3voor12 classic: De Wilde Wereld van VPRO-presentator Fons Dellen

De veertig beste sessies uit De Wilde Wereld en Nozems-a-gogo

Fons Dellen ,

Deze maand verlaat Fons Dellen, presentator van legendarische programma’s op – toen nog – Hilversum 3, de VPRO. Voor Fons geen afscheidsreceptie met slingers, bitterballen en pislauw bier. Fons wilde nog eenmaal laten horen hoe ze, de jongens en de meisjes met de gescheurde spijkerbroeken die in de studio langskwamen, het deden. Hij presenteert op 3voor12 zijn top-40 sessies uit De Wilde Wereld en Nozems a GoGo. Fons Dellen Is A Punk Rocker! One, two three, go!

Check de top-40 sessies onderaan deze pagina

“Wanneer ze nog slaap hadden, maakten we een bedje voor ze op een bank of in de tuin. Wanneer ze al dagen niet goed gegeten hadden, voerden we ze zachtgekookte eitjes, stukjes sinaasappel en liters koffie. Wanneer ze zich niet zo lekker voelden of nog een beetje dronken waren van de avond er voor, stonden we klaar met bruistabletjes en masseerden we hun slapen met geurige olie en warme doeken. Maar wanneer het dan eenmaal hún beurt was, showtime folks, en de faders vlogen open, was het alsof ze –tegelijk met hun gitaren, toetsenborden en microfoons- plotseling aangesloten werden op het Alles Met Alles Verbindende Grote Stroomnet Van De Levende Muziek. Ze music Of Life. Hersens knetterden als brandende braambossen, vingers vonkten over snaren, bliksems dansten boven de vellen van de drums. En zie: een statige villa te midden van het groen van een sjieke wijk in een omroepdorp veranderde in een gigantische luidsprekerbox, waar de brave burger niet aan voorbij kon lopen zonder dat hem of haar de hoed van het hoofd werd geblazen.”


Met dit prachtproza beschreef Roel Bentz van den Berg begin jaren ’90 hoe het er in de periode 1984 tot 1992 zo’n beetje elke woensdagmiddag aan toeging in de piepkleine VPRO radiostudio aan de ’s-Gravelandseweg te Hilversum. De programma’s De Wilde Wereld en Nozems A GoGo werden daar gemaakt en wekelijks was het een komen en gaan van topmuzikanten. Het moeten bij elkaar een dikke driehonderd optredens en sessies geweest zijn die live on air gingen vanuit Villa 65, waarvan ik hier de - volgens mij - veertig beste heb geselecteerd. Veel plezier met Herman Brood, John Cale, Nick Cave, Alex Chilton, Ivy Green, The La’s, de Lemonheads, de Pixies, de Red Hot Chili Peppers, Smashing Pumpkins, Sonic Youth en al die anderen. Ze zijn hier allemaal terug te horen, gerangschikt op alfabet. Bij de letter N ontbreekt helaas Nirvana. Ze speelden op 1 november 1989 in Nozems a GoGo, maar de tape verdween op raadselachtige wijze. Hoe dan ook: enjoy!
 

FD

'Eenzaam hoogtepunt in de Nederlandse anarchopoëzie.' Aldus Kees van Kooten over Mèh van de Boegies. Grunnenpunk. Vijfsterren stamppotboer'nstront. Parels voor de zwijnen.

The milkman of human kindness in hoogsteigen persoon. Wat een leuke gozer. Begon een praatje met iedereen die hij tegenkwam en maakte indruk met zijn punky folksongs. De Jake Bugg van de jaren '80...

Herman. Graag gezien gast. Als-ie kwam opdagen tenminste. Kwam altijd net van de wc of was er alweer op weg naar toe. Speelde wel af en toe de sterren van de hemel aan de s-Gravelandseweg. Zoals in de Villa 65 favoriet Bucket Boy.

Ze vierden onlangs hun 25-jarig bestaan en treden nog steeds op. Ik wed dat ze hun klassieker Taillights fade nog op het repertoire hebben. Terecht, want het is een van de mooiste rocksongs over afscheid en verlies ever.

Ja, dan kwam er wel iemand binnen… John Cale had, net als zijn Velvet Underground maatje Lou Reed, het imago van een in zichzelf gekeerde botterik, maar bleek een relaxte gast die nog deed aan verzoeknummers ook.

