Ry X over Howling: “Ik leef in verschillende werelden”

Album Sacred Ground nu op de Luisterpaal

Cécile van Wijnsberge ,

Wie goed zoekt vindt de Australische Ry X overal: als maker van de gevoelige underground hit Berlin, als bandleider van The Acid en ook als helft van singer-songwriter meets deep house-duo Howling. Samen met producer Frank Wiedemann, bekend van Âme en Innervisions, maakte hij Sacred Grounds, een debuutplaat vol tedere, minimalistische technosongs. Deze zomer staat Howling op Lowlands. We spraken Ry X over zijn introductie tot de wereld van housemuziek, en leven en werken buiten de gebaande paden: “Ik gedraag me tegenover de muziekindustrie als een wolf.”

Ry X, echte naam Cuming, is een bijzondere figuur. Met zijn heldere ogen, woeste baard en gekruiste benen zit hij op de leren bank in de backstage onder Paradiso, in zijn schoot een plastic bordje met fruit dat hij gedurende het interview met veel aandacht zal oppeuzelen. Die focus heeft hij in alles wat hij doet; zijn antwoorden zijn uitgebreid en weloverwogen, achter alles wat hij maakt zit een idee of een kunstzinnig concept. Op die typische Australische surfersmanier is hij bijna onmogelijk laid back, maar tegelijkertijd ontzettend wakker. Een filosoof, zou je kunnen zeggen. “Ik vind het leuk om te praten over kunst, over het leven. Ik wil niet per se praten over hoe goed ik ben, daar ben ik niet zo mee bezig. Je deelt een stuk van je hart en als mensen het snappen, dan snappen ze het. Je kunt compassie en liefde hebben voor iedereen die je tegen komt, maar je gaat niet iedereen aardig vinden, snap je? Het gaat om open zijn en een gesprek voeren over muziek.”

Een genre dat niet bestaat

Cuming maakt als Ry X breekbare liedjes met minimale begeleiding op gitaar. Zijn rauwe, melancholische track Berlin ging via het internet de wereld over. Ook is er The Acid, Cuming’s band met Steve Nalepa en Adam Freeland, noisier en harder dan zijn solowerk. Dan is er nog Howling, het project dat hij vormde met Frank Wiedemann, de helft van deep house duo Âme, die Cumings songs aanvult met deep house-elementen. Zelf probeert Cuming hun gezamenlijke werk zo min mogelijk te vangen in definities: “Hoe definieer je een genre dat misschien wel niet bestaat, weet je? Mensen hebben er allerlei namen aan gegeven: tender techno, organic house, elemental techno… Het is gebaseerd op het concept van een four on the floor-plaat gemaakt in Berlijn, geplaatst in een traditionelere songstructuur, met de rauwheid van het maakproces van songs en lyrics. Het leeft in een hele andere wereld dan mijn werk als Ry X, maar tegelijkertijd in dezelfde wereld – al mijn werk heeft een bepaalde rauwheid, en ik produceer al mijn projecten zelf. Uiteindelijk zijn het verschillende uitdrukkingen van mezelf, weerspiegeld door andere mensen.” Het zou zemelig klinken als Ry er niet zo oprecht bij keek. Je gelooft hem ook direct; hij is ontzettend open, totaal niet gemaakt, pretentieloos. Hij is gewoon daadwerkelijk een beetje een vreemde, zweverige vogel.

Verschillende werelden

“Ik voel me inmiddels heel erg op mijn gemak met een leven in between the lines. Dat is wat ik doe. Ik leef niet per se in één specifieke wereld, ik kan de ene dag volledig opgaan in Berghain, een donkere club in Berlijn om negen uur ’s ochtends, en de week erna ben ik aan het surfen en yoga aan het doen in Californië. Dat zijn verschillende onderdelen van mezelf, ik leef als individu in deze verschillende werelden. Als ik dan samenwerk met Frank komt zijn geschiedenis daarbij, zijn ervaringen en mijn ervaringen smelten samen tot een ding.”
“Het is als het periodiek systeem: water is H2O, waterstofperoxide is H2O2. Er hoeft maar een heel klein onderdeel bij te komen, en het is meteen iets heel anders. Waterstofperoxide kun je niet drinken, het is niet overal op aarde, het reageert niet op dezelfde manier als water. Op elementair niveau zijn ze vergelijkbaar, maar de manier waarop ze kunnen worden gebruikt is compleet anders. Howling is thuis in de club, hoewel, deze plaat misschien niet direct… Maar The Acid, ik denk niet dat The Acid clubmuziek is… Ry X is geen clubmuziek. Ry X is eerder muziek om bij in bad te gaan liggen huilen en wijn drinken… Nee, hopelijk is het muziek om verliefd op te worden, en dan in bad daarover huilen. Samen huilen.”

