'Ik word eerst gewoon werkloos.' Dat lijkt Jaap Boots het verstandigste om te doen. 'Je hebt van die mensen die meteen alles anders gaan doen en een bed and breakfast in Spanje beginnen. Ik weet het echt niet.'
De 25 jaar die Jaap Boots (1961) bij de vpro werkte zijn, zoals hij het zelf zegt, omgegaan in een vloek en een zucht. 'Ik heb geleerd dat ik niet de belofte was die ik dacht te zijn en heb mijn beperkingen geleerd. Vroeger dacht ik dat ik een hoogvlieger was. Jan Wolkers? Ha, die schrijf ik gewoon voorbij! Wolfman Jack? Ik ben beter. En ik heb geleerd dat het leven heel snel voorbij gaat.'
Hij kan zich nog goed herinneren hoe hij ooit zijn televisiedebuut maakte in een korte broek als het typetje Ad Rem, een frisse Noord-Hollandse knul met een eigen zendmast, ontsproten aan de geesten van schrijvers Martin Bril en Dirk van Weelden. Boots was, zoals dat in die tijd heette, een gesjeesde student. Zijn studie Nederlands stond op een laag pitje en hij wist inmiddels dat hij schrijver of artiest wilde worden. Hij vond het leuk om 'op een zeepkistje te staan', speelde in bandjes, schreef gedichten en maakte tijdschriftjes. Af en toe las hij zijn gedichten voor. Zo ontmoette hij Bril en Van Weelden. Zij waren van dezelfde generatie als Boots, maar hadden het al gemaakt. Bram van Splunteren had de twee benaderd om iets te doen in het vpro jongerenprogramma Fa. Onrust. Dat wilden ze wel, maar ze wilden alleen niet met hun hoofd op tv. Dat moest Boots doen en dus verzonnen ze Ad Rem. Na een jaar werd het typetje geschrapt, maar Boots had een voet tussen de deur in Hilversum en liet - na tien jaar - zijn studie Nederlands voor wat het was. 'Ik mocht zelf items maken en mijn helden interviewen. Het was een droom die uitkwam. Ik had met mijn toenmalige vriendin ooit een lijstje gemaakt van potentiële werkgevers. Vrij Nederland en de vpro stonden op een en twee. En bij Vrij Nederland werkte ik al.'
Kuifje
Boots wilde aanvankelijk journalist worden, dat leek hem een romantisch beroep. 'Als een soort Kuifje lekker naar het buitenland, veel reizen. Ik zag mijzelf als avontuurlijk, maar bleek dat helemaal niet te zijn. Vrienden van mij gingen direct naar Roemenië als daar de pleuris uitbrak. Dan kwamen ze terug met stoere verhalen voor de krant dat ze in de boeien waren geslagen. Ik vond een recensie schrijven voor Vrij Nederland al best wel stoer.' Een van zijn eerste artikelen was een interview met Nick Cave. Er stond onder: Jaap Boots, freelance-journalist. 'Ik heb twee weken met dat stuk in mijn achterzak gelopen, zo trots was ik.'
Zijn carrière bij de vpro kende een vliegende start. 'De omroep was toen natuurlijk nog veel anarchistischer. Alles kon. Ik werd dj op 3fm, toen nog Hilversum 3, omdat ik een blauwe maandag dj was geweest in een disco in Bergen. Ik heb nooit een diploma hoeven laten zien en heb nooit gesolliciteerd.' Zijn liefde voor radio won het al snel van de televisie. Hij viel in bij het vaste presentatieduo Fons Dellen en Lotje IJzermans bij de programma's Villa 65 en Nozems-a-gogo. Van hen leerde hij het vak. Maar hij leerde ook wat hij niet wilde. 'Veel dj's schreven alles uit wat ze gingen vertellen. Ik was geshockeerd. Ik dacht altijd dat radio-dj's automatisch in volzinnen spraken. Dus met dat uitschrijven ben ik op een gegeven moment radicaal gestopt.'
Lemmy
Boots kreeg uiteindelijk zijn eigen programma's. Het werden shows waarin de rock-'n-roll centraal stond: bier, zweet en raggen. Of het nu de bands waren die bij hem langskwamen in Club 3voor12, of het de 'rock-'n-roll rituelen' waren die hij zocht in de kleedkamers door het hele land. 'Ik leerde dat de rock-'n-roll een enorm grote onderklasse kent. De topsterren krijg je nauwelijks te spreken; zij houden persconferenties. Ik sprak graag de kleine bandjes. What makes them tick? Zij sporen met het idee dat ik van rock-'n-roll heb: uitpakken, spelen en inpakken.' Boots hield van de mythe van de rock-'n-roll. Een mythe die in stand gehouden wordt door figuren als Lemmy, van de band Motörhead. 'Hij bleef ooit heel lang praten met een journaliste die voor mij aan de beurt was. Het was een hele leuke rockchick, dus hij nam er alle tijd voor. Een uur te laat liet Lemmy mij binnen en verontschuldigde zich uitgebreid. Overal stonden flessen drank in de hotelkamer. Overal peuken. Lemmy was heel beminnelijk en bleef zich verexcuseren. Na tien minuten was mijn tijd op, maar ik had nog helemaal geen verhaal. Lemmy gaf mij zijn nummer in Los Angeles en zei: bel mij.' Een paar dagen later belde Boots het nummer. Er werd opgenomen, maar geen Lemmy. 'Ze kenden helemaal geen Lemmy!' En zo werd Jaap Boots door de voorman van Motörhead afgescheept. 'Ik vond het prachtig. Het deed voor mij niets af aan de rock-'n-roll mythe.'
