Van Tout Est Bon tot Toto: zo streamt Nederland in 2020 Van Tout Est Bon tot Toto: zo streamt Nederland in 2020

Laten we deze analyse van streamingcijfers beginnen met een voor de hand liggende vraag: is Nederland anders gaan streamen door corona? Dat lijkt dus wel mee te vallen. We kijken naar de hitlijst van tweehonderd meest gestreamde tracks in Nederland die Spotify wekelijks publiceert. Een track moet in een week tijd gemiddeld zo’n 160 duizend keer beluisterd worden om in die lijst te komen. Tot en met de week van 9 april, middenin de schouders-er-onder-we-kunnen-de-intelligente-lockdown-samen-aan-periode, stijgt het totaal aantal streams van die tweehonderd liedjes week na week. Dat komt onder andere door ‘17 miljoen mensen’ van Davina Michelle en Snelle. De feelgoodremake van het origineel van Fluitsma & Van Tijn stuwt het totaalcijfer naar 94 miljoen. Dat is dit jaar het hoogste aantal in één week.

Hoewel voor veel mensen de dagelijkse woon-werk/studiereis ontbreekt, worden de grootste hits dus niet minder beluisterd. De focusplaylists, natuurgeluidcompilaties, lijsten met kinderliedjes en andere afspeellijsten die het coronatijd goed deden zitten hier nota bene niet eens bij.

Na de piek in april daalt het totaalcijfer weer. Is het coronamoeheid? Is het een gebrek aan hits? Met name in mei en juni wordt groep grootste hits aanzienlijk minder beluisterd dan in 2019. In de (na)zomer, als het aantal besmettingen laag is en corona even voorbij lijkt te zijn, volgt het aantal streams min of meer hetzelfde patroon als vorig jaar. Daar zitten twee opvallende piekmomenten in. Boef brengt in juli zijn hitsingle ‘Tout Est Bon’ met Numidia uit, waarna het aantal streams halverwege die maand weer bijna de 90 miljoen aantikt. Op dat moment verschijnt ook zijn album Allemaal een Droom. Kevin zorgt voor een soortgelijk effect in augustus. Zijn album Animal Storiestilt het totaalcijfer naar 83 miljoen. 

Welke artiesten stonden dit jaar het vaakst in de hitlijst? Om daar achter te komen kijken we naar twee dingen. Allereerst het aantal verschillende tracks waarmee een artiest in de Nederlandse Spotify top 200 staat. Hoe meer nummers veel gestreamd worden en die lijst halen, hoe groter de impact. Maar ook de duur is van belang: hoe lang staan die nummers gezamenlijk in de chart? Die duur is een optelsom van de weken dat de liedjes van een artiest in de top 200 staan. Een track als ‘Bad Guy’ van Billie Eilish heeft dit jaar 38 weken in de top 200 gestaan. ‘Lovely’ met Khalid haalde 32 keer de hitlijst en haar overige liedjes kwamen gezamenlijk 73 weken in de chart voor. Dat komt neer op een totale duur van 143 weken. Het aantal verschillende tracks en de totale duur bepalen hoe groot het streamsucces van een bepaalde artiest is.

Ruim vierhonderd verschillende artiesten stonden dit jaar in de Nederlandse Spotifychart. Deze groep is op te delen in grofweg vier clubs. Kamp Juice WRLD, Pop Smoke, Lil’ Kleine, Boef en Frenna – de blauwe bollen in onderstaande graphic – staat op de sweet spot. Deze vijf rappers haalden met tientallen tracks de hitlijst, die er gezamenlijk erg lang in stonden. Snelle zette dit jaar zijn move van rapper naar zanger door en het succes daarvan is te zien in de hitlijst. Hij bracht aanzienlijk minder singles dan uit de eerder genoemde rappers, maar nummers als ‘Smoorverliefd’, ‘Reünie’ en ‘Kleur’ lijken niet uit de top 200 te kunnen verdwijnen. De Overijsselse zanger stond dit jaar het allerlangst in de chart, net voor popduo Suzan & Freek.

Meer opvallend zijn de vijf uitschieters in ‘kamp oranje’. De dance-acts Kygo en Kriss Kross Amsterdam en grote popnamen Billie Eilish, Davina Michelle en Lewis Capaldi brachten dit jaar slechts een handjevol hittracks uit. Toch staan deze artiesten qua totale duur net zo lang in de chart als een Frenna, Lil’ Kleine of Kevin, die dit aantal met aanzienlijk meer nummers bereikten. Earwurms will be earwurms.