Take the skinheads bowling. Alleen al vanwege de titel van dat lijflied van Jan Gonzo Donkers mochten ze in De Wilde wereld komen spelen. Collegerock noemden we hun rammelfolk.

Heerlijke Indiehype, deze twee superrelaxte Londonse lads. Ze stelden zich voor als JimBob & Fruitbat, klonken als de Pet Shop Boys op z'n Suicide's en vonden de andijviestamppot in de VPRO-kantine helemaal het einde.

VPRO-producer Fred Hermsen kreeg tijdens de soundcheck ruzie met Mick Harvey die Cave begeleidde. Het ging helemaal nergens over, maar het optreden van Cave in Nozems hing even aan een zijden draadje.

l love my leather jacket. Met zo'n liedje kon je aankomen bij de VPRO halverwege de jaren tachtig. The Chills uit Nieuw Zeeland verruilden de zomer down under volgaarne voor de kille winter hier om die song bij ons te kunnen spelen.

Gouden dode inmiddels, deze oprichter van de legendarische bands The Boxtops en Big Star. Schrijver van het fenomenale The Letter. Introverte knakker. Vond het doodeng om live on air te gaan.

Ja, tuurlijk, Claw Boys Claw! So godvergeten mean… Stamgasten in De Wilde Wereld, Nozems a Gogo, Villa 65 en ga maar door. In de jaren 80 beste garagerockers van Nederland.

Weird, duister, somber en kil was het imago van Dead Moon uit Portland, Oregon. Om te laten zien dat het hem menens was had zanger Fred Cole een levensgrote dode maan op zijn wang laten tatoeëren. Hysterisch harde doempunk.

Zanger/gitaris Jay Mascis van Dinosaur Jr. is in mijn herinnering een soort bewegende wigwamtent van haar, waar halverwege de hals van een gitaar uitstak. Maar jezus, wat kwam er een heerlijke bak herrie uit. Freakscene...

Steve Earle was een paar keer te gast in de VPRO-studio, ook in zijn heroine-periode. Ik was hem al bijna aan het aankondigen, toen hij nog op het toilet bleek te zitten. Zwaar gedrogeerd kwam hij naar buiten, ik moest hem aan zijn arm meetrekken de studio in.

Voor de Fatal Flowers en gelijkgestemde bands trokken we in de 80's de term 'Amsterdamse gitaarschool' uit de kast. Wat waren we trots op onze jongens! Ze stonden minstens een keer of zes, zeven bij ons op het grind.

De Feelies grossierden in crazy rhythms en eigengereide covers van Beatles, Stones, Velvet Underground en Stooges. In De Wilde Wereld deden ze er een van Jonathan Richman en een van Love Tractor.

Pure pop voor mensen van nu, zou ik in 1989 over het trio Green uit Illinois gezegd kunnen hebben. Kruising tussen de Undertones en de Beatles met veel pa-pa-pa-pa'tjes en o la la la's. Tijdloos.

Hallo Venray! Eerste optreden bij de VPRO van dit Haagse combo onder leiding van Henk 'you don't hit a guy with glasses on' Koorn. Zijn netkousen had-ie nog niet aan, maar de potentie om een van de beste live-acts van Nederland te worden was er al wel. Pinkpop 1992 bewees dat Hallo Venray het kon.

Soultroubadour Ted Hawkins uit Biloxi, Mississippi, sleet zijn dagen als strandmuzikant in Venice Beach, Californië, tot hij in 1982 werd herontdekt door Rounder records. Vooral dankzij fans Jan 'Gonzo' Donkers en Stoffer & Bentz scoorde Hawkins hier een hitje met Happy hour. De charmante zanger was verguld met dit bescheiden succes. Hij overleed in 1995.

Johnny Hiatt, altijd kwaliteit. Need I say more?

Tim Mullens en consorten, eerste echte Nederlandse punkband. Ze hielden van de aardappelstamppot die Dini Vork serveerde in de VPRO-kantine. En van bier, veel bier. Kortom, altijd gezellig met de jongens van Ivy Green uit Hazerswoude. Maar belangrijker: ze maakten toffe muziek.

Howdie folks! Jason Ringenberg: een ongecompliceerde plattelandsjongen met cowboyhoed die De Wilde Wereld op zijn kop zette met een ongecompliceerde mix van hardrock en country. De zomer was begonnen.

