Willem Venema: "Paradiso, maak ontslag Jan Willem Sligting ongedaan"

Emotionele toespraak bij afscheid programmeur na 33 jaar Paradiso

Ingmar Griffioen ,

Naar eigen zeggen had promotor Willem Venema Paradiso nog gewaarschuwd dat zijn speech bij het afscheid van programmeur Jan Willem Sligting verkeerd zou kunnen uitpakken. "Het kan te lang worden, wellicht vilein, en veel te persoonlijk." Het werd vooral persoonlijk dinsdagavond. Venema heeft geen goed woord over voor de werkwijze van verse Paradiso-directeur Mark Minkman en pleit voor meer senioriteit. "Hoe interessant dat TivoliVredenburg in het jaar dat de pensioengerechtigde leeftijd opgetrokken is naar 67, een directeur binnenhaalt van 61 jaar oud. Op hetzelfde moment werkt Paradiso er een 66-jarige, zwaar gekwalificeerde deskundige uit." Venema staat nog achter zijn uitspraken. Hij herhaalt de kern van zijn betoog: "Ik verzoek de goden van Paradiso om deze beslissing ongedaan te maken."

Jan Willem Sligting nam dinsdagavond afscheid van Paradiso na 33 jaar dienstjaren. 3voor12 interviewde hem vorig jaar nog over de positie van Paradiso in de podiumwereld. Sligting toonde zich een bescheiden romanticus met als belangrijkste motto: "Het gaat om de muziek". Venema vindt dat iemand met zoveel ervaring en die instelling van onschatbare waarde is voor een podium en niet zomaar aan de kant mag worden geschoven. "Het kan en mag niet zo zijn dat iemand die zo presteert ongeacht zijn leeftijd, die zo geniet van zijn werk, en een hele organisatie inspireert, op deze manier gelost wordt." De promotor zoekt de beweegredenen van Minkman in diens omroep-achtergrond (de directeur kwam september vorig jaar over van de VARA). "In Hilversum is het idee dat je na je 25ste problemen gaat krijgen, of gaat maken, of sowieso niet meer mee kan, en dan moet je plaats maken voor de jeugd."

"Mooier als dit wordt teruggedraaid zodat hij zelf zijn afscheid kan bepalen"
"Ik heb zowel feestcommissie als directeur gewaarschuwd dat het niet in mijn aard ligt om een blad voor de mond te nemen", reageert Venema. Dat deed hij dan ook niet dinsdagavond. "Ik sta daar nog steeds achter. Ik heb dat niet gezegd om in de krant te komen, maar wel om te laten weten wat ik van de gang van zaken vind rond Jan Willem. Ik zou het nog mooier vinden als dit dusdanig wordt teruggedraaid dat hij zelf zijn afscheid kan bepalen. Het grootste probleem is Jan Willem zelf omdat hij hier niet over wil praten, zich niet wil verdedigen. Hij houdt het heel netjes, ook in de Volkskrant; twee pagina's met foto, maar het wordt niet duidelijk waar het over gaat."

Waar het wel over gaat volgens Venema: Sligting zit nog niet eens aan de nieuwe pensioengerechtigde leeftijd en het is onterecht dat "een instituut als Paradiso zo met mensen omgaat als in de grote mensen wereld". "Ik kreeg tijdens en na de speech veel bijval. Mensen zeiden me blij te zijn dat eindelijk eens iemand zijn mond open doet. Er schijnen kampen in Paradiso te zijn, mensen die achter Jan Willem en die achter de directeur staan. De apertheid waarmee hij stelt dat oudgedienden moeten plaatsmaken voor een jongere garde... Dat is prima, maar kom dan eens met die jongere garde. Dat heb ik hem ook gezegd, maar die heeft hij niet. Hij zei ´Jan Willem is onvervangbaar´. Ik had liever gezien dat er sowieso een programmeur zou zijn om zijn zaken over te nemen, maar die komt er dus niet."