Cuming groeide op in een piepklein dorpje in Australië, maar woont inmiddels in Californië en spendeert een groot deel van zijn tijd in het elektronische mekka van de wereld, Berlijn. “De plek waar we zijn heeft een directe invloed op onze ziel en onze psyche. Ik ben opgegroeid in een prachtige, tropische plek, waar iedereen een instelling heeft van ‘Hey man, it’s cool, peace and love! Laten we gaan surfen en wat voedsel uit de grond eten en naakt zijn’.”
Je kunt je moeilijk voorstellen hoe zo iemand zich thuis zou voelen in de duistere Berlijnse scene. “Mijn ontdekkingstocht in de Berlijnse house scene was crazy. Ik wist helemaal niks. Ik wist het verschil niet tussen house, deep house, techno… Voor mijn gevoel was het allemaal ‘boem boem boem’. Ik ging van helemaal niets meteen naar de hartslag, naar de Panorama Bar om negen uur ’s ochtends met de luiken open en mensen op de dansvloer die een soort orgastische ervaring beleven. Het was een ontzettend steile leercurve. Berlijn is zo bijzonder, met z’n warehouse parties, geen regels… Het past daar, het klopt. Dat zou niet kunnen in Australië, daar is geen winter, geen duisternis. Ik word heel erg beïnvloed door mijn omgeving. Dat is ook het mooie aan deze plaat, Frank en ik hebben de muziek overal gemaakt. Californië, Zurich, Engeland, Berlijn… Dat komt allemaal terug op Sacred Ground.”
 

Wolf

In een ver verleden maakte Cuming onder zijn echte naam een album bij een major label. Commerciële kampvuurtokkelmuziek, met bijpassende romantische videoclip op een strand met een knappe actrice. In 2010 verzorgde hij zelfs het voorprogramma van Maroon 5. Hij was jong en naïef, wilde niets liever dan muziek maken en dacht dat dit zijn grote kans was. Inmiddels is hij flink gedesillusioneerd geraakt met de muziekindustrie en het idee van commercieel succes. “Ik gedraag me tegenover de industrie als een wolf,” zegt hij, de vingers als klauwen gespreid. “Ik begrijp de industrie heel goed nu. Als ik platen zou willen verkopen zou ik platen kunnen verkopen. Nu gaat het voor mij allemaal om het vinden van de juiste relaties met mensen in de business. Soms moet ik bijten, moet ik mensen waarschuwen dat we bepaalde dingen niet gaan doen. Nee, we gaan niet adverteren op Facebook, of werken met een bepaalde sponsor. Fuck it, dan verliezen we geld met de tour. Inmiddels zijn de mensen met wie ik werk allemaal vrienden van me, en we respecteren elkaar.”

Tegenwoordig houdt Cuming de touwtjes strak in handen als het om zijn kunstzinnige uitingen gaat. “Anders kan ik het niet. Ik ben creatief heel sterk. Als ik een idee heb ga ik er gewoon voor, met muziek, het regisseren van video’s en fotoshoots. Wie beter om het te doen dan ik zelf? Daarmee wil ik niet zeggen dat ik nou zo goed ben, er zijn heel veel mensen die prachtige kunst maken. Maar als je het allemaal zelf doet… De video voor Signs bijvoorbeeld, die is zo rauw, bijna als performance art. Als je het zelf doet voel je je veel comfortabeler, en kun je veel dieper het artistieke proces in gaan. Ben ik op mijn gemak, halfnaakt onder de modder met een camera voor mijn neus? Nee, maar dat is juist de uitdaging. Je moet een kwetsbare plaats in jezelf kunnen vinden om mensen uit te kunnen dagen. Het is veel makkelijker om jezelf kwetsbaar op te stellen dan om anderen daarbij te betrekken. Wat dat betreft modelleer ik mijn projecten wel een beetje naar het productieproces van elektronische muziek. Er is geen bemoeienis van het label tot ik het afgemaakte product aan ze geef. Het is daardoor misschien niet zo gelikt of perfect geproduceerd als het zou kunnen zijn, maar het is wel eerlijk, en dat vind ik het belangrijkst.”