Afscheidsinterview: Duncan Stutterheim stapt definitief uit het nachtleven

Over de verkoop van Studio 80, het drama SFX en het vluchtelingenprobleem

Ralph-Hermen Huiskamp ,

Afgelopen vrijdag werd bekend dat Nederlands bekendste dance-pionier en ondernemer Duncan Stutterheim de Amsterdamse club Studio 80 verkocht heeft. Na jaren van groot succes met events als Thunderdome, MysteryLand en Sensation verkocht hij zijn bedrijf ID&T aan het Amerikaanse SFX, maar uit onvrede met de koers van het bedrijf stapte hij eerder dit jaar op. Na het debacle rond SFX keert hij nu definitief het nachtleven de rug toe.

Vloekend belt Duncan Stutterheim vrijdagavond op. “Sorry, het loopt even helemaal anders. Ik kom net uit het vliegtuig en de reacties zijn veel heftiger dan gedacht. Het lijkt me beter om even rustig te gaan zitten dan om het zo snel via de telefoon te doen. Volgens mij is het goed om alles uit te leggen. Hoe zit het allemaal echt, en hoe sta ik er zelf in? Maandag afspreken? Oh nee, dan vlieg ik al weer. Morgen dan. Morgenochtend. Laten we dat doen.”

Die heftige reacties kwamen vooral van een groot deel van het personeel van Studio 80, dat verrast werd door de mededeling dat de club verkocht werd. Logisch, want het is een hecht team dat de afgelopen twee jaar iets heeft neergezet wat er nog niet was in Amsterdam. Daarbij kregen ze de mededeling dat ze opnieuw zouden moeten solliciteren om hun baan te behouden. “Dat is mis gegaan”, vertelt Duncan Stutterheim zaterdagochtend in een lunchtent in Amsterdam. "Ik heb er gewoon niet over nagedacht. Altijd wanneer ik een bedrijf overnam, nam ik het personeel mee. Maar in de horeca wordt er natuurlijk niet gewerkt met vaste contracten. Mensen vroegen me daarom gisteren ook waarom ik het ze niet eerder heb verteld. Ik heb er wakker van gelegen. Had ik dit anders of beter kunnen doen? Had ik ze in oktober moeten vertellen dat ik de club te koop ging zetten? Dat zou ook raar zijn, toch? Zo werkt dat niet bij het verkopen van bedrijven. Maar voor hen voelt Studio 80 echt als een familie. Aan de andere kant, ze moeten ook reëel zijn. Het is niet helemaal gelukt wat ze voor ogen hadden. Ze hebben het twee jaar geprobeerd, maar de Belastingdienst stond wel bijna op de stoep.”

Het ging dus niet goed met de Studio 80. Maar laten we bij het begin beginnen. Wanneer besloot je dat je de club wilde verkopen?
Vorig jaar oktober kreeg ik door dat het mis ging met SFX (het bedrijf dat ID&T in 2013 overgenomen had en waar Stutterheim sindsdien werkte, red). Ik stuurde een eerste brandbrief. Dit gaat niet goed, of ben ik nou gek? In december stuurde ik een tweede brief. Later een derde. Ik vloog elke maand naar het hoofdkantoor in New York. Er werkten enorm veel mensen. Ik dacht echt: wat doen al deze mensen? Op een gegeven moment nam SFX een aandeel in een groot rockfestival. Hoezo dat? We waren het toch begonnen vanwege dance? 'Dat dat dance-ding bij jou in Europa nou zo groot is, hier is het anders', zeiden ze. Ik kreeg steeds meer het gevoel dat het hem niet meer ging worden. ‘Leuk dat je het zegt Duncan’, maar er werd niet echt geluisterd. Dat was ik natuurlijk niet gewend. In die periode werd ik ook ziek, ik kreeg een gezichtsverlamming."