Rock 'n roll-mythe Jaap Boots vertrekt na 25 jaar bij VPRO
Het einde van een tijdperk voor de radiomaker
1 januari 2014 betekent het einde van een tijdperk voor radiomaker Jaap Boots: na 25 jaar verlaat hij de VPRO. 'Ik ben zelf helemaal niet zo rock 'n roll. Ik kan het hooguit acteren, en zelfs dat niet eens zo goed.'
Boek
Pas toen Boots van 3fm naar Radio 6 verhuisde, vielen de rock-'n-roll schellen van zijn ogen. 'Ik dacht altijd dat de beste muziek nog gemaakt moest worden. Door Radio 6 ben ik daaraan gaan twijfelen. Gasten namen in interviewprogramma Cantina hun eigen platen mee. Zo leerde ik hele nieuwe werelden kennen. Dat veel bandjes eigenlijk niet zo heel erg rock-'n-roll waren, had ik al wel gezien. Maar ik leerde ineens dat heel veel popmuziek eigenlijk helemaal niet zo goed is. Als je een keer Wilson Pickett hebt gehoord, ga je niet meer naar Gers Pardoel luisteren. Dan is het klaar. Ik gun iedereen zijn waan van de dag, maar denk vaak: wat goed dat ze bij De wereld draait door maar een minuut mogen spelen.'
Boots is nu 52 en wil het roer nog wel een paar keer omgooien. 'Ik zou het verschrikkelijk vinden als ik er op mijn 65ste achter kom dat ik de laatste dertien jaar van mijn leven alleen nog maar "Respect" van Aretha Franklin heb aangekondigd.' Maar wat de toekomst brengen zal, weet hij dus nog niet. In ieder geval komt er een boek. Daarin bundelt Boots zijn sterkste verhalen uit de 25 jaar dat hij de rock-'n-roll op radio en televisie bracht. Zoals het verhaal dat hij na een radio-uitzending met twee meiden van een van de acts van die avond in bed belandt. 'Ik ben natuurlijk zelf helemaal niet zo rock-'n-roll. Ik kan het hooguit acteren, en zelfs dat niet eens zo goed. Waarschijnlijk ben ik er te beleefd en te slim voor. Als ik ooit stoer op een monitor op het podium ga staan, let ik er waarschijnlijk vooral op dat ik niks beschadig. Maar de dag dat die meiden in mijn bed belandden, was ik heel eventjes "echt" rock-'n-roll. Ik was als een kind zo blij: een echt rockfeest bij mij thuis! Het stelde natuurlijk nog niks voor. Er stond een kerstboom en een paar biertjes en een paar mensen zaten te blowen. Big deal. Maar het was een opkikker in - voor mij - een slechte tijd. Ik was net gescheiden.'
Leven
'Nick Cave zong ooit: in the end, there is only beauty that counts. Er is zoveel lelijkheid in de wereld. Je hoeft de krant maar open te slaan. Als je de verkeerde mensen volgt op Twitter, staat je tijdlijn er vol mee en heb je een slechte dag. Ik vind het fijn dat er ook veel mensen bezig zijn mooie dingen te creëren. Ik ben mij steeds meer met de schone kunsten gaan bezighouden en steeds minder met de waan van de dag. Van het journaal word je niet vrolijk. Ik zet tegenwoordig gewoon de televisie uit. Ik denk dan: het is heel erg in Syrië, maar ik ga nu naar Lou Reed luisteren. Of ik ga een mooi boek lezen. Of een liedje schrijven. En als iedereen dat zou doen, zou er ook niet zoveel aan de hand zijn.
Hoewel het niet zijn eigen keuze was om op te stappen, gaat hij zonder enige wrok. 'Je moet één ding niet vergeten: ik was een groentje uit de provincie. En de vpro heeft mij met open armen ontvangen. Ik ben er zelf natuurlijk ook voor 140 procent ingegaan. Ik zoop mij te pletter, ik las mij te pletter en ik luisterde mij te pletter. Ik heb mijn leven gegeven voor rock-'n-roll.'
Te gast bij De Zaterdagavond
Jaap Boots was zaterdag (23-11) te gast bij De zaterdagavond op Radio 6. Hij schoof daar aan als medepresentator en -samensteller. Luister de vier uur durende uitzending hieronder terug.
JaBo Gumbo show
elke zaterdag en zondag (t/m 29/12), radio 6, 14.02-16.00 uur