3voor12 bespreekt Album van de Week (43): Balthazar

Rats: losjes opgenomen, maar strak van de spanning

Laurence Tanamal ,

Het Belgische Balthazar is een band waaromheen grote verwachtingen zijn geschept. Waar zij op jonge leeftijd de Kunstbende en in 2006 de KBC publieksprijs van Humo’s Rock Rally wonnen werden zij na debuutalbum Applause (2010) gekroond tot ‘de nieuwe dEUS’ en ‘grootste opkomende band van de BeNeLux’. Of zij dat nou wilden of niet. Hoe de twee frontmannen Jinte Deprez en Maarten Devoldere daar mee omgaan was vervolgens de vraag. Niet voor hen, maar voor ons. Want op Rats laten zij een duidelijke creatieve visie zien, waar zij met gemak op kunnen voortborduren. Rats is door 3voor12 verkozen tot Album van de Week.

Dit jaar stond de band, net zoals in 2010, op het Into The Great Wide Open festival. Het voornaamste verschil tussen deze optredens was dat ze hun laatste set konden uitbreiden met zes nieuwe nummers: namelijk die van het op 15 oktober verschenen Rats. Het was opmerkelijk hoe deze nummers kenmerkende verschillen droegen vergeleken met het werk van debuut Applause, maar tegelijkertijd perfect aansloten bij de manier waarop zij hun muziek in elkaar zetten en uitdragen. Vanaf dat moment hoefde niemand zich meer zorgen te maken over hun aankomende werk.

De knutselmethode waarmee Deprez en Devoldere Rats in elkaar hebben gezet is vergelijkbaar met slaapkamerproductie Applause, maar dit keer zijn zij met een bandrecorder naar buiten getrokken om daar allerlei demo’s op te nemen. Soms gingen zij op bezoek bij een van hun bandleden (Patricia Vanneste, Simon Casier en Christophe Claeys) terwijl andere opnames van openbare plekken komen zoals de metro van Brussel of een park in Gent. Dit zorgt voor een vrije, gedetailleerde en ruimtelijke productie waarbij sommige demo’s rechtstreeks op de cd zijn beland. De eindmix is verzorgd door Noah Georgeson, die onder andere gewerkt heeft met The Strokes en Devendra Banhart.

Het voornaamste verschil met Applause is het gebruik van (strijk)arrangementen. Van lange meevoerende strijkstukken tot het meer minimale getik op violen. Het geeft de muziek een Franse Serge Gainsbourg-achtige sfeer mee, ware het niet dat de melodie op een typische manier Balthazar uitademt waardoor er eigenlijk weinig te vergelijken valt. Het duo heeft een kijk op melodie die zeer verslavend werkt en door het gemis van versterkte gitaren komt dit gegeven alleen maar sterker naar voren. Van de poppodia kunnen zij zo regelrecht de theaters in met een barokpopstijl die bijna doet vergeten hoe jong de heren nog zijn (zie ook onderstaande video). De originaliteit van hun sound krijgt een extra impuls door het vioolspel van Patricia Vanneste en Christophe Claeys' onderscheidende drumritmes.

Doordat er op Rats meer ruimte is gemaakt voor leegte ontstaan er momenten van subtiel gebrachte spanning. Bijvoorbeeld de rommelige doffe klappen op de drums van Any Suggestion, waar je niet alleen de klappen zelf voelt, maar tevens het optillen en neerkomen van de slaginstrumenten. Deze spanning zorgt ervoor dat nummers als Joker’s Son en The Man Who Owns The Place langzaam voort kunnen slepen zonder oninteressant te worden.

Muzikaal, maar ook zeker tekstueel valt er veel symboliek te ontdekken in hun teksten. Zinnen als ‘we'll get to know your sad side again’ en ‘hold up your flame in my wooden room’ zijn doordrenkt met dubbelzinnigheid. Het is aan de luisteraar om eigen conclusies te trekken. Ook Bijbelse verwijzingen worden niet uit de weg gegaan. Lion’s Mouth (Daniel) laat zich herleiden tot het vers Daniel 6:22, over Daniel in de Leeuwenkuil. De zangpartijen verdeelt Balthazar eerlijk, waarbij Devoldere er een meer slepende, soms naar Bob Dylan neigende, uitspraak op nahoudt.

De manier waarop Balthazar de stempel van grote belofte heeft opgepakt, of juist heeft laten liggen, is bewonderenswaardig. Balthazar heeft niet teveel voortgeborduurd op hun debuutalbum, maar is juist nieuwe wegen gaan verkennen. Het resultaat is Rats, dat volledige aandacht vereist en vele luisterbeurten nodig heeft om elk instrument en elk symbolisch woord op te vangen. Mede omdat zij hun vindingrijke gevoel voor melodieovergangen en ingehouden bravoure weer op zijn Balthazars hebben uitgewerkt, bewijzen niet langer een belofte te zijn, maar een zekerheid waar de BeNeLuX en ook andere landen nog veel en lang plezier aan gaan beleven.

Rats is het tweede officiele album van Balthazar en tijdelijk te beluisteren op de Luisterpaal. Zij spelen 9 december in Doornroosje (Nijmegen), 11 december in Tivoli de Helling (Utrecht) en 13 december in Rotown (Rotterdam).