#LL13 Nederlandse connectie brengt Indiase acid-pionier naar Lowlands

Bollywood meets disco op album uit 1982

Atze de Vrieze ,

Acid Traxx van Phuture, dat wordt doorgaans beschouwd als de allereerste acid house plaat ooit gemaakt. Maar vijf jaar voor de release van die Amerikaanse klassieker experimenteerde een muzikant uit Bombay met de karakteristieke Roland 303 en 808, met als resultaat de proto-acid op Synthesizing: Ten Ragas To A Disco Beat. En dat terwijl de beste man tot een paar jaar geleden nog nooit van acid house gehoord had. Twee Nederlanders haalden zijn vergeten plaat onder het stof vandaan en brengen Charanjit Singh nu zelfs naar Lowlands.

"Het ultieme compliment", zegt Johanz Westerman over de vele sceptische opmerkingen die gemaakt werden over de reissue van het album in 2010. Dit kon toch niet in India gemaakt zijn, en al helemaal niet in 1982. Het klonk simpelweg te goed en te vooruitstrevend. "Ik heb het album namelijk zelf gemasterd", vertelt Westerman. De Groninger was niet de ontdekker van de Indiase muzikant. Dat was Edo Bouman, de man achter het album Bombay Connection en een groot liefhebber van Bollywood-muziek. "Edo heeft het album in Delhi in een platenbak gevonden. Ik was er meteen helemaal weg van. Het bracht voor mij de liefde voor Bollywood en vroege house samen. Ik heb er meteen een paar dealers op gezet om ook een exemplaar te bemachtigen. Er zijn mij maar zes originele exemplaren bekend."

Toestemming om te drinken
Dat is niet zo gek, want Synthesizing: Ten Ragas To A Disco Beat was helemaal geen succes. Singh zelf noemt het weliswaar zijn meest persoonlijke werk, maar de muzikant verdiende zijn brood eigenlijk in de Bollywood-studio's. Daar had hij volgens Westerman een zekere status. "Ik heb begrepen dat Singh uit een familie van instrumentenhandelaren stamt. RD Burman, de beroemde musical director, was een huisvriend van hem. En ook Kishore Kumar, de grootste zanger die Bollywood ooit gekend heeft en vermoedelijk zal kennen, kwam bij hem over de vloer. Hij was ook de enige die toestemming had om te drinken tijdens het opnemen - hij hield erg van whisky. Singh is geen geschoolde muzikant, maar hij speelt heel veel instrumenten."

Singh woont en werkt nog altijd in Mumbai. Een pensioen is wat hem betreft niet aan de orde. Voor Lowlands vliegt hij speciaal over, en voor een gesprek is hij redelijk gemakkelijk bereikbaar. Dat wil zeggen: met alle ongemakken die je je voorstelt bij bellen met een 72-jarige man in India. Singh spreekt wel Engels, maar is moeilijk te verstaan. Op zijn beurt lijkt hij van de vragen weinig te begrijpen. Wel vertelt hij over de tijd dat hij zijn nu befaamde album opnam. "1982, een tijd geleden. Het album was inderdaad geen succes, al was er een radiozender die het draaide. Ik maakte voor de films allerlei soorten muziek, wat de opdrachtgever maar wilde. Iedereen wilde in die tijd met me werken. Ik zat van 's morgen negen uur tot 's avonds laat in de studio, vaak drie sessies van vier uur. Ik speelde alles: basgitaar het meest, maar ook allerlei soorten keyboards."

Geen idee wat acid house is
Op een gegeven moment kocht Singh wat nieuwe apparatuur: een Roland 303 en 808. De synthesizer en de drumcomputer waren op dat moment gloednieuw. Singh had geen idee dat aan de andere kant van de wereld producers in Engeland en de VS er ook mee experimenteerden. Sterker nog: toen een journalist van The Guardian hem twee jaar geleden interviewde, bleek hij nog steeds geen idee te hebben wat acid house was. "Dat was ook Edo's ervaring", vertelt Westerman. "Toen hij hem interviewde voor het hoesje van de reissue, bleek bijvoorbeeld dat hij geen idee had wie Kraftwerk waren. Tegelijk is de context niet vreemd. Zo rond 1981 werd disco in Amerika dood verklaard, zeker in Chicago, waar in een voetbalstadium discoplaten verbrand werden. Het experiment ging verder, vooral in Europa met de italo. In India was disco nog altijd heel populair. Een van de populairste nummers in het land was op dat moment Disco Dancer van Bappi Lahiri. Ik ken Singh als een spiritueel mens. Als je met hem op pad bent, verdwijnt hij altijd een paar keer per dag om naar muziek te luisteren of te mediteren. Hij heeft simpelweg de populaire disco uit die tijd gecombineerd met spirituele muziek. Vandaar ook dat het voor hem een heel persoonlijke plaat is." Dat Singh zich van de house-revolutie niets bewust was, zegt overigens niet dat de connectie met India helemaal uit de lucht komt vallen. De stad Goa speelde een belangrijke rol bij het concept 'rave'. Het subgenre 'Goa trance' ontleende er zelfs zijn naam aan.

Westerman liep al een tijdje met het idee de plaat naar het podium te vertalen, en hij is dan ook blij dat het zover gekomen is. In eerste instantie zou hij zelf een soort Mad Professor-achtige rol spelen bij de geluidstafel in de zaal, uiteindelijk belandde hij naast Singh op het podium. "Als je naar de plaat luistert, hoor je dat die ook niet in een take opgenomen is. Dit is wel zo prettig. Hij doet de toetsen, ik de knoppen van de 303 en de opbouw van de nummers." Zo staat Singh letterlijk ineens in de schijnwerpers, maar in eigen land ook figuurlijk. "Hij wordt daar nu gezien als een voorloper van een nu ontluikende scene. Er is op dit moment veel underground. India kent nu twintig procent middenklasse, die was er vroeger niet. Die middenklasse brengt verwende kids met zich mee, die zich niet meer druk hoeven te maken over wat er op hun bord ligt, maar die muziek kunnen gaan maken, touren. Zo is Charanjit Singh ineens een belangrijke man geworden voor de popmuziek van een vijfde deel van de wereld."

De opname van Charanjit Singh op Music Meeting in Nijmegen is gemaakt door Radio 6.