3voor12 bespreekt Album van de Week (33): FKA Twigs

Ex-danseres balanceert tussen extremen

Ralph-Hermen Huiskamp ,

Dankzij twee sterke EP’s en een handvol prachtige videoclips heeft FKA Twigs de spanning rond haar debuutalbum aardig op weten te bouwen. LP1 is er nu eindelijk, en lost alle verwachtingen in. De jonge Britse zangeres maakt het de luisteraar niet makkelijk. Maar door de knappe mix van glijdende r&b, obsessieve teksten en knappe beats is het een album dat elke keer weer een nieuwe luisterbeurt lijkt op te eisen. Op het album schept ze een beeld van zichzelf als zelfverklaarde droomvrouw, waar je tegelijk doodsbang voor moet zijn als je de relatie beëindigt.

Het lijkt in eerste instantie een ander leven te zijn, waar Tahliah Barnett (26) over zingt in Video Girl. Tot een paar jaar terug maakte ze namelijk carrière als danseres in videoclips van artiesten als Kylie Minogue, Jessie J en Ed Sheeran. Ze vertelde Pitchfork dat het zelfs zo goed ging dat audities niet meer nodig waren en ze fors meer betaald kreeg dan andere dansers. Haar artiestennaam verwijst ook naar die periode: FKA staat voor Formaly Known As, Twigs was haar naam als danser. Tijdens optredens en in haar eigen video’s zie je nog wel iets van die periode terug. In Two Weeks zit ze bijvoorbeeld bijna roerloos op een troon, maar is duidelijk dat elke kleine beweging niet toevallig is en volledig gechoreografeerd. Tijdens haar show op Pitch leek ze te wankelen op haar enorme naaldhakken, maar na een nummer of twee werd duidelijk dat ze alleen maar haar enkels dreigde te zwikken als zij het wilde. Gracieus kwetsbaar, maar volledig onder controle.

Ook in haar teksten vindt de r&b-zangeres een balans tussen haar kwetsbare en sterke kant. Neem die single Two Weeks, waarin ze haar ex-geliefde toezingt. Ze is er zeker van dat zijn nieuwe vriendin hem niet kan pleasen, zeker niet zo goed als zij dat zelf kan. Heel subtiel is ze daarin niet met zinnen als “I can fuck you better than her”. Zo zit het hele album vol met weinig subtiele referenties. In Light On gaat het om elkaar beter leren kennen, waarna het licht aan kan blijven tijdens de seks, in Hours haar toewijding om alles te leren wat haar partner fijn vindt, in Pendulum noemt ze zich zelf “sweet little lovemaker”, en zo gaat het het hele album door. Toch doe je het album te kort door te stellen dat het slechts over seks gaat. In feite balanceert ze zelfs in de meest expliciete nummers tussen zeker en onzeker, kwetsbaar en sterk. Hoe overtuigd ze ook zingt over haar lusten en kwaliteiten, tegelijk lijkt ze zich volledig te willen onderwerpen aan haar liefde. En om het nog wat gecompliceerder te doen doet ze dat volledig bewust, ook al weet ze dat het een hoop ellende kan opleveren. Het intro van de plaat zet hierin de toon, met een repeterend ‘I love another, and thus i hate myself”, een quote uit een 16e eeuws gedicht, bijna bezwerend gregoriaans gezongen hier.

Dat wisselen tussen onzeker en sterk gaat FKA Twigs makkelijk af, soms gebeurt het zelfs binnen een reffrein, zoals op Numbers. “Was I just a number to you? Was I just a lonely girl to fight? Tonight, I've got a question for you. Tonight, do you want to live or die?” Het is dan misschien wel vertederend en bijna hartbrekend hoe ze de ander verlangd, tegelijk heeft het iets destructiefs en eng obsessiefs, waardoor je als luisteraar af en toe bijna achteruit deinst. Ze zet zichzelf neer als het type meisje dat in eerste instantie een droomvrouw lijkt, maar waarvoor je doodsbang moet wezen als je het uitmaakt.

Diezelfde spanning zie je terug in haar producties. Met behulp van grote producers als Paul Epworth (O.a. Adele), Emile Haynie (o.a. Kanye West en Lana del Rey) en nieuwe hotshots als Dev Hynes (o.a. Solange en Sky Ferreira) kiest ze voor een overwegend kaal geluid waarin het ene moment haar stem breekbaar en vervreemd rond zweeft zonder houvast, het andere moment nog een duw in de rug krijgt als ze zelfverzekerd en bijtend haar teksten als “Motherfucker, get your mouth open you know you’re mine” uitspuugt. Van abstracte beats vol krakende en rammelende percussie naar stuwende bassen en kitscherige synthesizers, en soms een verdwaald warme piano of funky gitaarriffje, soms allemaal in het zelfde nummer. Tegelijk weten die sterproducers het allemaal behapbaar te houden, waardoor het allemaal lang niet zo zwaar wordt als dat het nu misschien klinkt.

FKA Twigs maakt het de luisteraar niet makkelijk. In eerste instantie klinkt het album kil, vervreemd haast. Vol platte seksreferenties en een zangeres die op de toppen van haar kunnen balanceert, constant happend en zuchtend naar lucht. Maar na een beetje luisteren sijpelt de menselijke onzekerheid door, het gebroken hart, de onbereikbare liefde. En net als je medelijden met de zangeres krijgt, zie je de afstotelijke kant van hetzelfde karakter dat ze neerzet. Een truc die ze in de video van Water Me - een van haar eerste singles - al gebruikt. Maar juist door al die verstopte tegenpolen is het een album geworden dat na elke luisterbeurt weer een herkansing lijkt op te eisen, waardoor steeds meer puzzelstukjes op hun plaats vallen. Misschien is het iets wat ze heeft geleerd uit haar vorige carrière. Het balanceren, de volledige controle, en de kunst om de toeschouwer constant laten twijfelen over wat hij nou ziet of hoort, terwijl je nergens het idee hebt met iets abstracts of pretentieus te maken te hebben. Want in de kern is het meestal r&b. Maar dan wel het soort r&b die de professor met de vlinderstrik op de kunstacademie ook graag gebruikt in zijn college.