"Paradiso moet verre blijven van wat er uit Hilversum komt. Stel je voor dat we aan de deur artiesten zouden weigeren omdat ze ouder dan 65 jaar zouden zijn..." Venema staat volledig achter de speech die je hieronder integraal vindt en wil er aan toevoegen dat hij graag zou zien, dat zijn oproep aan de goden van Paradiso gehonoreerd wordt en dat Jan Willem Sligting zelf mag kiezen hoe hij afscheid neemt.

TOESPRAAK AFSCHEIDSFEEST JAN WILLEM SLIGTING 1 juli 2014
   
juli 2nd, 2014

Dames en Heren Genodigden,

Mijn leraar Nederlands op de HBS-A, Meneer Jo De Wit, leerde ook mij dat je nooit met ‘ik’ moet beginnen, maar dat lukt mij niet altijd.
Jan Willem Sligting daarentegen zal bijna nooit met ‘ik’ beginnen.
Ik daarentegen, ik ben gevraagd.
Mijn studiegenoot aan de faculteit Sociologie van de Katholieke Universiteit van Nijmegen en nu een van de programmeurs van Paradiso, Jan Dietvorst, die ik zelfs langer ken dan Jan Willem, belde mij en informeerde mij over het vertrek van Jan Willem.
Dat was toch een schok.
"En we gaan een heusche afscheidsavond organiseren, en jij doet mee Venema."
Ik antwoordde: "Jan bedenk je. Het kan verkeerd uitpakken. Welke bijdrage van mijn zijde dan ook kan te lang worden, wellicht vilein, en veel te persoonlijk. Waarschuw jij de directeur, of moet ik het zelf doen?"
Jan: "Dat hoeft niet."
Ik: "Ok, het kan ook wel eens leuk uitpakken, dat is waar."

Ik werkte lang geleden eens mee aan een boek ter ere van Pé Hawinkels, schrijver, dichter, vertaler en tekstleverancier van Herman Brood. Dat boek kreeg de merkwaardige titel mee: "Moet dit een wereldbeeld verbeelden?" Met evenveel gemengde gevoelens zou ik deze toespraak hebben kunnen noemen "Moet dit dan een afscheid verbeelden?"
Ik wilde helemaal niet horen dat Jan Willem afscheid diende te nemen. Bovendien had ie mij nooit iets concreets gezegd of verteld.
Wie er tegen mij de afgelopen weken over begon, hield ik voor dat het geen afscheid of pensioen was, maar een gedwongen ontslag. En als dat te ongeloofwaardig overkwam, zwakte ik het af tot een ernstige, dan wel beroerde vergissing van de zijde van Paradiso.

Uw uitnodiging van vanavond rept desalniettemin over een afscheidsfeest.

In een biografie van Barrelhouse staat vermeld dat Jan Willem Sligting in 1984 de groep Barrelhouse verlaat om programmeur te worden bij Paradiso.
En zoals altijd heeft iedereen zijn eigen waarheid.
Een bandlid zei ooit eens tegen mij: "In 1984 werd Jan Willem de band uitgezet."
Jan Willem praatte daar niet over, wilde niet het onderwerp van de discussie worden.
Overigens vertrok ie in 1981 al naar Paradiso.

