Grimes: mainstream popzangeres of koningin van de artpop?

Canadese zangeres over chocoladecakes en gangstervampieren

Ralph-Hermen Huiskamp ,

Wat is het nou, Grimes? Ben je een popzangeres? Ben je de ghostwriter van Rihanna of koningin van de Canadese art-underground? Of ben je soms een levensgevaarlijke dame in gothic outfit met een hakbijl? Je kunt Claire Boucher niet in een hokje stoppen, en toch blijft iedereen het maar proberen. Tot haar eigen ongenoegen. Deze week verschijnt haar langverwachte vierde album Art Angels.

“Pfff, volgens mij ben ik veel te trashy voor deze plek”, zucht Grimes. Opgerold op de bank van een ongekend chique hotel in hartje Parijs kijkt de Canadese zangeres gegeneerd om zich heen. Dit is de plek waar sterren komen. “Er staat hier een fles wijn van 18.000 euro op het menu." Ze plukt aan haar felgekleurde haar en kijkt naar haar verschillende sokken en joggingbroek. "De andere gasten dachten vast dat we criminelen waren, toen we binnen liepen.” 
 
Grimes is moe en op haar hoede bij dit laatste gesprek van de dag. Dat heeft alles te maken met al die eerdere stukken die over haar verschenen. Zo verscheen er al een interview waarin diverse nummers op haar album disstracks genoemd worden, over mannelijke producers. Ze rolt met haar ogen als het gesprek er op komt. "Zo'n onzin. Die journalist zocht naar drama. Alles voor de clicks. Mijn beste vrienden zijn mannelijke producers." Ze gooit het gesprek vaker meteen op slot, om zich daar vervolgens weer voor te verontschuldigen. Ondertussen zijn haar manager en haar broer de koffers aan het inpakken op de hotelkamer waar we zitten. Niet de beste setting om iemand met een korte spanningsboog te spreken. Maar ze doet hard haar best.
 
Het gekke is dat die ongemakkelijkheid de kern raakt van de artiest Grimes. Grof gezegd: er klopt niets van wat ze doet, ze negeert grenzen die anderen kennelijk nog steeds respecteren, en precies dat maakt haar interessant. Ze maakte met Oblivion volgens Pitchfork de belangrijkste single van het huidige decennium tot nu toe en werd met album Visions (2012) serieus succesvol. Maar ze is zo’n buitenbeentje dat ze soms zelfs over zichzelf in de derde persoon spreekt. Haar albumhoezen zien er super arty en gevaarlijk uit, alsof ze nog rondhangt in de kraakpanden van Montreal. Maar flirts met mainstream pop zijn altijd kern van die scene geweest. Zo is haar goede vriend Blood Diamonds co-producer van het nieuwe Justin Bieber-nummer Sorry. Grimes zelf stoeide wat met team Rihanna, wat leidde tot het nummer Go. Niet gezongen door Rihanna, maar door haarzelf. 

Er kwam een stortvloed van kritiek van boze fans, en Grimes moest zich zelfs verdedigen. Het leidde uiteindelijk tot het verhaal dat ze - geschrokken door alle commotie - een compleet album in de prullenbak gegooid had. “Onzin”, zegt ze er nu nog eens over, zonder dat het gesprek er echt op komt. Het zit haar dwars. “Ik zou al dat materiaal sowieso niet voor het album gebruiken. Het was altijd bedoeld als oefenmateriaal om nieuwe vaardigheden mee te ontwikkelen. Uiteindelijk bestaat mijn muziek nog steeds uit dezelfde ingrediënten. Vroeger maakte ik simpele chocoladekoekjes, inmiddels heb ik geleerd chocoladecake te bakken. Allebei van eieren, meel en chocolade. Toch ben ik nu beter.”
 
Kunstmatige vriendschappen
Inmiddels laten Grimes-fans zich vast niet meer zo verrassen. Neem de eerste single van het album Art Angels. Op het eerste gehoor klinkt Flesh Without Blood ook als een hit zoals je ze vaak op de radio hoort. Hij heeft een punkriffje als basis, maar klinkt toch strakker geproduceerd dan alles wat ze hiervoor maakte. Vergelijk dat maar eens met Oblivion of Genesis van haar doorbraakalbum Visions. Daar klonk het vaak nog lo-fi, vol met DIY-synths en bergen galm. Het liedje staat nu voorop, maar er zit nog steeds iets vreemds in. En dan is er nog die bittere, maar opgeluchte tekst: “Remember when we used to say, I love you almost every day […] I don't see the light I saw in you before. And now I don't, and now I don't care anymore.”

Boucher klimt op uit de bank als het over het nummer gaat. “Nee, het is geen break-up song. Toen Grimes in 2012 opeens groot werd, vonden sommige vrienden van me dat ik een sell out was. Alsof ik er zelf controle over had hoe populair ik was. Ik zag een vriend - ook muzikant - in een interview over me praten. Hij vertelde dat ik nooit meer in Montreal was, dat ik me er te goed voor voelde. Dat was net nadat Visions verschenen was. Ik tourde al een jaar, woonde überhaupt nergens. Tegelijk wilde hij wel dat ik zijn band zou promoten. Het voelde alsof hij geen vlees en bloed meer was, maar kunstmatig vrienden wilde zijn.”
 
Er werd dus inderdaad geflirt met de mainstream, maar Grimes is nog steeds Grimes. Er is geen team aan songwriters om haar heen gekomen. Integendeel. Na de lange tour rond Visions wilde Boucher een jaar ergens rustig bijkomen. Haar kamer in Montreal had ze niet meer, dus ze kon overal wonen. New York, of toch San Francisco? Het werd uiteindelijk toch Canada. Squamish, een klein bergstadje met zo’n 15.000 inwoners. Zo ver in de wildernis, dat het een “pain in the ass” was om aan boodschappen te komen. Eenmaal gevestigd schroefde Boucher het schrijven en produceren weer op. “Ik wilde professioneler worden. Als ik mijzelf muzikant noem, dan moet ik er ook echt een zijn. Ik leerde gitaar, hoe je vocals het best opneemt, hoe je mastert. Ik leerde er ook een beetje ukelele, en viool. Ik had al eerder viool gespeeld, maar dat waren meer random geluiden. Nu wilde ik echt partijen leren spelen. Ik zocht alles op op Google. YouTube tutorials zijn fantastisch, zo leer ik alles.” 
 
Studio shifts van zestien uur 
Het nieuwe werk is dus professioneler geproduceerd, en Boucher speelt meer instrumenten. Maar het grootste verschil zijn de liedjes zelf. Precies, het zijn nu echt liedjes. “Op Visions begon elk liedje met de productie. Ik speelde iets en bedacht daar dan later een melodie en tekst bij. Op dit album schreef ik eerst de liedjes, en bedacht ik later pas hoe ik ze wilde gaan spelen. De instrumenten spelen daar ook een grote rol bij. Op een gitaar kan je echt tokkelen, dat gevoel krijg je nooit op een synthesizer. En ritmisch heeft een gitaar een hele andere relatie met de drums bijvoorbeeld. Mijn stiefvader verzamelt gitaren, ik zat wat te klooien op een oude Les Paul uit 1965. Die speelde zo soepel dat er opeens een nummer ontstond, California. Ik heb dat nummer uiteindelijk in een dag geschreven en opgenomen. Ik werk het liefst niet langer dan een dag of vier aan een nummer, maar dit was zelfs voor mij snel.”

Die snelheid was ten tijde van Visions nog extremer. Het meest vertelde verhaal rond dat album, was dat het in amper drie weken werd opgenomen. Een onredelijke manager had simpelweg de deadline bepaald. Zonder dat er ook maar iets opgenomen was. Boucher sloot zich weken lang op, nam bergen drugs en kwam uiteindelijk met het album op de proppen. Inmiddels doet ze het rustiger aan, maar opnamesessies van zestien uur zijn nog steeds geen uitzondering. “Ik probeer voor elke nacht die ik niet slaap, ook een dag vrij te nemen. Of in elk geval bij te slapen. Maar nog steeds heb ik in de studio ongeveer drie uur nodig om echt in de goede stemming te komen. Daarom werk ik nog steeds liever lang door. Als een nummer dan bijna af is, laat ik het aan mijn vrienden horen. Zij bepalen uiteindelijk vaak of ik er nog verder aan moet werken. Majical Cloudz zegt bijvoorbeeld altijd meteen dat het af is. Hij houdt van zo simpel mogelijke muziek.”
 
"Echt genant"
Naast dat Boucher beter voor zich zelf zorgde bij het opnemen van de plaat en stappen maakte als muzikant, is er nog een groot verschil met haar vorige albums. Er staan duetten op. Funkster Janelle Monáe is de grootse naam die opduikt, Taiwanese rapster Aristophanes de interessantste. “Mijn vriend was haar muziek non-stop aan het luisteren. Op een gegeven moment dacht ik, what the fuck is dit voor muziek. Ze heeft een fantastische stem, en haar beats zijn echt heel raar. Ondertussen zat ik vast met een track waaraan ik werkte. Het was een goed nummer, maar ik wist niet wat ik er mee aan moest. Vanuit het niets stuurde ik haar een e-mail, of ze niet iets in het nummer zag. Ze mailde direct enthousiast terug. Ik schreeuw vooral op het nummer, maar haar tekst bleek echt bizar. Ze speelt een soort demon, en het is tegelijk erotisch. Ik heb uiteindelijk nog wat vogels in het intro gestopt, omdat dat contrast het nog enger maakt. Nou ja, en omdat ik gewoon heel erg van vogels houd.”

Wat niet veranderd is, is de rol van video’s in het werk van Grimes. “Vaak bedenk ik eerst de video, en schrijf ik er dan een nummer bij. Zoals bij Kill V. Maim.” Even voelt ze zich betrapt. Blozend gooit ze haar hoofd in haar nek. “Dit is zo gênant. Ik was een poos terug de Godfather aan het kijken, en ik zat te denken hoe die films nog beter hadden kunnen zijn. Als Michael Corleone een vampier was. Ik wilde een film maken over een gangster vampier, maar had uiteindelijk niet genoeg geld. Dus bedacht ik een videoclip. En voor die video schreef ik vervolgens dit nummer. Ja, het klinkt echt raar. Hopelijk slaat het ergens op als je de clip ziet.”

Grimes staat 28 februari in Paradiso en op 29 februari in TivoliVredenburg.