Je hebt gelijk gekregen met SFX. Maar snap jij nu hoe het zit? Eigenaar Sillerman heeft een paar keer een bod gedaan om de aandelen terug te kopen en telkens het bod teruggetrokken. Hoe zit het met bijvoorbeeld ID&T en Awakenings. Vallen die om als SFX omvalt?
"Kijk, die man heeft er een potje van gemaakt. Niemand begrijpt wat er nu gebeurt. Het is een boek waard. Sterker nog, wij hebben ons boek Release 2 (Release was het boek over ID&T uit 2004, red) uitgesteld. We kunnen niet eindigen met dat we de wereld gingen veroveren. Nee, wat nu gaat gebeuren met SFX moet het slot worden. Het bedrijf is mismanaged. Er zijn verkeerde aankopen gedaan. Op papier klinkt het allemaal goed. Neem Beatport, dat heeft een community van 50 miljoen mensen, maar ook dat is een zooitje geworden. De vorige keer dat Sillerman ergens mee bezig ging, mondde het uit in Live Nation, een serieus bedrijf. Maar hier ging hij zich zelf te veel met alles bemoeien. Gelukkig zijn de Nederlandse partijen als ID&T en Awakenings gezond. Uiteindelijk zal heel SFX worden verkocht aan een grote partij, of alles wordt weer helemaal opgedeeld zoals het ooit was. Zonde, maar is het een ramp? Nee. Er zal geen feest minder om worden gegeven. Ik ben er ook persoonlijk niet minder van geworden, en met ID&T hebben we internationale stappen kunnen zetten." 

"In juni van dit jaar besloot ik ermee te stoppen. Ik ben meteen met vakantie gegaan. Even uitpluggen. Ik bezocht niet één festival, dronk een poos helemaal niks en kwam erachter dat ik best content was met de rust. Ik wist even niet meer wat ik wilde. Het enige wat ik wist was dat SFX een doodlopende weg was. Daarom hield ik Studio 80 ook aan. Ik vond het altijd een mooie balans: aan de ene kant ID&T en SFX met Thunderdome, Sensation en Mysteryland. Aan de andere kant het non-profit gedeelte, met Nachtlab en Studio 80. Bij het ene verdiende ik geld, bij het andere moest ik geld bijleggen. Het was ook goed voor mijn voelsprieten, ik hoorde wat er leefde.”

Juist door hoe je het nu zegt, kwam de verkoop van Studio 80 voor veel mensen zo als een verrassing. Vorig jaar vertelde je in een interview aan DJBroadcast dat je Studio 80 als platform van nieuw talent zag, een voedingsbodem voor muzikale vernieuwing. Hetzelfde DJBroadcast noemt je nu een zakenman en opportunist.
“In de tijd van dat interview dacht ik er echt zo over. Ik had er een goed gevoel over, dacht dat we de wereld gingen veroveren met SFX. Dat is gewoon finaal mislukt. Ik geloofde er echt in, zag dit allemaal niet aankomen. Man, volgens mij zijn de aandelen nu een kwartje waard. Ik had toen ik dat interview gaf ook niet gedacht dat ik ziek zou worden. Of dat ik me na de komst van ons derde kind en na mijn vertrek SFX zo goed zou voelen met de rust die dat met zich mee bracht. Ik sloeg Amsterdam Dance Event voor het eerst over, vierde gewoon herfstvakantie in Spanje, met mijn kinderen. Natuurlijk las ik alles. De hele stad met ADE op zijn kop, te gek. Maar het voelde ook goed om er niet bij te zijn. Opeens was het logisch om afstand te doen van de 80. Ik voelde het niet meer, kwam er niet meer, wilde het niet meer."

"Ik heb de club nooit gehad met de gedachte om winst te maken. Daarom was het ook ondergebracht als een onafhankelijke stichting. Ik weet nog hoe het begon, na een vergadering van de eerste nachtburgemeester van Amsterdam. Ik zat met dit pand. Ik wilde er de studio van Slam FM in zetten, maar die zender ging achteruit. De nachtburgemeerster was bezig met het stimuleren van talent in de stad en zo kwamen we tot Studio 80. We hebben altijd veel jonge mensen de kans gegeven. Soms stond er dan honderd man binnen, was er weer zo'n promoter die dacht dat het vanzelf ging. De volgende keer moest het dan beter. Dekmantel heeft er ook een van hun eerste feesten gegeven. Ik vind het prima dat ik nu word weggezet als zakenman. Ik heb ook nooit onder stoelen of banken gestoken dat ik dat ben. Die zakelijke kant heb ik zelf ook moeten leren. Vroeger had ik nog een heel apparaat achter me, kon ik mijn boekhouder bellen of hij de 80 niet nog even wilde helpen. Maar het woord opportunist vind ik niet eerlijk. Ik heb tien jaar lang die tent overeind gehouden, er veel privégeld ingestoken, terwijl om me heen clubs failliet gingen. Maar als er zoals vorige week nog ongeopende rekeningen worden gevonden en de Belastingdienst wil langskomen voor een beslaglegging, tsja. Normaal gesproken ga je dan meteen dicht. Als ik er niet was geweest, bestond het al niet meer. Ik verkoop het nu met drie ton verlies.”

