“Woohoo!” De gemiddelde mannelijke twintiger krijgt welhaast een Pavlov-reactie van Blur’s grootste hit Song 2: zin om een potje te gamen. Het nummer speelde over de openingscredits van FIFA ’98 en zorgde voor een gierende adrenaline-impuls bij generaties gamers. “Ik vond dat echt zó kicken”, blikt Rocco Hueting van de Nijmeegse rockband De Staat lachend terug. “Die sound was zo lomp. Die distortion! Ik was een jaar of 8 en nauwelijks bezig met rockmuziek, maar het kwam keihard binnen. Dus ik ging naar de platenboer om het voor te zingen. Stond ik voor lul: hij wist toch niet wat ik bedoelde. Het was zo’n moderne manier voor bands om hun muziek out there te krijgen.”

Aanstaande donderdag komt alweer het 23ste deel van ’s werelds meest succesvolle sport-videogame-serie uit: FIFA 16. In de soundtrack horen we muziek van gevestigde namen als Disclosure, Bastille, Beck en Foals, maar ook volstrekt onbekende acts als BaianaSystem, Banners en Durante. En de soundtrack van de spellenreeks heeft al sinds jaar en dag een niet te onderschatten invloed, zo stelde music supervisor Steve Schnur onlangs in een interview. Hij is vanuit EA Games al een decennium verantwoordelijk voor alle muziek in de FIFA-serie. Schnur: “Hoeveel media zorgen voor zó’n gigantische exposure als een videogame? Als je nummer in FIFA terechtkomt, wordt het meer beluisterd dan een nummer 1-hit in ieder land ter wereld.” Zijn rekensom: ieder verkocht exemplaar wordt door gemiddeld 2,5 man gespeeld. Een gamer zit circa 50 a 100 uur aan een FIFA-spel (natuurlijk niet aan één stuk) en elk liedje komt gemiddeld zo’n twee keer per uur langs. Van ieder FIFA-deel worden er miljoenen verkocht. “Dat betekent dat het aantal spins van zo’n track over een miljard gaan. Dat lijkt me een behoorlijk significante invloed. Of het nou Green Day is of een onbekendere act, elke band die ik sprak zegt me: ‘Iedere show komen er weer kids naar ons toe met de boodschap: oh my god, ik hoorde je muziek in FIFA.’” 

Schamele vergoeding
Krijgen bands een redelijke vergoeding voor het gebruik van hun muziek in games? Dat valt in veel gevallen wat tegen. “We moesten het vooral hebben van de exposure”, aldus Hueting, “de vergoeding was een leuke bijkomstigheid maar niet noemenswaardig.” Dat erkent ook Marcel Wiebenga, die als music supervisor van Sizzer verantwoordelijk is voor licensing van muziek onder reclames, films en een enkele game. Hij is ervaringsdeskundige: met zijn thrashcoreband Das Oath bracht hij albums uit via het Dim Mak-label van Steve Aoki. Zo belandde in 2003 een nummer van Das Oath in de succesvolle skateboardgame Tony Hawk Underground 2. Wiebenga: “Daar heb ik het gigantische bedrag van tweehonderd dollar voor gekregen. Dat was niet zo gek veel, hè? Dat heeft alles te maken met de manier waarop het onderhandeld wordt. Maar als mensen naar concerten kwamen, kenden ze ons vaak via Tony Hawk. Ga maar na: het spel werd drie miljoen keer verkocht, ga ervan uit dat zij allemaal een paar keer Das Oath hoorden langskomen, dan wordt zo’n nummer dik 10 miljoen keer beluisterd. Dat haal je echt niet met je Spotify-playlist.”

Schnur, de music supervisor van EA Games, is wat subtieler over het kleine budget voor - en de slechte onderhandelingspositie van - opkomende bandsr: “Natuurlijk kost het minder om een jonge band te gebruiken dan een grote band, maar we hebben het muziekbudget niet verkleind sinds we voornamelijk aanstormend talent een podium bieden. We verdelen het potje gewoon anders. Als je hypothetisch gezien een track van AC/DC of Queen zou licenseren, is je hele budget op. Tegenwoordig verdelen we dat budget over twintig of dertig bands.”

De voornaamste reden dat EA vooral muziek van opkomende acts in de games gebruikt, is niet van financiële aard, meent Schnur. “De meeste mensen willen geen muzikale volgers zijn, ze willen het gevoel hebben dat ze muziek die ze voor het eerst horen zélf ontdekken. Daar willen ze over kunnen opscheppen. Gamers denken zeker zo, nog meer dan andere mensen. De belangrijkste reden dat ze onze spellen kopen, is natuurlijk vanwege de gameplay, maar óók omdat ze vorig jaar hun twee favoriete bands ontdekten via FIFA. ‘Wauw, ik ben benieuwd wie ik dit keer ontdek’, denken ze.”

"Gamers willen nieuwe muziek horen, dus die geven we ze"
Hoe stelt FIFA die soundtrack – of de muziek nou uit Zweden, Somalië of Nederland komt – eigenlijk samen? Tien jaar geleden zochten de music supervisors actief naar zo’n beetje alle tracks en benaderden ze zelf bands en platenmaatschappijen, aldus Schnur. “De muziekindustrie snapte nog niet hoe belangrijk games waren. Inmiddels is dat volledig omgekeerd: zo’n beetje 100 procent van de muziek die in onze games belandt, wordt naar ons opgestuurd.” Marcel Wiebenga is music supervisor voor Sizzer, het Amsterdamse bureau dat muziek synct voor reclames, films en een enkele game. Hij herkent dat beeld: Sizzer krijgt maandelijks via mailing lists van labels en muzikanten duizenden tracks opgestuurd. Het is geen kwestie van nieuwe muziek vinden, maar een kwestie van de júíste muziek vinden. “Dat doe je met een getraind oor: hoe gek je ook bent op black metal, dat werkt natuurlijk niet onder een Pampers-reclame. Bij sportgames hoor je altijd high-energy-muziek. Vroeger was dat bijvoorbeeld vaak The Hives, tegenwoordig is het vaak een mengelmoes van cinematische muziek en hiphop.” Schnur concludeert: “We kijken uiteindelijk vooral naar de tevredenheid van de consument, naar de wensen van gamers. Stel dat zij morgen zeggen dat ze alleen nog maar ballads van Burt Bacharach willen horen, dan luisteren we daarnaar. Maar ze willen nieuwe muziek horen, dus die geven we ze.”

Beluister hier de volledige soundtrack van FIFA 16: