3voor12 bespreekt Album van de Week (47): Protomartyr

Amerikanen leveren versatiele postpunkplaat af met The Agent Intellect

Freek Verhulst ,

Detroit postpunkband Protomartyr zoekt op hun derde plaat de grenzen van het ongemakkelijke op. Dat klinkt misschien niet voor iedereen als een aanbeveling, maar zo is het absoluut wel bedoeld. Protomartyr is namelijk juist daarom een ontzettend spannende band, waarbij de duisternis ineens heel aantrekkelijk klinkt. Volgende week spelen ze op Le Guess Who?, nu is The Agent Intellect alvast 3voor12 Album van de Week.

Protomartyr ontstond in motorcity Detroit en past uitstekend in de gruizige gitaartraditie van die stad. Het kwartet maakt postpunk met punkrock- en noise-invloeden, en viel vorig jaar in die scene al op met het tweede album Under Color of Official Right. Nu is daar de opvolger The Agent Intellect, waarop de band weliwaar iets meer licht door laat schijnen, maar de luisteraar nog steeds in elk nummer meevoert naar het duister.

Een tiener nog, is Protomartyr-voorman Joe Casey, als de Paus in 1987 naar zijn eigen Michigan komt. De paus houdt in het Pontiac Silverdome een mis voor een recordaantal van 100.000 mensen, maar Casey ervaart die dag een stuk minder vredig, zingt hij halverwege het album op Pontiac 87: "Money changing between hands / Outside the Silverdome / Afterwords a riot broke / Old folks turned brutish / Trampling their way out the gates / Towards heaven". Het is typisch Protomartyr: een band die bij elke invallende zonnestraal de bijbehorende schaduw weet te vinden. Maar de groep weet die duisternis op zo'n manier te brengen dat hij niet afschrikt. Zorgvuldig lokken Casey en co je steeds een stukje verder, zonder dat je ook maar een moment overweegt of het nu wel zo verstandig is om mee te gaan.

Dat maakt The Agent Intellect niet eens zozeer een erg zware plaat, dankzij de schijnbare desinteresse waarmee Casey met zijn diepe stem de ellende op zegt. In combinatie met de wat nerveuze arrangementen van galmende gitaren en stuwende drumpartijen klinkt het vooral ongemakkelijk, maar zonder écht naar te worden. Soms kiest hij daarbij voor grotere thema's, maar vaak blijkt hij de verteller van zijn eigen verhaal. Op single Dope Cloud lijkt hij bijvoorbeeld eerst de luisteraar fijntjes te wijzen op zijn nietige leventje: "The halls of gold are theirs / you're only renting space / that's not gonna save you, man." Maar dan blijkt in het refrein ineens dat het hier een interne dialoog betreft. "And I'm wrung out, I'm wrung out."

Hoogtepunt is echter Why Does It Shake?, waarin Casey een maatschappelijk probleem probeert te vatten: "False happiness is on the rise / See the victims piled high / In a room without a roof." Nee, geforceerd geluk, daar doet Protomartyr inderdaad niet aan. Het is niet voor niets het meest nerveuze nummer van allemaal. Schurende noisemuren van gitaar die vanuit het niets komen, een onrustige Casey die schreeuwt: "I'm never gonna lose it!" En dan, plotseling, een vertraging. "Why does it shake, the body?", klinkt het tussen de noisemuren door.

Dus waarom schudt het lichaam? Simpel. The Agent Intellect is een plaat waarbij je als luisteraar het puntje van je stoel niet verlaat. De suspens grijpt je vanaf The Devil In His Youth en sleurt je mee naar plekken waar je eigenlijk niet had willen komen. Donkere, koude, vochtige plaatsen, waar geluiden klinken die je niet kunt plaatsen. Precies daar, waar Protomartyr je wil hebben.