We zitten nu dus in de herfstvakantie, oktober. En je besluit ermee te stoppen. Wat gebeurt er dan?
"Ik vertelde aan Tessa (Nijdam, de huidige programmeur) dat ik het te koop ging aanbieden. Ook aan haar. ‘Vind alsjeblieft iemand die je kan helpen met financieren,’ zei ik. Ik wilde haar er bij helpen, ik ken mensen. Er stonden nog een hoop rekeningen open, maar ik zou het schuldenvrij afleveren. Tessa heeft er nog serieus naar gekeken, maar kwam vijf weken later met een plan. Als je iets te koop zet, is het te laat voor een plan. Kom op. Ik wilde ermee stoppen, kom dan met een bod. De jongens die het nu overnemen (het team achter o.a. Disco Dolly en de Bloemenbar), waren meteen concreet."

"Ik heb nog met een paar andere partijen gesproken. Maar uiteindelijk heb ik, hoezeer ik het huidige team ook gun, gekozen voor de jongens waar ik in geloof. Door het aan hen te gunnen kies ik ook voor continuïteit. Het was vrijdag een heftige dag. Eerst de huilende mensen in de Studio 80, daar had ik het ook moeilijk mee. Als je ziet hoeveel liefde die mensen erin hebben gestopt, ontroerend. Meteen daarna moest ik het contract tekenen met de nieuwe eigenaren. Dat was het andere uiterste. Ik dacht dat ik met een jongen zou zitten, maar ze kwamen met acht gasten. Helemaal fired up. Kippenvel, ik vind dat echt te gek om te zien.” 

Maar dat team bedient met de Disco Dolly en de Bloemenbar een ander publiek. Tessa Nijdam heeft met haar richting voor de Studio 80 een niche gevonden waar nog weinig andere plekken voor zijn in Amsterdam. 

"Ja, maar je op zo’n niche richten heeft ook consequenties. Studio 80 heeft in de tien jaar dat het bestond altijd pieken en dalen gekend. Dick Koopman heeft het eerst allemaal opgezet, maar het ging op een gegeven moment ook minder. Hij stelde voor er een gaytent van te maken, maar ik wilde dat het toch echt een club bleef. Ik heb toen Gert van Veen gebeld. Hij had geen ervaring met het runnen van een club, maar het werkte. Ook hij heeft goede en mindere jaren gekend, maar ik denk wel dat onder hem ook in Studio 80 de techhouse-scene geboren is. We zaten in een vacuüm van snoeiharde techno en commerciële trance, er was niet echt iets gezelligs. De opkomst van minimal bracht een gezonde Amsterdamse scene. En later, toen ook Jaap en Seppe er bij kwamen, stonden er ook grote namen als Pan-Pot, Solomun en zelfs Ricardo Villalobos in de club. Dat waren misschien wel de hoogtijdagen voor de club, maar ook de duurste dagen. Die DJ’s waren eigenlijk veel te duur voor Studio 80, dus dan moest er weer wat geld worden bijgelegd. We hebben nooit streng management gevoerd. Elke keer dachten we weer na een paar maanden: kut, geen geld. Dan moest er weer wat gefinancierd worden."

"Uiteindelijk is club door drie ploegen van mensen gerund, die ik allemaal enorm dankbaar ben. Tessa is als laatste begonnen met een heel nieuw team. Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Het eerste jaar ging niet zo goed, het publiek wist het nog niet zo goed te vinden. Dat kwam ook door de laatste dagen van Trouw, waar veel mensen naartoe trokken. Het tweede jaar ging al beter. Haar plan was het zo voort te zetten. Lastig, want ik moest kunstmatig de cijfers goed houden. Maar ook de relatie met ID&T werd steeds moeilijker. Tessa vroeg zich op het eind af of Welcome to the Future nog wel bij Studio 80 paste. Ik was echt flabbergasted. WTTF komt voort uit de 80, en ID&T betaalde een goede fee voor de feesten die ze er hostten. Dat was altijd het businessmodel. Ik betaalde wat, ID&T betaalde wat, en zo konden we op nul komen. Als ID&T weg zou vallen, zou het verlies nog veel groter worden. Soms moet je ook reëel zijn met het programmeren van een niche. Uiteindelijk moeten er wel genoeg mensen komen. Ik heb het wel onderschat. Ik dacht stilletjes te kunnen zeggen: het is mooi geweest. Maar er zijn blijkbaar toch echt veel mensen voor wie de 80 wat betekende. Het streelt me ook wel dat mensen er zo over praten. Er kunnen maar zo een miljoen mensen binnen geweest zijn in die tien jaar. Het is ook een beetje een einde van een tijdperk. Ik heb daarom bewust de naam Studio 80 niet meeverkocht. Ik wilde ook geen gedoe met slotfeesten en zo. Aan de andere kant: ik vind dat je het nachtleven serieus moet nemen, maar neem het soms ook met een knipoog."

