Richard Zijlma (ADE) wil ook meer Nederlanders in de Resident Advisor Top 100

“Je moet je niet blind staren op de EDM”

Atze de Vrieze ,

Over twee weken begint de onhoudbare achtbaan van Amsterdam Dance Event weer. Voor directeur Richard Zijlma is het nu gek genoeg juist heel rustig. Tijd genoeg dus om vast even vooruit te blikken. De festivaldirecteur over de EDM-bubbel, festivals vs clubs en de tragedie die de vorige editie een zwarte rand gaf. De komende twee weken bereidt 3voor12 je optimaal voor op ADE 2015.

Van buiten gezien lijkt me dat jouw baan steeds ingewikkelder wordt. Amsterdam Dance Event wordt alsmaar groter, er zijn meer mensen, meer grote sterren.
“De complexiteit neemt inderdaad toe. De helling wordt steiler, zeg ik altijd, maar gelukkig zijn we ook beter gesoigneerd. In eerste instantie was ADE vooral interessant voor artiesten en hun managers, maar we willen dat het ook een landmark is voor de industrie die er omheen schuurt. Je ziet nu veel meer technologiebedrijven en internationale merken naar Amsterdam komen. En investeerders met een half miljard in hun binnenzak, niet te vergeten. Toen SFX voor het eerst op de markt verscheen dacht ik: this is a whole other ballgame.”
 
Er is nogal wat veranderd wat dat betreft. Twee jaar terug mocht Shelly Finkel van SFX trots alle good practice-verhalen vertellen, iedereen hing aan zijn lippen. Nu staat SFX op instorten. 
“Dat er in zijn algemeenheid meer geld in deze scene omgaat is voor veel mensen voor veel mensen angstaanjagend. In andere kunstvormen zijn we het meer gewend, kijk maar naar de miljoenen die neergelegd worden voor die Rembrandts. Het heeft duidelijk effect gehad op de scene, er heerste onrust. Er zijn genoeg grote promotors die eigenlijk ook best gekocht willen worden. Iedereen gaat daardoor enorm naar elkaar kijken. Mocht SFX omvallen, dan kom je in de wereld van curatoren terecht, die gezonde onderdelen proberen te verkopen. Dat is het gekke: veel onderdelen zijn relatief wel gezond, die zullen wel overeind blijven.”

Laat je iemand van SFX hierover vertellen op de conferentie? Het is de vraag die op ieders lippen ligt: wat gaat er gebeuren?
“Nee, mijn ervaring is dat dit soort dominante vraagstukken op veel momenten vanzelf aan bod komen. In de wandelgangen, maar zeker ook in de panels.”
 
Wat vind je nog meer een belangrijk onderwerp?
“Je hebt het vraagstuk van de EDM-bubbel, wat ik zelf een heel vervelende term vind. Kijk, we hebben nu een periode waarin met name in Amerika heel veel jongeren een goede tijd hebben op die muziek, ik voel geen behoefte om daar iets op af te dingen. Het zou kunnen dat de smaak van het publiek verandert, zoals dat altijd het geval is, maar voor de Nederlandse sector zie ik juist nu kansen. 25 jaar geleden lieten de majors dance allemaal links liggen, nu gaan internationaal deuren open. Ik weet nog dat Tiesto als eerste dj een eigen logo had, iedereen vond dat belachelijk. Nu heeft iedereen het.”
Toen het gerucht ging dat Tiesto niet al zijn muziek zelf produceerde, was daar ook veel om te doen. Ook dat is normaal geworden.
“David Guetta was een van de eersten die dat hardop zei. Het zit ook in de aard van de muziekstroom om dingen te delen. Elkaars werk interpreteren en remixen is doodnormaal, en ook als je langere tijd op excellent niveau wilt presteren, komt zo’n mindset van pas. Je voegt goede ingrediënten samen om tot een wereldhit te komen. Het is zelfs haast noodzakelijk, nog los van het feit dat artiesten die samenwerken elkaars publiek kunnen bereiken.”
 
