Trimbos: Drugsgebruik in uitgaansleven neemt sterk toe

Staatssecretaris: “Veilig drugsgebruik is een mythe”

Atze de Vrieze ,

Het gebruik van party drugs in het uitgaansleven is de laatste jaren steeds normaler geworden. Bovendien zijn de huidige xtc pillen gemiddeld veel krachtiger dan een paar jaar geleden. Dat zijn de belangrijkste bevindingen van het Trimbos instituut, dat op verzoek van staatssecretaris Van Rijn van VWS de situatie in het uitgaansleven verkende. De staatssecretaris reageert: “Ecstasy gebruiken is nooit normaal.”

Het idee heerst dat drugsgebruik in het uitgaansleven toegenomen is. Landelijke cijfers daarvoor zijn niet eenvoudig omhanden. Onderzoek uit 2009 wees uit dat zo’n 3% van de jongeren in het afgelopen jaar wel eens xtc gebruikt had, nieuwe cijfers worden tot
dit jaar verwacht. Het Antenne onderzoek naar drugsgebruik in Amsterdam uit 2013 laat wel een sterke stijging zien. In plaats van de hele populatie jongeren werd voor dat onderzoek specifiek gekeken naar uitgaanspubliek. 55% van de ondervraagde clubbers/ravers gebruikte in de afgelopen maand xtc, een verdubbeling ten opzichte van vijf jaar eerder. Gedacht wordt dat het uitgaansleven momenteel een drugspiek kent zoals die er ook eind jaren negentig was. 
 
Normalisering, hoge dosering
Het Trimbos instituut stelt dat drugsgebruik onder met name jongeren normaal geworden is, en dat wordt als een probleem gezien. "Het taboe om het eigen drugsgebruik te bespreken is flink veminderd en ook het taboe om zichtbaar onder invloed te zijn van middelen lijkt steeds minder groot te zijn. Deze bevindingen van jongeren en experts die gesproken zijn ter voorbereiding op deze verkenning worden geïllustreerd door diverse krantenberichten die hierover de laatste jaren zijn verschenen.” Het Trimbos instituut benoemd deze normalisering als een ‘belangrijk signaal’ dat aandacht verdient. Gesuggereerd wordt dat gewoonte leidt tot onverantwoordelijk gedrag, al stelt Trimbos ook dat drugsgebruik ‘in tegenstelling tot vaak gedacht wordt (zorgvuldig) gepland’ wordt.
 
Risicofactor is volgens Trimbos het feit dat de xtc-pillen op de huidige markt veel sterker zijn dan een paar jaar geleden. Bijna de helft van de pillen bevat momenteel 150 mg van de werkzame stof MDMA, met uitschieters tot 300 mg, waar 1 mg per kilo lichaamsgewicht gezien wordt als genoeg voor het gewenste effect. Een probleem, denkt Trimbos, want ‘onderzoek onder frequente uitgaanders heeft namelijk niet laten zien dat jongeren hun aantal ecstasypillen per gelegenheid (bijvoorbeeld een uitgaansavond) in de afgelopen jaren hebben aangepast’.
 
Trend zo snel mogelijk keren
Het aantal incidenten met drugsgebruik is de afgelopen jaren toegenomen, meldt Trimbos, net als het aantal dodelijke gevallen. “Gezien het omvangrijke aantal gebruikers van uitgaansdrugs, is het aantal mensen dat overlijdt aan de gevolgen van het gebruik ervan relatief beperkt. De maatschappelijke en persoonlijke impact van dergelijke incidenten is desalniettemin groot, zoals onlangs bleek toen op het Amsterdam Dance Event (ADE) mede als gevolg van ecstasygebruik drie personen overleden. Deze fatale incidenten zorgden niet alleen voor maatschappelijke onrust, maar ook voor een belangrijk momentum en de nodige media-aandacht. Party- en festivalorganisatoren lijken, nog meer dan voorheen, gemotiveerd om een gezonde en veilige uitgaansomgeving te creëren. Daarnaast gaven lokale en landelijke politieke partijen hun visie over de repressieve en preventieve maatregelen die zij wenselijk achten en werkten lokale en landelijke overheden ondertussen hard aan oplossingen om incidenten in de toekomst zo goed als mogelijk te voorkomen.”
 
Daar ziet staatssecretaris Van Rijn van VWS kansen voor zijn beleid. Hij wijst erop dat uitgaanspubliek zich bewust moet zijn van de gezondheidsrisico’s. Van Rijn: "We moeten deze trend zo snel mogelijk keren. Uitgaansdrugs zijn levensgevaarlijk, zeker in de zeer sterke dosering die nu vaak voorkomt. Veel gebruikers realiseren zich dat nauwelijks. Ze denken dat het af en toe moet kunnen op een speciale avond en nemen dan onacceptabele risico’s. Ook mensen die gezond eten, geregeld sporten en hun best doen verantwoord te leven, kunnen zomaar in de grootst mogelijke problemen komen. Ook door maar één pilletje”.
 
Aandeel toeristen
In zijn reactie lijkt staatssecretaris Van Rijn geen ruimte te geven voor het herinvoeren van testen. Zijn focus ligt bij voorlichting, onder andere op middelbare scholen. Ook wijst hij op de verantwoordelijkheid van jongeren zelf om niet luchtig om te gaan met de risico’s van partydrugs. “We kunnen niet achter elke gebruiker een politieagent of een hulpverlener zetten. We moeten het hebben van kennis en verstand. Ik ben ervan overtuigd dat veel mensen betere keuzes maken als ze zich echt realiseren wat de risico's zijn. Daar kan de overheid iets aan doen met gerichte voorlichting, maar het is ook belangrijk om elkaar daarop aan te spreken. Prik de ballon door als iemand in je omgeving luchtig doet over 'een pilletje’.”
 
Ferme taal, maar het Trimbos instituut is zich bewust dat deze verkenning nog lang geen compleet beeld geeft van de werkelijke situatie. Het instituut stelt een aantal vragen voor verder onderzoek voor. Zo zou het graag willen weten welke mensen zich goed informeren over hun drugsgebruik, en welke niet, en waarom het met de ene gebruiker misgaat en met een vergelijkbare andere gebruiker niet. Ook het aandeel van toeristen bij de drugsgerelateerde incidenten zou dringend onderzocht moeten worden, een stelling die ongetwijfeld ingegeven is door de sterfgevallen van toeristen die recent in Amsterdam levensgevaarlijke witte heroine kochten in plaats van cocaine. Met name de stad Amsterdam lijkt de laatste jaren steeds meer toeristen te trekken die speciaal op festivals en clubs afkomen.