In de 55-jarige geschiedenis van de Hot 100 is Harlem Shake pas de 21e song die op 1 binnen komt, Baauer is de derde artiest die dat lukt zonder eerdere hitnoteringen. Vorige week werden dagelijks zo'n vierduizend Shake-filmpjes geüpload. Ook liep het storm met betaalde downloads en Spotify streams van het nummer. Maar volgens de New York Times was de enorme YouTube-rage voor Billboard de aanleiding om de formule van de Hot 100 direct bij te sturen. Naar verluidt was Billboard daar al twee jaar over in gesprek met YouTube. Door de beslissing verandert de definitie van wat een hit is. Zo haalde Harlem Shake aanvankelijk met 18.000 downloads de Hot 100 niet, maar een slordige 103 miljoen YouTube-views (in Amerika) en 262.000 downloads maken het nu een regelrechte charttopper.
Billboard telt YouTube mee: Harlem Shake op 1
Nieuwe formule gooit verhoudingen tussen betaald en onbetaald overhoop
Revolutie in muzieklijstenland: de toonaangevende Amerikaanse chart Billboard telt sinds deze week ook YouTube-vertoningen mee in de Billboard Hot 100. De gevolgen laten zich raden: de singles hitlijst wordt meteen aangevoerd door Baauers Harlem Shake, het nummer dat al twee weken viraal gaat dankzij duizenden filmpjes van gebruikers. Als ons land volgt kan dat bijvoorbeeld een grote stimulans voor Hollandse artiesten als Zanger Rinus betekenen. Maar vooral ook voor Nederlandse hiphop die vele YouTube cijferkanonnen telt, maar waarvan nu alleen een dunne bovenlaag tot de hitparade doordringt.
Revolutionair, hype-gevoeligheid en gevolgen
Algemeen manager Michel Admiraal van GfK Megacharts (die in Nederland sinds jaar en dag lijsten als de Single Top 100 en Album Top 100 samenstelt) geeft toe dat de Billboard-beslissing revolutionair is, maar twijfelt over de gevolgen. "Ik heb nooit de populariteitslijsten van YouTube gezien. Het zou kunnen betekenen dat een stroming als Nederlandse hiphop veel zichtbaarder wordt of een ander lokaal product als Gerard Joling." Dat geldt ook voor carnvalshits op YouTube en allerlei dance-stromingen als happy hardcore, waarbij de plaatverkoop omgekeerd evenredig aan de populariteit is. Admiraal denkt dat het met de hype-gevoeligheid van de lijsten zal meevallen. "Ik heb begrepen dat ze bij YouTube hypes kunnen ondervangen, zodat je geschoonde data krijgt."
Beeld vs. muziek en betaald vs. gratis
Dat filmpjes van 30 seconden (naar verluidt ligt bij telling de grens op minimaal 20 seconden) meetellen in een lijst die verder alleen audio meet is op z'n zachtst gezegd opmerkelijk. De nieuwe Billboard-formule werpt ook de vraag op in hoeverre je betaalde en gratis plays in één lijst wil vatten. Zo voert Thrift Shop van Macklemore & Ryan Lewis in Amerika wel de lijst van meeste downloads aan (412.000 stuks), maar is die door Baauer naar plaats twee in de Hot 100 verwezen.
Een lastige discussie, vindt Michel Admiraal (GfK Megacharts). 'Indien mogelijk en gewenst' wil GfK ook YouTube-streams integereren in de lijsten. "YouTube-plays geven wel een indicatie van de populariteit, dus dan ga je naar een populariteitslijst. Dat is een bepaalde keuze. We moeten discussiëren over het wel of niet meewegen en hoe zwaar. We maken een lijst voor de branche, dus die partijen moeten daar hun fiat aan geven."
NL hiphop YouTube-lijst
State Magazine is vooruitlopend op een Nederlandse beslissing over het meetellen van YouTube in de charts vast een wekelijkse YouTube-lijst begonnen: "Hoog tijd dat het succes van NL hiphop op YouTube in kaart wordt gebracht." De chart wordt aangevoerd door Broederliefde dat met Zero alleen deze week al 50.000 views haalde. Tweede plaats is voor Darryl, wiens Niet Normaal ft. Keizer & Brace ruim 15.000 maal bekeken werd.
Streaming telt wel mee in 3FM Mega Top 50 en Top 40
Admiraal: "We zijn nog niet eens zover dat we streaming meenemen. Laten we dat eerst maar eens doen. Dit ligt wel in het verlengde daarvan." Spotify telt sinds maart 2012 wel mee in de Billboard charts. In Nederland volgden de Mega Top 50 (september 2012) en de Top 40 dat voorbeeld, maar de formules van de meeste hitlijsten blijven geheim. Zo blijft onzeker in hoeverre de dalende fysieke verkoop zich vertaalt in een kleiner aandeel in die formules. GfK is volgens Admiraal wel bezig om streams in de lijsten te integreren. "Ik hoop nog op april, maar het zal zeker binnen een half jaar zover zijn. We krijgen nu de cijfers van Spotify, maar wachten nog op andere platforms als Deezer en Ziggo."
Volgens Bart Arens moeten novelty zangers als Rinus en Nederlandse rappers die moeilijk de weg naar de radio weten te vinden zich niet te snel rijk rekenen. "Bij de samenstelling van de Mega Top 50 worden meerdere dingen gemeten. Niet alleen de verkopen, maar ook of een liedje op de radio gedraaid wordt of op streaming platforms. En eigenlijk moet zo'n song in alle kolommen wel voorkomen. Wordt een liedje helemaal niet op de radio gedraaid, dan is de kans ook klein dat het in de Mega Top 50 terecht komt." Dat is natuurlijk niet helemaal vreemd, omdat de Mega Top 50 een lijst is die in opdracht van 3FM gemaakt wordt, precies zoals bij de Top 40 meer gewicht wordt toegekend aan de playlist van Radio 538.
Albumlijsten: invloed van televisie, grote evenementen en Spotify
Televisieshows en grote evenementen kunnen de hitlijsten natuurlijk ook beïnvloeden. Zo wijst NY Times erop dat Mumford & Sons met Babel opnieuw de albumlijst aanvoert. Na hun optreden bij de Grammy Awards ging Babel 185.000 maal over de toonbank. De tweede positie is voor een een compilatie van Grammy-genomineerden (88.000 keer verkocht). En waar de Spotify cijfers voor tracks niet zover af schijnen te liggen van wat er daadwerkelijk verkocht wordt, is dat bij albums een heel ander verhaal. Meetellen van streams zou de Album Top 100 waarschijnlijk een heel ander aanzien geven.