Je ziet op ADE al jaren dezelfde grote dj’s evenementen hosten. Een Richie Hawtin, een Dave Clarke. Een festival als Lowlands zou nooit elk jaar dezelfde namen op het affiche zetten. Hoe kijk je daar tegenaan?
“Wij proberen de stand van zaken van deze sector te laten zien, met gevestigde en nieuwe namen. Bedenk je wel: die bekende dj’s nemen elke keer nieuwe muziek mee, waardoor ze talent promoten. Dat is hoe deze scene werkt. Veel A&R-managers scouten ook zo: ze gaan op zoek naar tracks die door grote dj’s gedraaid worden in hun sets of radioshows, maar die nog niet getekend zijn. Dj’s zijn experts in muziek die werkt, ze hebben het publiek recht voor hun neus. Tijdens ADE organiseren we elk jaar de DJ Cook-off. De vergelijking tussen top-chefs en dj’s is zo gek niet: op basis van jarenlange expertise bereik je een hoog niveau. Een sterrenkok ben je over het algemeen niet op je 21e, een ster-dj ook niet. Dat is wezenlijk anders dan bij gitaarbands, waar je binnen drie jaar succes moet behalen, anders ben je weg.”
 
Op de meeste showcasefestivals kun je een passe-partout kopen om van zaal naar zaal te lopen. Dat is op ADE alleen weggelegd voor de professionals die ook naar de conferentie komen. Waarom is dat?
“Dat was het vertrekpunt vanaf het begin, maar ook intern zorgde het voor discussie. Mijn gedachte was: als je naar een avond gaat, word je meegenomen in de vibe van de club. Het wordt onrustig als mensen maar in en uit lopen, als vriendengroepen van tien man gaan twijfelen of ze nog even willen blijven of door naar het volgende feest. Nog los van het feit dat het grote logistieke problemen op zou leveren als te veel mensen naar dezelfde club willen. Voor ons het is het de hoogste prioriteit om artiesten, vertegenwoordigers van de muziekindustrie en de pers met elkaar in contact te brengen. Als iemand uit China of Australië hierheen komt, moet ie met goed fatsoen binnen komen.”
 
Jullie zijn een festival, maar ook verbonden met de clubs. Hoe zie je het spanningsveld tussen die twee?
“Lastig. Ik weet nog goed dat Extrema en Dance Valley een keer in hetzelfde weekend vielen, een jaar of 14 geleden. Dat kon niet, een van de twee zou als winnaar uit de bus komen. Nu heb je 150 festivals, die over het algemeen goed verlopen. Festivals zijn wel vriendelijker voor publiek. Je kunt er op je 18e heen gaan, maar ook op je 40e. Mensen die de hele week hard werken hebben over het algemeen niet echt zin om nog op vrijdagavond om half twaalf voor een club in de rij te staan. Tegelijk zijn ook veel jongeren zijn ook minder geneigd naar een club te gaan. Liever sparen ze voor drie festivals. Er zijn clubs die dat oplossen door aansluiting te zoeken bij festivals, bijvoorbeeld met afters. Clubs met een sterke identiteit zijn ook sterker.”
Maak je je zorgen om de clubs?
“Ik weet niet of ik genoeg inzicht heb in de clubscene, maar ik weet natuurlijk wel dat een gezonde muziekcultuur voor ADE heel belangrijk is. Ik weet nog toen de RoXY afbrandde en de Mazzo sloot. Toen was in Amsterdam ineens helemaal niks te doen. Men keek naar Rotterdam. In Amsterdam konden we eigenlijk alleen terecht in Paradiso, Melkweg en Escape. En dat terwijl clubs de ideale kweekvijver zijn voor talent. Kijk maar naar een jongen als Job Jobse, die veel vlieguren heeft kunnen maken in Trouw.”
 