Waar zit die knipoog?

"Als er iets dicht gaat, komt er wel weer iets anders leuks of begint iemand weer iets. Ik verbaas me elke keer nog als ik zie hoeveel leuke nieuwe initiatieven en feesten er zijn. Uiteindelijk moet het gewoon lol zijn. Ik ben dertig jaar uitgegaan en heb overal gelachen, waar ik ook was. Ook al was het geluid kut, moest ik uren in een rij staan. Ik heb dat serieuze nooit begrepen."

Maar zo’n plek en vooral de muziek die er geprogrammeerd wordt, is voor sommige mensen een stuk meer dan lol hebben. Je noemde zelf al het woord familie, maar de muziek vertegenwoordigt ook een tegencultuur. Of in ieder geval iets wat ze niet herkennen in de Disco Dolly.

"Dat zeiden ook mensen van de huidige ploeg: ‘Wij zijn toch geen Disco Dolly?’ Ik vind dat een arrogante uitspraak. Wie ben jij om te bepalen wat goed is. De een vindt Frans Bauer leuk, de ander gaat naar Paradiso, weer een ander naar de 80. Er komt toch een nieuwe club in? Ik heb het niet verkocht aan een of andere hoempapa-tent of een shoarmazaak. Ik had ook een aanbieding liggen van een sportcafé. Echt een goede, niet met pullen bier. Gouden plek voor zo'n toko. Als ik dat had gedaan, had ik minder dan die drie ton verlies gehad of was ik misschien wel op nul uitgekomen, maar ik wilde dat er weer een club in kwam. En als je echt zo'n grote mond erover hebt, geef zelf een feest dan. Wat let je? Regel met vijf vrienden een plek. Volgens mij kan je De Kring tegenwoordig ook afhuren voor een mannetje of tweehonderd. Ach, weet je? Ik vind het ook wel weer grappig, dat soort gedrag. Het hoort er allemaal een beetje bij. Techno heeft er heel erg een handje van om het elitair te willen houden. Het is vaak echt te veel naar binnen gericht.”

En nu? Je hebt Nachtlab nog, het gebouw aan de Elementenstraat waar ook een clubruimte in zit, en je doet nog dingen met de oude Shell-toren in Amsterdam Noord.
"Binnen Nachtlab wil ik ook een terugtrekkende beweging maken. Ik ga zelf geen feesten organiseren. Ik zou sowieso nooit als concurrent van ID&T feesten kunnen organiseren. Veel van mijn vrienden werken daar nog. Ik wil vooral eigenaar van het pand zijn. We hebben met HYTE en Welcome to the Future al goede partijen die er feesten geven en zoeken nog naar een paar anderen. Bij de 80 was ik niet de eigenaar, maar daar was ik ondanks de constructie met de stichting uiteindelijk toch de exploitant. Daar kon ik geen stapje naar achteren doen. Hier zitten we in een luxe positie. We hebben geen financieringslast, waardoor ik me binnen Nachtlab wel kan terugtrekken."

En de oude Shell-toren aan het IJ?
"Dat is samen met Nachtlab mijn pensioen. Het grootste deel van het geld van SFX heb ik daar in gestoken. Ik ben van de dance naar de stenen geschoven. Ik heb ook nog mijn oude pand van ID&T, dat raak ik aan de straatstenen niet kwijt. Ik wil geen vastgoedgozer worden, hoor, maar de voornaamste reden dat ik in Nachtlab en de toren zit is wel het vastgoed. Ik zit voor een heel klein stukje in het horeca-gedeelte, al is dat echt miniem. Helemaal bovenin komt een uitkijkdek. Echt een toeristending, maar dat heeft er wel voor gezorgd dat de toren er kan komen. Verder komt er boven een bar, waar je over de stad kunt uitkijken. Dat heeft helemaal niks te maken met een club. In de kelder, The Shelter, komt een club, met een capaciteit voor 900 man. Ik weet dat het geen EDM-tent gaat worden. Ik snap zelf ook niks van EDM, trouwens. Dat vond ik de laatste jaren bij ID&T ook steeds moeilijker worden. Ik probeerde echt overal bij te zijn, stond ook op de dansvloer te schelden als de muziek kut was. En het verafgoden van die dj’s, zoals in Amerika gebeurt: ik snap het niet. Maar goed, die club: ze zijn volgens mij nog bezig een team samen te stellen. Ik wil dat ze een lage huur betalen, omdat dat vaak het probleem is voor clubs. Volgens mij gaan ze in mei open."

