Pitch 2014 dag 1: Moderat zorgt voor een verkeersinfarct

Verder o.a. The Acid, Tinariwen, Massive Attack en SBTRKT

Atze de Vrieze ,

In vier edities tijd is Pitch uitgegroeid tot een van de kroonjuwelen van de Mojo festivalkalender. Neem het danceprogramma van Lowlands, verdubbel het, en zet het neer op een van de meest karakteristieke locaties van Nederland, het Westergasterrein in Amsterdam. Massive Attack is headliner op de eerste dag, maar het is Moderat dat voor een complete opstopping zorgt.

Ze zijn er nog hoor, de hipsters. Of post-hipsters. Of hoe ze tegenwoordig ook genoemd willen worden. Zij maakt een foto van hem in het zonnetje: zijn baard twee vuisten lang, de snor als een los component in Franz Ferdinand krul. Broekspijpen opgerold, brilletje. Zij met een rond zonnebrilletje, haar korte broekje tot boven de navel opgetrokken, een kort truitje erboven dat net niet aansluit. Ze zijn er nog, maar zo'n reservaat als Pitch in zijn begindagen was, dat is het niet meer. Dat is natuurlijk ook onmogelijk. Van een schattig klein evenement voor progressieve dance rond het Westergasterras is het uitgegroeid tot een flink evenement met 13.500 bezoekers, waar een groot buitenpodium aan te pas moet komen en waar een strikt eenrichtingsbeleid geldt om mensen van de ene na de andere kant te leiden.
 
Pitch heeft zich tussen de honderden dance festivals in Nederland in korte tijd onderscheiden door een groot aantal live acts (en zo min mogelijk dj-sets) te boeken, en door bepaald niet puristisch te zijn. Zo begint de dag met een Afrikaans uurtje. Eerst is daar Seun Kuti, de jongste zoon van Fela, die hier nadrukkelijk het familiebedrijf draaiende staat te houden. Hij speelt met een aantal muzikanten op leeftijd uit zijn vaders befaamde Egypt 80 band (een band die uit zo'n tachtig roulerende leden bestond). Seun treedt op zonder shirt, in een broek die aan seksuele vitaliteit weinig te raden overlaat, met politiek geladen teksten en met de saxofoon als wapen. Kortom: je waant je terug in het Nigeria van 1978. Onverwoestbare muziek natuurlijk, en toch maakt de woestijnmuziek van Tinariwen in de Gashouder meer indruk. De Touareg band koestert de stijlvolle beschermende kleding die de Sahara thuis van ze vraagt, en speelt een buitengewoon rauwe, hypnotiserende mix van traditionele muziek uit de regio en Westerse psychedelische rock, met een hoofdrol voor een aantal elektrische gitaren die klinken alsof het zand er nog in rond waait. Vooral ritmisch is het soms een stuk ingewikkelder te volgen dan Seun Kuti, maar het is ook zo genadeloos goed gespeeld dat je wel mee moet.
Naast die twee grote podia zijn er maar liefst vier kleinere, waarvan drie monumentale panden naast elkaar. We zien Awanto 3 er worstelen met zijn geluid, terwijl Maarten Vos de mensen op de grond weet te krijgen met zijn cello-ambient. We horen de Amerikaanse r&b zangeres Kelela haar cutting edge elektronische producties een beetje flets uitvoeren, tot ze zich bij haar beste nummer Bank Head in het publiek begeeft, haar bewonderaars op een gepaste vijftig centimeter afstand. En we zien de Australische singer-songwriter Ry X. Twee keer maar liefst. De eerste keer met Frank Wiedemann, de helft van het Berlijnse duo Âme. Samen maakten ze in 2012 een track genaamd Howling. Zichzelf noemden ze net zo. Het werd een grote dansvloerhit, en vandaag spelen ze live, met een drummer en een vuurtorenlamp erbij. Het idee van Howling is eigenlijk simpel: Ry's introverte indie-stem, gemixt met de zelfverzekerde, elegante beats en baslijnen die we uit de Innervisions-hoek. Na een sterk begin waagt Howling zich halverwege aan het onmogelijke: een cover van Nirvana's Smells Like Teen Spirit. Heiligschennis volgens velen, en met dat lijzige stemgeluid van Ry ook niet bepaald geslaagd. Een ander deel van het publiek begint juist op de vingers te fluiten van enthousiasme. En dan moet het hitje nog komen.
 