Het is correct dat iemand bij het bereiken van de 65 jarige leeftijd, met pensioen kán gaan.
Of zelfs met pensioen gestuurd kán worden.
Dat pensioen werd door de vorige directeur al met een jaartje opgerekt.
De nieuwe directeur is daar om opmerkelijk moverende redenen vooreerst niet nog een keer voor te vinden.
Zijn Facebook ( Linkedin) crediteert dat ie geleerd heeft voor "Het besturen van een Pensioenfonds."
Aha! Kijk aan!
Onder het credo new brooms sweep clean brengt hij een redenering uit Hilversum naar het hoofdstedelijke.
Bij alles wat uit Hilversum komt, en vooral van VARA-zijde, zet ik per definitie en onmiddellijk hele grote vraagtekens.
Niet de kwaliteit, maar de leeftijd, de looks of de kijkcijfers bepalen in dat mausoleum onherroepelijk de houdbaarheid van de bemanning.
Ik heb tig keren in de ontvangsthal van die Verenigde Arbeiders Radio Amateurs zitten wachten op officials, dj’s, programmaleiders etc., waar ik een afspraak mee had. In die ontvangsthal had ik alle tijd om de prominenten eens goed te bestuderen want die waren middels buitengewoon grote foto’s aldaar aan de wand gespijkerd. Elke keer dat ik daar zat was er wel een kopstuk vervangen of weggehaald.
Op een uitzondering na wensten die verbannen talenten hierbij niet het onderwerp van het openbare dispuut te zijn. Men is veelal juridisch monddood gemaakt of afgekocht.
In Hilversum is de idee dat je na je 25ste problemen gaat krijgen, of gaat maken, of sowieso niet meer mee kan, en dan moet je plaats maken voor de jeugd.
In de meeste gevallen blijkt er dan al een nieuwe favoriet van de directie aan je poten te zagen, of is je opvolging al zonder je medeweten georganiseerd of je programma onverwijld gesneuveld.
Mijn favoriete striptekenaar Peter Pontiac tekende eens in een cynische bui heuse jodensterren met leeftijden erop voor deze afvallers in die zotte race in de entertainment en media naar forever young en het volstrekt onbewezen idee dat niet alleen de jeugd de toekomst heeft, maar het ook per definitie sowieso beter etc. zal gaan doen. Ik kan U persoonlijk garanderen dat ik regelmatig geconfronteerd wordt met 18-jarige grijsaards die meer over hun pensioen en verdiensten reppen dan over hun plezier in het werk.

Die manier van de maat nemen staat lijnrecht tegenover de spreuk die Jan Willem onlangs bij het NTR-programma Kunststof op een tegeltje noteerde (link): "De maat der dingen tegenover wie heb ik voor me (naar Plato)"
Ik vind dat een wijze conclusie.
En hoe interessant is het dan dat TivoliVredenburg in het jaar dat de pensioengerechtigde leeftijd (overigens om hele andere redenen) opgetrokken is naar 67, een directeur binnenhaalt van (volgens de krant) 64 jaar oud, enkel om zijn kunde en ervaring. Frans Vreeke is naar eigen zeggen 61, net zo oud als ik.
Op hetzelfde moment werkt Paradiso er een 66 jarige, zwaar gekwalificeerde deskundige uit.
En gekker nog: er komt niemand voor in de plaats, want Jan Willem is onvervangbaar. Dit zijn de letterlijke woorden.
Lijkt een mooie en complimenteuze uitspraak, maar het is een dooddoener eerste klas.

Ik zie Paradiso als een organisatorische vrijplaats, een vergaarbak van vrije geesten met bijbehorende oligarchie van characters.
Jan Willem behoort niet alleen tot het granieten meubilair dat ook nog eens hartstikke lekker zit, hij is inmiddels het vleesgeworden dna van deze tent.
Het kan en mag niet zo zijn dat iemand die zo presteert ongeacht zijn leeftijd, die zo geniet van zijn werk, en een hele organisatie inspireert, op deze manier gelost wordt.
Ik kan en wil dit gewoon niet geloven. En ik verzoek bij deze de goden van Paradiso om deze beslissing ongedaan te maken.

U mag nu applaudisseren, Uw mond houden of U schamen, of tegen Uw buurvrouw of man ‘oei oei’ fluisteren.

Venema houdt het nu een beetje gezellig. Moet jij nu altijd kankeren?
Nee hoor, ik kan ook heel complimenteus zijn. U bent dat niet van mij gewend, maar het gebeurt.

