SXSW15 808: de drumcomputer die alles veranderde

Aanstekelijke film, niet alleen voor gear-freaks

Atze de Vrieze ,

Het belangrijkste voordeel van een echte drummer boven een Roland TR-808 drumcomputer? Je kunt er bier over gooien, en dan doet hij het nog steeds. En dat uit de mond van Phil Collins, zelf drummer, die in de jaren tachtig en negentig een aantal grote hits scoorde met de revolutionaire uitvinding van de Japanse firma Roland. Zo revolutionair dat er nu een hele documentaire aan gewijd is.

Ze hebben zich even flink op het hoofd gekrabd, in The Bronx, toen Phil Collins met In The Air Tonight een wereldhit scoorde. De 808 drumcomputer, dat was hun instrument. Afrika Bambaataa was de man die het apparaat als eerste heel prominent gebruikte in Planet Rock, een volkomen unieke mix van allerlei muziekstijlen. Er zat Kraftwerk in, er zat een sample in van Babe Ruth’s The Mexican, maar vooral zaten er beats in die klonken als niets anders. Niet als echte drums in elk geval. Dat leek in eerste instantie de zwakte van de 808 - bedoeld voor muzikanten die geen echte muzikant konden betalen - maar het werd de kracht van het apparaat. Het klonk uniek, het klonk futuristisch, en zo kon het aan de wieg staan van de twee belangrijkste nieuwe stromingen in de popmuziek van de laatste decennia: hiphop en house.
 
808 is een aaneenschakeling van grote namen die ingezet worden om het apparaat te duiden. De sterrencast is echt overweldigend. Van Questlove tot Pharrell, van David Guetta tot Rick Rubin en Armand van Helden. De absolute hoofdrol is er voor de twee overgebleven Beastie Boys, die geweldig grappig vertellen over de totstandkoming van Paul Revere, een track van hun debuutplaat waarop de 808-beats van Adam Yauch omgedraaid werden. De techniek werd geïnspireerd door gitaarvirtuoos Jimi Hendrix, die ook wel eens gitaarsolo’s omdraaide, om ze zo extra psychedelisch te laten klinken.
 
Maar het allerbeste verhaal is nog wel dat van Marvin Gaye’s Sexual Healing. De soulzanger is begin jaren tachtig in verval, en hij trekt zich terug in de Belgische badplaats Oostende (waar ook weer een bijzondere docu over bestaat). In zijn Vlaamse jaar neemt hij de comebackplaat Midnight Love op, met onder andere zijn best verkopende single ooit: Sexual Healing. Het nummer is grotendeels gebaseerd op een 808 drumpatroon. Decennia later kochten de gebroeders Dewaele een 808, en de verkoper vertelde erbij dat het hoogst waarschijnlijk het instrument was waarop Sexual Healing gemaakt werd. De clou van het verhaal bewaren we maar voor de film zelf.
 
Vorig jaar verscheen een uitgebreide documentaire over de modulaire synthesizer, een zeer geslaagd document over een instrument voor ware gear-freaks. Deze film over de TR-808 is net zo charmant. Hoewel de reeks talking heads die allemaal de loftrompet steken over de machine op een gegeven moment nogal lang wordt, blijft 808 tot het eind vermakelijk, ook als je geen absolute techniek-freak bent. Blijft natuurlijk de vraag: waarom stokte de productie na amper drie jaar en zo’n 12.000 exemplaren, terwijl de vraag naar 808’s er tot op de dag van vandaag is? De filmmakers vroegen het aan Ikutaro "Mr. K" Kakehashi, de vader van de drummachine. Het verhaal is te geweldig om nu al uit de doeken te doen. Als het Amsterdamse filmfestival IDFA verstandig is, biedt het je dit najaar een kans om 808 te zien.