En toch, die andere groep van Ry X, is een stuk dieper, spannender en ook beter. The Acid heet het. Op het podium staan vier mannen, de groep bestaat eigenlijk uit drie muzikanten. Een ervan kennen we ook al: Engelsman Adam Freeland heeft er een hele carrière opzitten als drum 'n bass dj. Het trio wordt gecompleteerd door Steve Nalepa, een Amerikaan die ook de visuals maakt. The Acid brengt deze week zijn debuutalbum uit, een bijzonder sfeervolle elektronische liedjesplaat. Live blijkt die een stukje scherper neergezet te worden, en dat is een goede zaak. Met name de relatief harde track Creeper (met metalige elektronische sounds en diepe synth bassen) komt stevig aan, net als singles Fame en vooral Basic Instinct. Mojo boekte van die twee projecten The Acid ook op Lowlands, en daarmee heeft het de juiste keuze gemaakt.
Intussen is het plein voor de Gashouder weer vol gelopen, zodanig dat zich drommen mensen voor de deur verdringen om binnen te mogen bij SBTRKT. Sterker nog: aan de andere kant van het veld, bij het hoofdpodium, worden mensen tegengehouden bij de sluisjes. Dat gebeurde twee uur eerder ook al, voor aanvang van Moderat. Pitch heeft, zo blijkt, een gigantisch logistiek probleem. Wat wil het geval: acts als Moderat en SBTRKT reizen af met een indrukwekkende lichtshow en willen per se in het donker spelen. Op het hoofdpodium is alleen maar een spot in het donker, en die is vandaag vergeven aan Massive Attack. In de Gashouder passen maar 3.500 mensen, en dat is veel en veel te weinig voor een headlinerwaardige act als Moderat. Omdat die 3.500 mensen op ieder moment ook fatsoenlijk naar buiten moeten kunnen, mag het pleintje voor de deur nooit overvol raken, en dat betekent dat voor een goed deel van het publiek ook Westerunie, Westerliefde en Transformatorhuis onbereikbaar worden. Een probleem dat hooguit op te lossen is door een andere publiekstrekker tegelijk met een Moderat neer te zetten. Mogelijk in een extra area die ongeveer even groot is als de Gashouder, maar dat schijnt vergunningstechnisch moeilijk te liggen. Hier zal de organisatie heel wat hoofdbrekens over hebben.
 
Bij SBTRKT lost het probleem zich snel op. Al bij het eerst nummer (het nieuwe Temporary View) verlaten tientallen mensen de zaal. Als tweede speelt de groep Wildfire. Little Dragon stond net een uurtje eerder aan de andere kant, dus de hoop dat zangeres Yukimi aansluit, is realistisch, maar hij blijkt wel tevergeefs. Alle vocalen komen van tape. Als tegenprestatie heeft SBTRKT wel een hond van 10 meter hoog opgeblazen, maar eigenlijk is al na vier nummers helder dat dit een tegenvallende show gaat worden. Hoe anders is dat bij Moderat, dat zoals altijd met indrukwekkende visuals op een soort dubbelscherm aantreedt. Het is dezelfde set als op Lowlands 2013 (maar toen was het nog wat roestig) en in Paradiso (maar dan in een kolkend hete Gashouder), en eens te meer wordt duidelijk waarom Moderat een van de meest toonaangevende live dance acts van het moment is. Het zijn vooral de nummers van het debuut die hier goed vallen: opener A New Error, even later Seamonkey en Rustynails, een uitstekend mengsel van stoere elektronica met veel bass maar ook melancholische melodieën en de zang van Apparat. Single Bad Kingdom (met olifantensample) leidt een kalmer stuk met nieuw werk in, wat de opgehypte Gashouder nadrukkelijk meer moeite kost. Om vervolgens met oude klappers Les Grandes Marches en Nr 22 af te sluiten. Goed ook om te horen dat bijvoorbeeld de dubstepinvloeden in dat laatste nummer ondanks de totale ineenstorting van dat genre volstrekt niet gedateerd klinken, en hoe het trio bovendien met eigenlijk vrij trage muziek toch enorm veel energie kan losmaken. Dan heb je serieus toegevoegde waarde geleverd. Het absolute hoogtepunt van de dag. 
Daar kan ook headliner Massive Attack niet overheen. De triphoplegendes starten hun set met veel relatief nieuw werk, en dat zijn niet bepaald de songs die in het collectieve geheugen gegraveerd zijn. Nog veel erger is eigenlijk dat de visuele concepten van de oudere songs nog exact hetzelfde zijn als tien, vijftien jaar geleden. We zien streepjescodes, we zien een enorme lijst kapitalistische merknamen langsflitsen, we zien eentjes en nulletjes, en we zien teksten op het scherm verschijnen over de inval in Irak en de vermeende aanwezigheid van massavernietigingswapens. Hallo Massive Attack, Saddam Hoessein? Serieus? We zijn al zeker zes dictators verder! Natuurlijk klinkt klassieker Teardrop prachtig, en het dreigende Angel (met indrukwekkende gitaarsolo en nog indrukwekkender reggae-legende Horace Andy) nog beter, maar de aandacht verslapt toch snel. Enfin, naar de andere kant dan maar. De nacht in. Naar de vrolijke deephouse van George Fitzgerald, naar de bass blazers van Ganz en de freaky beats van Jameszoo. Pitch dag 1 zit er op, morgen nog een massieve dag voor de boeg met o.a. Richie Hawtin, Caribou en het Nederlands elftal.