Films en series downloaden: nog lang niet uit

"De film- en televisieindustrie is enorm conservatief"

Elja Looijestijn ,

Muziek downloaden is uit, zo concludeerde 3voor12 afgelopen maand. Maar hoe zit dat met films en series? Veel rechtschapen burgers nemen het niet zo nauw met de wet als het om het bekijken van films en series gaat, blijkt uit een rondgang van Elja Looijestijn (VPRO Gids). Een tocht door de schimmige steegjes van het illegaal online kijken.

Het is donderdagavond laat, de afwas is gedaan, de voeten liggen op de salontafel. Maar eigenlijk willen we maar op één plek zijn: in Pakistan. Of preciezer: op de Amerikaanse ambassade in Islamabad, het kantoor van Carrie Mathison. Het vierde seizoen van de Amerikaanse hitserie Homeland is ontzettend spannend. BNN zond het relatief kort na de première op de Amerikaanse betaalzender Showtime uit, maar voor de meeste fans was dat nog te laat. Die wilden de nieuwste aflevering meteen zien, of alle afleveringen achter elkaar kijken.

Dus pakken we onze laptop, op zoek naar alternatieven. We surfen we naar een site in onze favorietenbalk die allerlei televisieseries streaming aanbiedt. De homepage lijkt op een casino in Las Vegas waar het bedrijfsuitje van een stripclub uit de hand is gelopen. Knipperende lampjes, fruitautomaten, lillend vlees en oneerbare voorstellen nemen het scherm over. Als we tussen als dat geweld de link naar onze favoriete serie hebben gevonden, opent er een ander scherm waar iemand zijn succes op de beurs uit de doeken begint te doen. We zien wel vijf verschillende play-knoppen. Welke brengt ons naar Pakistan en welke levert ons een Russische importbruid op?

Wie af en toe een serie of film bekijkt via internet waant zich in een slechte achterbuurt van een grote, vreemde stad. Tussen de donkere steegjes, felle neonlichten en schimmige figuren die nooit hun echte naam willen zeggen, zijn we op zoek naar bevrediging: de bioscoopfilm waarvoor je de deur niet uit hoeft, of de nieuwste avonturen van Hannah en haar vriendinnen in Girls. We doen iets wat eigenlijk niet mag, dat merken we wel aan de ongure omgeving en de steeds veranderende domeinnamen. Maar om aan onze portie entertainment te komen duiken we toch steeds weer dat grote, grijze gebied in.

Piraten
‘Tien jaar geleden was het bijna onmogelijk om video te bekijken op internet, en downloaden was een hele opgave,’ zegt Ernesto van der Sar. ‘Toen kwamen BitTorrent, The Pirate Bay en andere sites, waardoor het delen makkelijk werd. Die situatie heeft een aantal jaren geduurd en nu bandbreedte beter en goedkoper is, wordt het steeds makkelijker om video te streamen.’ Van der Sar runt de website TorrentFreak, een belangrijke nieuwsbron op het gebied van downloaden, delen en piraterij. Het is niet zijn echte naam, want ‘het gaat om wat ik schrijf en niet om wie ik ben of waar ik woon.’

‘Dat op internet iedereen toegang heeft tot informatie, muziek en films, vind ik fascinerend,’ zegt hij over zijn drijfveren om in 2005 de site op te richten. ‘Dat wereldje, dat zich deels in de illegaliteit afspeelt en waar idealen en geld bij komen kijken, sprak mij wel aan. Bepaalde groepen steken er veel tijd in en lopen risico door het materiaal beschikbaar te maken.’

Het uploaden van materiaal waar auteursrecht op rust, zoals series en films, was altijd al illegaal. Sinds een uitspraak van het Europese Hof in april 2014 is ook het downloaden in Nederland verboden. ‘De politie zal niet voor je deur staan als je illegaal een film downloadt,’ zegt Van der Sar. ‘Sowieso is het een civiele zaak.’ Bovendien heeft Stichting Brein, die internetpiraterij in Nederland tegen probeert te gaan, gezegd dat het vervolgen van individuele downloaders geen prioriteit heeft.

Genootschap
Voorlopig zitten we dus nog veilig op de bank. Types die onderdeel zijn van ‘Yify’ en ‘etrg’, groepen aan wie we onze luie avondjes met topvermaak te danken hebben, slapen wat minder rustig. Zij riskeren gigantische boetes en jaren in de gevangenis door series, films, en ook games en software aan te bieden. ‘De mensen die torrents online zetten, verdienen er meestal weinig of niets aan,’ vertelt Van der Sar. ‘Ze doen het voor de kick om de eerste te zijn, of om het materiaal te delen met bepaalde groepen waar ze deel van uitmaken.’

De bekendste verzameling van die piraterijgroepen is The Scene, een uitgebreid en ondoorzichtig genootschap van up- en downloaders. Vaak opereren ze in groepjes om als eerste een bestand van zo hoog mogelijke kwaliteit aan te bieden en zo te stijgen in de hiërarchie. ‘Mensen uit The Scene delen het materiaal onder elkaar. Ze willen eigenlijk niet dat het naar buiten komt, maar dat gebeurt toch wel,’ zegt Van der Sar. ‘Binnen de kortste keren staat het op een torrentsite en dan gaat het het hele internet over. Dan gaan de financiële belangen spelen. Beheerders van torrentsites kunnen veel geld verdienen aan banners.’

Ook op de streamingsites waar wij onze Homeland-fix tot ons nemen, leveren die banners geld op. Van der Sar: ‘Die sites zijn echter slechts een doorgeefluik die ook gebruik maken van de originele bestanden. Die mensen gaan natuurlijk niet zelf dvd’tjes zitten rippen. Vooral de wat kleinere, obscuurdere sites komen inderdaad om in de reclame. En daar staan ook overtuigende neplinks op, die je creditcardgegevens af proberen te troggelen of malware op je computer willen zetten.’ 

Popcorn
Gelukkig hebben wij een goede virusscanner, laten we ons niet verleiden door een ‘marktplaats voor seks’ en weten we een echte Flash-update van een valkuil te onderscheiden. De waarschuwende woorden van Van der Sar hebben ons er niet van weerhouden om door te zoeken naar streamingsites. Research voor dit artikel heeft ons namelijk geleid naar nog eenvoudigere en mooiere sites, en seizoen vier van Homeland is inmiddels afgelopen. Op een andere site zien we de nieuwste Hollywoodfilms. Na slechts één klikje vullen de openingsgeluiden uit de bioscoop de kamer en kijken we naar Birdman, de Oscargenomineerde film die in Nederland nog maar amper in de bioscoop is verschenen. Maar op tien minuten voor het einde, na slechts een paar buffermomentjes, loopt de stream onherroepelijk vast. We voelen ons bedonderd en besluiten ons illegale kijkgedrag te beperken tot de allerbeste ontwikkeling op kijkgebied van het afgelopen jaar: Popcorn Time. Dat biedt op een simpele manier een uitgebreide en actuele bibliotheek van series en films, zonder reclame, en ook nog met Nederlandse ondertiteling. Hoe is dat mogelijk? De website heeft een mailadres en we krijgen direct antwoord van ene Chantal. Ze wil graag meewerken aan een interview, maar wel per mail en zonder achternaam.

‘Popcorn Time is ontstaan door verschillende programmeurs die hun kennis bijeen hebben gebracht,’ schrijft ze. ‘Voor elke film moet je op zoek naar de goede torrent en ondertiteling. ‘Wat Popcorn Time zo speciaal maakt, is dat we deze hele methode in een mooi programma hebben verwerkt. Je kiest een film of een serie en Popcorn Time kiest gelijk de goede download, inclusief ondertiteling. Het programma is open source, dat wil zeggen dat iedereen mee kan helpen met het ontwikkelen ervan.’  Wie er precies achter het programma zitten, blijft dus vaag, net als de autoriteit van deze Chantal.

Infrastructuur
Ze weet te melden dat via popcorntime.nl het programma in de afgelopen dertig dagen 300.000 keer is gedownload. ‘De website is de afgelopen maand 560.000 keer bezocht door 439.000 bezoekers. Dit aantal blijft groeien.' Het slimme van Popcorn Time is dat het programma zelf geen materiaal uploadt of downloadt. Het biedt slechts de infrastructuur om heel eenvoudig illegaal te kijken. 