Halverwege de jaren zeventig kroop het feestjesbloed bij mij waar t niet gaan kon. Voor vooral de provinciale talenten van de middelbare school organiseerde ik een aantal jaren vanuit Studentenvereniging Diogenes de steevaste introductiefeesten in de Mensa van de Katholieke Universiteit Nijmegen. En daar moest wat mij betreft muziek bij, en als t even kon, muziek die ik zelf ook leuk vond.
Zo werd Barrelhouse een aantal jaren vaste prik op het Snuffelfeest, afgewisseld in de introductieweek met de symfonische rockgroep Alquin.
Zo leerde ik Jan Willem Sligting kennen en de tourmanager van Alquin, ene Leon Ramakers en Mojo Concerts. De rest is eigenlijk geschiedenis.

Mijn eerste concert in Amsterdam was een concert met Ten Years After in Het Concertgebouw in 1972. Daar zijn opnames van, maar U kunt mij hoogstens horen klappen, dan wel horen klapperen met de oren.
Anno 2014 organiseer ik samen met Jan Willem in diezelfde hut concerten met mijn eigen favoriete artiesten.
Het eerste concert in Paradiso als bezoeker was The J. Geils Band inclusief Delta-stroomonderbrekening en een matige recensie van Elly De Waard. Weinig concerten hebben die ervaring geëvenaard. Ik vond het briljant.
Na omzwervingen met Herman Brood in alle functies binnen die chaos, werd ik onderdeel van de Concertgigant te Delft, waar in die tijd geen kwaad woord over gesproken werd. Ik boekte new wave bandjes in Paradiso.
Toen de tussen Arnhem en Amsterdam pendelende programmeur Frans zich te zeer in de nesten had gewerkt dat ie wel moest vertrekken, kreeg ik met de nieuwe programmeur Jan Willem Sligting te maken.
Een oudere jongeman met een verward soort afro-kapsel, een veelal veel te strakke broek, die accentloos heel nauwkeurig gekozen en afgewogen Nederlandse woorden sprak, dat hoogstens onderbroken werd door een paar keer te veel ‘uhh’.
Het klikte vanaf day-one, en dat groeide uit tot een moeilijk uit te leggen merkwaardig wederzijds begrip.
Het klinkt ongeloofelijk, maar na een paar jaar besloten we het woord contract en getekend contract uit ons idioom te schrappen. Een loonverdeelstaat, paspoortcopies en een paar kwitanties waren voldoende. De rest was schier vertrouwen en dat is het nog.
Onze onderhandelingen gingen never te diep in op de inhoud van de muziek. De naam van de band en onze beide kennis van die band (of vermeende kennis) was voldoende. En bij twijfel aan de integriteit van de band hadden we allebei op hetzelfde moment onze gezonde dosis paranoia. Type-O-Negative, New Order, Nacht Und Nebel, hakenkruizen bij Siouxie, Koreanen en anti-semitisme of een heus Swatch horloge on stage bij de hiphoppers, de bands moest onze bedenkingen kunnen pareren. Een vette discussie over het kruis op het dak van Paradiso met Jehova Getuige David Thomas was net zo’n issue, waarbij JW de man wist te kalmeren en hem toch in zijn waarde liet, terwijl ik het für immer met de man gehad had.
De zeldzame keer dat ik een band artistiek moest uitleggen, ging Jan Willem in the blind op mijn intuïtie.
Meerdere malen was ik op voorhand ronduit negatief of zeer reluctant over de artiesten die Jan Willem per definitie hoog had zitten, ik vond en vind nog steeds niet alles van Johnny Cash of Hank Williams goed. En als Jan Willem iets negatiefs had, dan ging het niet over de kwaliteit van de artiest, maar over de agent van Motörhead of andere Umwelt, en heel soms over het publiek. "Daar doen we het niet voor", concludeerden we soms stiekem.
Zijn tegeltjeswijsheid als eerder gememoreerd was de reden om Guus Meeuwis serieus te nemen, die prompt tig keer Paradiso uitverkocht, en zelfs de grootste criticaster liet noteren dat ie zich in Paradiso meer dan waargemaakt had. En ik zou haast willen zeggen: en nu de jury van de BV Popprijs, de muziekpolitie van de Noorderslag, Pinkpop en Lowlands nog. Maar dit terzijde.