Dat is de onderkant. Je hebt tegenwoordig tijdens ADE ook het Amsterdam Music Festival, met daarin ook de DJ Mag top 100. Er zijn mensen die vinden dat dat helemaal niet op ADE thuishoort.
“Het goede nieuws is dat die mensen daar niet heen hoeven. Het aantal mensen dat niet voor die grote events komt is nog altijd veel groter. Je moet je niet blind staren op de EDM. Het is natuurlijk wel zo dat die grote artiesten sneller in de media gecoverd worden. Dat heeft natuurlijk ook te maken met het feit dat in die lijst veel Nederlanders staan, dat vinden we leuk. Maar Resident Advisor heeft ook een top 100, en daar staan maar drie Nederlandse dj’s in.”
 
Zie je dat als een persoonlijk falen?
“Haha, nee, maar we denken er wel over na hoe je dat kunt veranderen. Bijvoorbeeld door nauw samen te werken met platforms als Resident Advisor en Boiler Room. De laatste hebben wij destijds zelf als eerste naar Nederland gehaald. Daar investeren we ook in, op voorwaarde dat ze ook Nederlands talent showcasen.”

Vorig jaar werd je geconfronteerd met een groot drama: drie mensen overleden tijdens Amsterdam Dance Event. Je wilt dat alles tijdens je evenement goed gaat, maar je hebt er nauwelijks controle over. Hoe ga je je hier tegen wapenen?
“Het enige dat je kunt doen is kijken welke maatregelen je hebt genomen, en welke je zou kunnen nemen. Kijk, geen enkele promotor of organisator wil dit. Ik ben het afgelopen jaar langs heel wat loketten geweest, onder andere bij het Ministerie van Volksgezondheid. De drugsdiscussie is van bredere maatschappelijke aard, en de laatste jaren was het onderwerp in het verdomhoekje terecht gekomen. De realiteit is dat we er iets mee moeten, en dat besef is wel ingeslagen. Het enige goede dat door het drama van vorig jaar gebeurde, is dat het onderwerp massaal aan de keukentafels besproken is, door ouders met hun kinderen, door vrienden. Zelf worden wij geadviseerd door een aantal partijen. Zo hadden we in 2013 informatie verkregen dat er een vervuilde pil op de markt zou zijn. We hebben vervolgens in alle locaties waarschuwingen opgehangen, en in onze app en op Facebook. Ik dacht: het gaat niet gebeuren dat ik maandag in de krant lees hoe een 18-jarig meisje is overleden door een verkeerde pil. We kregen daar goede reacties op, ook van buitenlandse bezoekers die zich daar in eigen land niets bij voor konden stellen.”
 
Het is ook nogal wat. Als je een tijdje terug Amsterdam Centraal uit liep werd je ook geconfronteerd met waarschuwingen voor levensgevaarlijke witte heroine. 
“Klopt, je wilt als festival niet geassocieerd worden met drugs. En toch: ik ken ook het Amsterdam van de jaren tachtig, waar je op de Zeedijk overal dealers zag en mensen met spuiten in hun arm. Dat is een heel andere tijdsgeest. Dat heeft me gestoord aan de beeldvorming: de slachtoffers werden soms neergezet als junks of roekeloze mensen. Het is natuurlijk heel triest als mensen overlijden, dat wil niemand, maar suggesties dat er vervuilde drugs in het spel waren doen geen recht aan de situatie. Dat is gewoon niet aan de hand geweest. De sterkte van drugs is wel een ding, net als misverstanden over het drinken van water. Voorlichting is heel belangrijk.”
 
We kunnen in elk geval concluderen dat de incidenten van vorig jaar niet hebben geleid tot een lik-op-stuk-beleid. Of verwacht je straks politie met drugshonden bij ADE-locaties?
“Nee, en wat dat betreft mogen we van geluk spreken. Ik ben wel eens naar EDC in Las Vegas geweest. Daar zie je jongeren massaal hun drugs innemen in de bus, genoeg om het de hele nacht te voelen. Zodra ze bij het evenement uit de bus stappen, staan er drugshonden klaar. Dat vond ik een vrij naargeestige ervaring, en bovendien heel ongezond.”