Jake Lenderman, die onder de naam MJ Lenderman nét zulke coole liedjes schrijft. Elke avond is hij als gitarist naast haar op het podium te vinden. ‘We hebben een onsterfelijke toewijding aan elkaar. Het kan best moeilijk zijn, want we zijn altijd samen. Maar ik ben natuurlijk ontzettend dankbaar. Hij is mijn rots in de branding op heel veel manieren. Als we muziek maken, voel ik me zo dicht bij hem. Het is geven en nemen. Jake steekt heel veel tijd in mijn muziek en ik speel ook met veel liefde in zijn band.’

Hartzman groeide op met de dromerige muziek van Cocteau Twins, My Bloody Valentine en grungy nineties alt-rock. Maar de muziek die je in het zuiden letterlijk écht overal hoort, vanuit de bar tot in de supermarkt, is natuurlijk… country. ‘Ik kan het bijna niet geloven als mensen zeggen dat ze niet van country houden!’, zegt de zangeres. Vol passie begint ze haar beknopte country-les. Je hebt anarchistische outlaw country. Er is de popcountry die je op de radio hoort. Bluegrass is ook erg populair. ‘Popcountry wordt vaak geassocieerd met Republikeinse politiek, maar er is ook country die juist neigt op te komen voor liberale dingen. Net als onze favoriete countryband Drive By Truckers, die spreken zich uit voor transrechten, homorechten en vrouwenrechten. Country is punk as fuck!’

Countryliedjes zitten vaak vol hyperspecifieke vertellen. Dat ontbreekt juist weer in shoegaze. Daarom combineert ze de twee. Voor Wednesday is country het uitgangspunt, daarna gooien ze er een shitload aan fuzz en distortion overheen: ‘Op die manier eren we de plek waar we vandaan komen. Tuurlijk, het zuiden is geobsedeerd door traditie en dat kan ze soms tegenhouden. Maar als je aandacht besteedt aan die traditie en er langzaam iets nieuws in verwerkt, kan het juist heel productief zijn.’ 

Het liedje ‘Quarry’ van de laatste plaat is haar beste vertelwerk. Ze verzon een fictieve straat waar van alles aan de hand is. Wat blijkt: veel ervan is waargebeurd. Haar vader heeft op de middelbare school per ongeluk écht een heel katoenveld afgebrand doordat zijn modelraket in de fik vloog. De volgende regel gaat over zijn broer: die maakte onbewust de dochter van de predikant zwanger op de middelbare school, waardoor ze werd weggestuurd. Zonder het hem ooit te vertellen, kreeg ze de baby. Daar kwam hij veel later pas achter via een soort genetica-dienst. ‘Iedereen waar ik over schrijf komt altijd wel weer goed terecht. Daarom voelt het zo fijn om er liedjes over te schrijven.’ Hartzman gniffelt: ‘En ik heb eigenlijk ook een heel slecht geheugen. Misschien zou ik anders alles allang zijn vergeten.’ En serieuzer: ‘In Greensboro worden veel mensen genegeerd. Hun geschiedenis wordt overschreven. Ik wil de geschiedenis van mijn familie en vrienden vereeuwigen in mijn liedjes. Dan blijven ze voor altijd bestaan.’

Wednesday speelt 27 oktober op London Calling in Paradiso, Amsterdam.