En dan is er nog de rode club rappers links in de grafiek. Deze artiesten zijn outliers in minder positieve zin. Weliswaar halen veel van hun tracks top 200, maar ze vliegen er ook betrekkelijk snel weer uit. Als Sevn Alias begin oktober zijn album Bogey 4 The Win uitbrengt, halen 13 van de 14 nummers de hitlijst. Een week later zijn dat er nog vier. Een dikke 18 van de 20 tracks van Eminem’s album Music To Be Murdered By staan in de releaseweek halverwege januari in de chart. Een week later zijn dat er zes, daarna slechts één.

Laten we naar de grote hits gaan. Zeventien verschillende nummers stonden dit jaar op 1 in de Spotify top 200. Davina Michelle & Snelle brachten met ‘17 miljoen mensen’ de track uit die in een week tijd het meest werd beluisterd: bijna 3,5 miljoen keer. Boef volgt met ‘Tout Est Bon’ (3,4 miljoen), ‘Tigers’ van aspirant-superster Bilal Wahib haalt met 3,1 miljoen streams de derde plaats. Een andere opvallende nieuwkomer is Yssi SB. De jonge Amsterdamse rapper uit het kamp van Henkie T scoort eind oktober met ‘Scooter’ zijn eerste nummer 1-hit. 

Nu we het toch over hiphop hebben: zet het succes van dit genre ook dit jaar door? Het zou met succesreleases van Boef, Kevin of Dopebwoy zomaar kunnen dat er dit jaar in navolging van Frenna (2019), Josylvio (2018) en Broederliefde (2016) weer een Nederlandse rapper de meest gestreamde artiest wordt. Toch is er in meer uitgezoomd iets opvallends aan de hand. Het aantal hiphoptracks van eigen bodem in de GfK single top 100 - waar naast Spotifystreams ook andere ‘verkopen’ in worden meegenomen - is namelijk flink gedaald. Echt waar. In 2018 en 2019 stonden er iedere week gemiddeld 36 en 35 Nederlandse hiphoptracks in de top 100. Ruim een derde dus. Dit jaar zijn dat er gemiddeld ‘slechts’ 20. 

Wat is er aan de hand? Is de goede hiphop op? Dat lijkt gezien de eerder genoemde streamcijfers niet per se zo te zijn. Wel lijkt een wijziging van de regels door de NVPI, de partij die de hitlijst samenstelt, een rol te spelen. Tot dit jaar konden in principe alle tracks van één album in de hitlijst terecht komen. Om de top 100 ‘eerlijker’ te maken, is daar vanaf dit jaar een maximum aantal van de drie meest gestreamde nummers van een album van gemaakt. Ook is de zogeheten wegingsfactor opgehoogd, waardoor meer streams nodig zijn om als één download te tellen. 

Dat heeft dus effect. Dit is het best te illustreren aan de hand van een daadwerkelijke release. In de graphic hieronder zie je de hitlijstposities van tracks van rapper Lijpe rondom de release van zijn album Andere Leven in 2018, en die van Dagboek dit jaar. Twee jaar terug stonden in de week van release alle 13 nummers in de single top 100. Zes daarvan bleven er nog (wat) langer in, de rest slechts één week. Dit jaar zie je dat slechts drie nummers – het nieuwe maximaal aantal van de GfK – de hitlijst halen maar wél op een hogere positie.

Laten we even teruggaan naar de Spotifyhitlijst. Er staan twee opvallende tracks tussen de  1.144 verschillende nummers die dit jaar de top 200 haalden. Geen one off uitschieters, maar liedjes die consequent, week na week minstens 170 duizend (!) keer worden beluisterd.

Dat zijn ‘Africa’ van Toto en ‘Sterrenstof’ van De Jeugd van Tegenwoordig. Beide tracks lijken echte oud en nieuwknallers te zijn. De hit van Toto is al 38 jaar oud, maar in de eerste week van januari alsnog goed voor 260 duizend streams. Daarmee haalde het nummer van de Amerikaanse rockgroep de 77e plaats in de hitlijst. ‘Sterrenstof’ vierde in november van dit jaar zijn tienjarig jubileum. Ook deze megahit lijkt het goed te doen op nieuwjaarshuisfeestjes (213 duizend streams in week 1) en piekt verder in de zomermaanden. Vooral opvallend is dat beide nummers min of meer hetzelfde patroon laten zien. Zijn het allebei mandatory meezingers tijdens dronken huisfeestjes? Is de ‘Toto-pa’ stiekem ook De Jeugd-fan? Deelt de gemiddelde De Jeugd-fan een Spotify-account met ouders? Staan ze bovenaan in een of andere playlist (en zo ja, met welk thema)? Zijn het fijne positivotracks in meh-coronatijden? Of zegt dit gewoon heel veel over de muzieksmaak van de gemiddelde Nederlander?