Tja, Freedy Johnston. Maakte in 1990 indruk met een debuutplaat vol gebroken harten, verloren onschuld en eenzaamheid. Overtrof dat debuut nooit en slijt zijn dagen al een kwart eeuw op een never ending tour door de Verenigde Staten.

Als ik het me goed herinner weigerden The La's uit Liverpool hun grote hit There she goes te spelen in Nozems A GoGo. Britpop avant la lettre.

Lemonheads. Zanger Evan Dando was een beetje verliefd op Lotje Ijzermans. Dat bleek toen maanden na dit optreden de single 'Mijn naam is Lotje'van de Lemonheads verscheen, met daarop dit live-optreden en het interview van Lotje met Evan…

Deze vrijgevochten Franse gypsiefolkpunkies vrolijkten de studiovloer op met zelf meegebrachte Perzische tapijten en speelden de sterren van de hemel met onder meer hun hit over een vlieg genaamd Zobi. Na afloop van hun optreden misten we apparatuur en portemonnees. Zanger Helno Rota de Lourcqua overleed in 1993.

Jeffrey Lee Pierce had vlak voor de soundcheck ontbeten met M&M's, witte wijn en speed. De enige manier die hem tot het spelen van een extra song kon verleiden was het vooruitzicht op meer. Wat maakte deze gast het zichzelf moeilijk. Overleden in 1996.

Een dag voor hun allereerste optreden in Nederland kwamen ze het parkeerterrein van Villa 65 oprijden met hun busje. Hun wereldplaat Surfer Rosa was net uit en ik koester het hoesje dat vol opmerkingen werd geschreven door Kim Deal en Black Francis: 'Fons, ik hebben un good tet!'

Meest besproken optreden aan de s-Gravelandseweg ever. De Peppers hingen hun sokken te drogen op de centrale verwarming, zanger Anthony Kiedis zeek Lotje 'godverdomme' IJzermans af en Bram van Splunteren filmde het zooitje.

Paul Westerberg en zijn Replacements schijnen op 21 mei 1986 in De Wilde Wereld te hebben opgetreden. Ik weet er niks meer van (…)

Jeetje wat een goeie band was dit. Drie handelaren in gestolen auto's en een zangeres die even vrijaf had genomen als madame van een hoerenkit. Knalharde maar o zo eerlijke countryblues uit Kentucky. Dynamiet!

Weer zo'n optreden waar veel mensen het maar over blijven hebben: het Nederlandse radiodebuut van Smashing Pumpkins. Adembenemend intens en zo snoeihard dat de VPRO-collegaatjes van het programma OVT, waarvan de redactie boven de studio huisde, anno 2013 nog steeds bij de oorarts lopen.

Ongelofelijk eigenlijk dat de top van hele Amerikaanse gitaarunderground tussen 1985 en 1995 langskwam bij de VPRO, founding fathers Sonic Youth niet uitgezonderd. Kim Gordon, Thurston Moore, Lee Ranaldo en Steve Shelley deden 3 songs van het net verschenen Sister.

Ze hadden het liefst dat hun wieg aan de zonnige Amerikaanse westcoast had gestaan, maar kwamen helaas uit het druilerige Schotland: Teenage Fanclub. Toffe gasten.

Ontdekking van Bram van Splunteren: cowpunkmannequin Texacala Jones en haar mannen. Soort Alabama Shakes avant la lettre. Big house part 2 was hun Wilde Wereld hit.

Zo wat was The Triffids uit Australie een absolute topband. Dit was hun tweede optreden bij de VPRO, akoestisch. Hun meesterwerk The Black Swan was net uit. Een jaar later gingen ze uitelkaar, zanger David McComb overleed in 1999.

Moeilijke jongens, maar ze konden wel wat. Potentie om net zo'n wereldact te worden als pakweg de Red Hot Chili Peppers, maar aan onderlinge twisten ten onder gegaan.

Greg Sage, Sombermans in het kwadraat. Schijnt nog nooit in zijn leven gelachen of zelfs maar geglimlacht te hebben. De 80's doom van The Wipers deed De Wilde Wereld huiveren.

Linkshandige soullegende, die een gitaar voor rechtshandigen zonder omgedraaide snaren prefereerde. Hij liet horen waarom. Fijne gozer.

Jan Donkers dreigde met opstappen als we countryfolkheld Townes niet zouden uitnodigen in Nozems A GoGo. Verder herinner me eerlijk gezegd weinig van dit optreden. Townes Van Zandt overleed in 1997.