‘De servers van Popcorn Time staan in landen waar Popcorn Time legaal is,’ meent Chantal. ‘Wij zorgen niet voor de films, dat doet een andere dienst. Wij maken gebruik van films en series die te vinden zijn op torrentsites. We zijn niet bang voor boetes of rechtszaken, omdat wij niks verkeerds doen,’ beweert ze. ‘Wij zoeken naar films en series en verpakken dit in een mooi programma. Hoe diensten als The Pirate Bay aan films komen, weten wij niet. Wat zij doen is wel illegaal.’ Daarom wil Chantal haar achternaam toch liever niet kwijt.

Rechte pad
Volgens Chantal wordt Popcorn Time snel nog beter: ‘We doen ons best om ons programma nog gebruiksvriendelijker te maken. Daarnaast willen we Popcorn Time werkend krijgen op smart-tv’s en gameconsoles. Ook zijn we bezig met een functie waardoor je binnenkort ook 3d-films kunt kijken.’ Lekker dan, op deze manier zitten we straks elke avond in de illegaliteit. En dat terwijl we in Nederland nu ook de mogelijkheid hebben om gebruik te maken van de Amerikaanse diensten Netflix en HBO, waarmee we ook heel veel films en series legaal on demand kunnen kijken. Zelfs Van der Sar van TorrentFreak vindt dat het misschien maar eens tijd wordt om het rechte pad op te gaan. ‘Het wordt steeds makkelijker om illegaal te kijken, maar dankzij de nieuwe diensten wordt het ook steeds makkelijker om legaal te kijken. Ik dacht dat piraterij daarom wel zou verminderen, maar dat zie ik eigenlijk niet gebeuren. Zolang het aanbod beperkt blijft, zitten we er nog wel een paar jaar mee opgescheept. Zelfs wanneer aanbieders aan de vraag voldoen, blijft men illegaal kijken. Dan denk ik: je hebt eigenlijk geen excuus meer, behalve dat je niet wilt betalen.’

‘De film- en televisieindustie is enorm conservatief,’ zegt Dimitri Reijerman, redacteur van technologiesite Tweakers.net. ‘Ze zitten nu in de fase waarin de muziekindustrie vijf jaar geleden zat. Voor gebruikers zou een Spotify voor films ideaal zijn: dat elke nieuwe film of serie wereldwijd tegelijk in de bioscoop en online te zien zou zijn. Maar door in elk land licenties te verkopen, levert het huidige sys-teem ze nog steeds enorm veel geld op. En door illegale downloads kan een serie ook aan populariteit winnen. Dus de drijfveer om echt iets te veranderen, is niet groot genoeg.’

En zolang de studio’s overzee die drijfveer nog niet hebben, hebben de Nederlandse huiskamers die ook nog niet. Tot er een snelle, gebruiksvriendelijke, relatief goedkope legale videodienst is, zullen we nog menig avondje doorbrengen in de achterbuurten van het internet. De verboden vruchten die daar te vinden zijn, zijn nog te lekker.

Het slechte pad
Dimitri Reijerman van Tweakers.net somt de manieren op om series en films die in Nederland nog niet uit zijn gebracht toch te zien. (De VPRO staat hier natuurlijk niet achter.)
- Het gebruiken van een zogenaamde VPN-dienst, die je in staat stelt te surfen met een ander IP-adres, waardoor je bijvoorbeeld het Amerikaanse Netflix-aanbod kan krijgen. Of dit legaal is of niet, is niet helemaal duidelijk. Voorbeelden zijn Mediahint en Hola.
- Popcorn Time. Een programmaatje dat je installeert op je computer en direct een actueel en groot aanbod geeft. Het draait ook op je mobiel en maakt gebruik van BitTorrent.
Downloaden via een torrentprogramma. BitTorrent, het systeem waarbij gebruikers samen kleine stukjes van de bestanden delen, ligt nog steeds aan de basis van de meeste illegale kijkmanieren. The Pirate Bay ligt sinds december plat door een inval van de Zweedse politie, maar schijnt binnenkort weer online te komen. Ondertussen downloaden gebruikers op andere plekken, zoals KickassTorrents.
- Nieuwsgroepen. Daar zijn ook Nederlandse films en series in te vinden. Meestal betaal je een paar euro per maand om lid te zijn. Regelmatig sommeert de ‘downloadpolitie’ (Stichting Brein) om een bestand eraf te halen, maar dan duikt het onder een andere naam wel weer op.
Streamingsites. Vaak wat vage websites die streams van andere plekken doorgeven. Voorbeelden zijn van stream-tv.co, couchtuner.eu en
cokeandpopcorn.ch.