Jan Willem houdt er niet van hardop te zeggen dat een act niet deugt. Hij heeft na afloop wel degelijk een eerlijke mening, maar loopt daar maar zelden erg openlijk mee te koop.
Jan Willem is eigenlijk van het Jip Goldsteijn geloof: "Hoe kun je nou zeggen dat het belangrijk is wat jij vindt, als de band voor jouw publiek het plafond omlaag speelt?"
Een kort 1-2tje over onze beider idee van de drawing potential verschilde 99 van de 100 keer nauwelijks. En als er meer woorden aan vuil gemaakt moesten worden, dan ging het over de hoogte van de ticket. Meestal scheelde dat een knikker, heel soms zaten we mijlen uitelkaar in positieve dan welke negatieve zin. Die discussie leverde altijd resultaat op, in dier voege dat we het snel eens waren geworden zonder daar nog ooit op terug te komenHet aantal radikale flops kan ik waarschijnlijk op 1 hand tellen in 35 jaar. En na zo’n flop wisten we meestal echt niet waar we het verkeerd hadden gezien.
Legendarisch is zijn uitspraak: "Met rechtvaardigheid valt niet te sjoemelen."

Ik schaam me er niet voor dat ik Jan Willem misschien een ietwat foute emotie heb aangeleerd. Als een band bestaande uit vervelende types, die je het bloed onder de nagels uithalen, of het nou uitverkocht is of niet, van mij een speciale behandeling krijgt, dan laat Jan Willem mij niet in m’n eentje staan, collaboreert onder een soort protest, en doet er minzaam het zwijgen toe.

Anderzijds hebben we allebei een zwak voor aardige artiesten die hun fucking best doen, maar die nooit in de Kuip zullen belanden.
Een nog groter respect hebben wij voor "echte muzikanten", in Jan Willems bewoording: "…fijne mensen met te gekke muziek".
De icons, de originators en de grondleggers. Van Bowie (als mens) tot diepgelovigen als Solomon Burke (als ultieme soul), van de nukkige John Cale (compleet met symphonie), de gestoorde gekkies als Johnny Thunders, Iggy Pop, E, Jerry Lee, David Thomas, tot flippo’s als de Legendary Stardust Cowboy of Jim Rose & zijn gestoorde Side Show Circus.
Hij kan zich -zelf artiest- ook heel goed in de artiesten verplaatsen. Een extra treetje bier is geen discussie, vooral niet als er goed is gepresteerd.
Bij de uitreiking van de eerste gouden plaat voor Room Eleven sloot een woedende Janne Schra zich stomdronken op in de kleedkamer en begon die te slopen. Niemand kon haar bedaren tot Jan Willem zachtjes op de deur klopte. Niemand weet wat hij tegen haar heeft gezegd, maar ze kwam snikkend in zijn armen naar buiten.

Over de onverstoorbare bescheidenheid van Jan Willem is de laatste weken al door velen gesproken.
"Hij oefent in bescheidenheid", concludeert die pipo van de Volkskrant. Ik vind dat kul.
Dat is geen valse bescheidenheid, maar een onwrikbare vaste waarde in zijn presentatie en in zijn wezen.
We waren eens op studiereis naar Stoke On Trent en omdat het hele reisgezelschap in zeer kennelijke staat was werden de hotelkamers bescheiden gesloopt. De enige die zich de volgende dag oprecht schaamden waren Jan Willem (die best behoorlijk dronken was) en ondergetekende (die niks had gedronken).
Hij had zich tot een puberaal kussengevecht beperkt, weliswaar gingen die kussen het raam uit, gevolgd door telefoonboeken, bijbels en nog wat losse goederen mijnerzijds.