"En dan komt er nog een creatieve business club. Al klinkt dat zo lullig, een business club. Maar ach, 'Sociëteit' is al helemaal voor ouwe lullen. We moeten nog een goed woord vinden. We richten ons in elk geval op de creatieve sector en muziek, en het moet uiteindelijk doorgroeien tot duizend leden. Verder zitten in de toren o.a. het hoofdkantoor van Gibson gitaren, een Loft (te huren voor bijvoorbeeld albumpresentaties en bruiloften), een hotel en kantoren van o.a. de Advocaat van de Nacht, jongens die oordoppen maken en Girls Love DJ's. En we gaan bezig met een muziekschool (voor kinderen uit een achterstandsituatie, red.), waar ook Martin Garrix en Mr Probz aan meewerken."

Maar uiteindelijk is het dus vooral een belegging, en wil je je er zo min mogelijk mee bemoeien? Een van je redenen om uit SFX te stappen, was juist dat je het ondernemen zo miste. Is er dan niks anders waar je echt mee bezig gaat?

"Ik wil kijken wat ik maatschappelijk kan betekenen. Ik wil me gaan inzetten voor het vluchtelingenprobleem, in combinatie met start-ups. Er zitten onder al die vluchtelingen genoeg ondernemers, die op gang geholpen kunnen worden. Ik heb een paar jaar geleden een vergelijkbaar project gedaan met mensen die in de bijstand zaten. Ik had altijd het idee dat de bijstand voor losers was. Totaal niet waar. Er zitten genoeg mensen tussen die er buiten hun eigen schuld in beland zijn. Probeer er dan maar eens uit te komen. Nu met de vluchtelingen wil ik kijken wat de ideeën zijn, en ze vervolgens gewoon helpen. Ik heb nog wel kantoorruimte over die ze kunnen gebruiken, en als ik een rondje bel met bevriende ondernemers, willen die ook wel helpen.”

"
Ik kom net uit Lesbos. We zijn daar vier dagen geweest, twee weken geleden waren we er ook. Een vriendin van mijn vrouw heeft er een project. Het is heel klein, heel simpel. Het is niet humaan hoe het er daar aan toe gaat, echt een zooitje waar je versteld van staat. Mensen komen aan met rubberbootjes, het eiland wordt overspoeld door mensen. Toen we net aankwamen hebben we letterlijk boterhammen staan uitdelen. Die vriendin is daar met een lokale ondernemer eten gaan maken. Duizend bakjes per dag. Oxfam Novib doet dat inmiddels ook, dus gaat ze weer ergens anders heen. Dat soort kleine initiatieven kunnen veel impact hebben."

"Ik erger me kapot aan hoe de hele vluchtelingendiscussie gepolariseerd is. Hoe kunnen mensen zulke haatdragende dingen zeggen? Ik snap echt wel dat het ingewikkeld is, dat we niet iedereen hier naartoe kunnen halen. Maar mensen komen daar aan met vijf kinderen en een rugzakje, ga je ze dan echt goudzoeker noemen? Het ene verhaal dat je daar hoort, is nog erger dan de andere. Van de een is zijn broer opgepakt, bij de ander vond de Taliban het jongetje wel leuk. Echt, zulke zieke shit allemaal. Hoe makkelijk is het voor ons om een beetje mee te denken? Ik heb daar loodsen vol ongesorteerde kleding gezien. Dat helpt dus niet, vergeet het maar. Ik hoop dat ik met onze ervaring met grote evenementen ook kan helpen." 

Dat klinkt allemaal sympathiek, maar veel mensen gaan dit ook lezen als een charmeoffensief.  
"Dat is oké, schrijf het maar gewoon op, het interesseert me niet. Ik weet dat ik het oprecht doe, meer niet. Ik had sowieso niet verwacht dat dit stuk nog nodig was. Maar zo heb ik toch nog een afscheidsinterview, dat heb ik nooit gedaan. Ik doe gewoon wat ik kan doen."