Met Jan Willem verschil ik best van mening. Maar ruzie maken is mij nog nooit gelukt. En dat is opmerkelijk.
Hij luistert naar een ieder zijn mening, heeft wel degelijk een mening, maar wil die nooit opdringen. Geen evangelie en nooit in de zin van ik weet het beter. Dat is niet bedachte diplomatie.
Minimaal zal ie zeggen: "Daar wil ik even over nadenken" of "Ik kom er snel op terug" met de toevoeging "….maar je kunt me altijd bellen hoor".
Maximaal zal ie zeggen: "Interessant!" of "Moeten we doen, joh".
Mijn stiekeme weblog heet daarom ook zo.

Het verwijt als zou Jan Willem een oververantwoordelijkheidsgevoel hebben, ervaar ik als laster. Het zit gewoon in hem. Hij wil per definitie alleen het allerbeste en voelt zich daar verantwoordelijk voor.
Wat is daar fout aan? NOTHING!
In de loop der jaren raakten we overtuigd van het wekelijks verzamelen van de verkoopstanden, het maken -per computer i.p.v. met potlood- van een costing waar collegae hun wijsheid van konden aftappen. Hij verbeterde eigenhandig de hospitality, kleedkamer inrichting, catering en showadvancing. En niet onbelangrijk: de exploitatie van de zogenaamde kleine zaal middels debutanten zoals bijvoorbeeld Tori Amos, Simply Red, Coldplay en vele, vele andere.
En daarbij bleef ik roepen: "Kom op Jan-Willem het kan beter, professioneler, Paradiso heeft unieke positie in de popmuziek, houd ‘m hoog."
Kortom, weten, meten, een ratio vormen om tot een overwogen impulsief besluit te komen en het ook zo uitvoeren.
En vooral elkaar vertrouwen. En niet proberen elkaar te slim af te zijn, of stiekem pootje haken.

Ik hoor mensen wel eens klagen over de bereikbaar van Paradiso. Ik heb dat probleem met Jan Willem never ever gehad.

Mensen of artiesten die ruzie krijgen met Jan Willem, daar van durf ik zonder blikken of blozen van te zeggen dat ze zelf het probleem zijn.
Ik zou willen dat er meer Jan Willems waren, dan zou onze bisniz en de wereld er ongetwijfeld nog mooier uitzien.

Bedankt so far.

Vervolg na de speech:
Kan hier de website vertoond worden?

En dan nu even een feestelijke noot.
De feestcommissie heeft -naar ik meen- een mooie ervaring als cadeau bedacht.
In Memphis Tennessee geeft het een legendarisch hotel waar sinds het begin van de dertiger jaren om elf uur ‘s morgens en om vijf uur ‘s middags een kudde echte eenden, die op het dak van het hotel wonen met de lift naar de foyer komen om daar even te badderen in het fontein, om daarna weer naar boven te vertrekken. No joke.
Jan Willem zijn ultiem favoriete song "That’s No Way To Get Along" is een liedje van de obscure blueslegende Robert Wilkins over The Prodigal Son dat op 23 september 1929 werd opgenomen door de firma Brunswick in datzelfde hotel. "Dat kan geen toeval zijn", zou Koos ‘Coach Van Dijk’ zeggen.

Vanaf hier de foto serie te beginnen met Highway 61.

Vanuit Memphis gaan Jan Willem en Karin via Highway 61 (met dank aan Bob Dylan) de staatsgrens met Mississippi over, en daar ligt -op een steenworp afstand- Clarksdale, het hart van de Delta Blues, en alwaar volgens een andere legende Robert Johnson standing on The Crossroads zijn ziel aan de duivel hebben verkocht.
Ik weet dat Jan-Willem benauwd is dat zijn idyllische idee over de roots van de blues ingehaald of verruïneerd kan worden door de werkelijkheid.
Persoonlijk kan ik je garanderen dat dit cadeau bij terugkomst nog jaren stof tot verhalen zal opleveren en de idyllische mythe enkel zal vermenigvuldigen.
We horen er te zijner tijd graag alles van. En vergeet je fototoestel niet.

Hier de versie van The Rolling Stones (van Beggars Banquet).