Het gebeurt nog altijd regelmatig: artiesten wapperen met afrekeningen van Spotify en claimen er nog geen Big Mac menu van te kunnen kopen. Een maand of twee geleden nog was het de toch niet onverdienstelijke zanger Thomas Acda. Maar is de muziek van Thomas Acda eigenlijk wel een succes in Spotify? Moeten we het niet vragen aan de meest populaire acts in de dienst? Waar luisteren mensen nu eigenlijk naar? Wel, naar van alles en nog wat natuurlijk. Met miljoenen tracks tot je beschikking kun je immers de hele dag muziek horen die je nog nooit gehoord hebt. Een deel van het Spotify publiek zal dat ook doen, maar daar zit het geld niet. De moneymakers - als die er zijn - dat zijn de artiesten wiens tracks massaal aangeklikt worden. De hits.

Wat zijn de hits op Spotify? De dienst houdt er een praktische populariteitslijst voor bij. Meest populaire liedje op dit moment onder Nederlandse gebruikers is Rudimentals Feel The Love, gevolgd door Flo Rida's Whistle en Euphoria van Loreen. In de top 100 is veel ruimte voor pop, dance en hiphop en voor de cross-overs daartussen, van Carly Rae Jepsen tot Nicki Minaj tot David Guetta tot Maroon 5. Daarbij valt op dat de Nederlandse lijst nauwelijks afwijkt van de wereldwijde top 100 (Flo Rida voor Carly Rae Jepsen en Loreen). Met andere woorden: de populairste liedjes in Nederland zijn bijna allemaal wereldhits. Kijk, dan hebben we het over clicks. Natuurlijk zijn er ook Nederlandse liedjes populair, op dit moment onder meer Afrojack, Yellow Claw, Armin van Buuren en de giga succesvolle Gers Pardoel.

Universal heeft - net als de andere majors - aandelen in Spotify, maar ook meer onafhankelijke partijen zijn positief over de Zweedse streamingdienst. De Nederlandse dj Afrojack speelt inmiddels aardig mee in het internationale spel. De single Give Me Everything, die hij produceerde voor de Amerikaanse ster Pitbull, werd wereldwijd miljoenen keren verkocht, en moet logischerwijs een fiks aantal plays genereren op Spotify. Ook producties onder eigen naam doen het goed. Rick Haayen van Montana ECI, het managmentbureau van Afrojack (en andere populaire acts als Shermanology en R3hab) zegt: "Voor Afrojack maken plaatinkomsten en auteursrecht op dit moment ongeveer 20% van zijn inkomsten uit. Veruit het grootste deel komt uit optreden. Mensen die klagen dat Spotify weinig oplevert zien niet in dat de dienst daarvoor nog niet populair genoeg is. De groei is enorm. Zoals ik het begrijp draagt Spotify gewoon zestig à zeventig procent af, vergelijkbaar met iTunes. Mensen die mopperen dat Spotify onduidelijk is over betalingen snappen het gewoon niet. Spotify geeft je juist alles, alleen staat het in een Excel-bestand van 300 pagina's. De stromen zijn tamelijk complex, omdat je te maken hebt met verschillende abonnementen, die op verschillende manieren afgerekend worden. En dan zijn er ook nog eens verschillende landen." Haayen onderschrijft de observatie van Norbert Plantinga over het cruciale verschil tussen downloads en streaming. "Je kunt die twee niet met elkaar vergelijken, het is een lineair systeem versus een non-lineair systeem. In een lineair systeem ben je na de transactie je klant kwijt, in een non-lineair systeem niet. De vraag is waar het omslagpunt ligt. Sommige modellen laten zien dat dat al na vier, vijf maanden het geval kan zijn. Vanaf dat moment verdien je meer aan streaming."

Het digitale tijdperk levert een schat aan data op, waar je als management of label op in kunt spelen. Het loont om te weten waar je je moet manifesteren. Top-dj's bijvoorbeeld hebben er veel belang bij te weten waar de fans zitten die op ze kunnen stemmen voor de lucratieve DJ Mag top 100. "Dat concentreert zich vrijwel volledig op Facebook. Als je dat niet voor elkaar hebt, sta je op min tien." Diensten als Spotify, Deezer maar ook YouTube verzamelen die waardevolle informatie. Volgens Haayen heeft het label de beschikking over veel van die informatie. Norbert Plantinga beaamt dat ook Universal veel informatie van Spotify krijgt. Gegevens over leeftijd, geslacht, provincie. "Ik geloof niet dat wij kunnen zien of iemand uit Nijmegen of Groningen komt, maar wij werken over het algemeen met acts die landelijk opereren, dus dat is voor ons minder van belang. In Amerika is het natuurlijk wel zinnig om meer informatie te hebben dan alleen de populariteit in het hele land."

Met diezelfde houding kijkt ook Vincent Patty (alias Jiggy Djé) naar de nieuwe ontwikkelingen. Als labelbaas van hiphoplabel Noahs Ark ziet hij Kraantje Pappie het goed doen bij Spotify. "Maar ook op YouTube en bij iTunes. Bij Universal werden ze heel enthousiast van de verhouding digitaal-fysiek, die baanbrekend genoemd werd. Twee, drie jaar geleden was dat heel anders. Dat betekent nog niet dat hij er rijk van wordt. Maar een minibedrag per afspeelbeurt is beter dan niks, zo zie ik het. Wij zien ons geconfronteerd met een doelgroep die én internet savvy is én niet veel geld te besteden heeft. Een paar tientjes in de maand is vaak al veel." Bij Kraantje Pappie zet zijn populariteit zich om in een stortvloed aan boekingen in zowel Nederland en België. Als klein label is Noahs Ark niet in staat de digitale wereld optimaal te bespelen. "Een plan? Ik sta nu in de studio en schrijf toevallig net op: alles wat ik tot nu toe ondernam was ondoordacht, al kon ik het doen lijken op een plan. Tot voor kort kregen wij niet eens inkomsten uit YouTube, waar de clips van Hef bij elkaar drie miljoen keer bekeken werden. Inmiddels gaat wel een deel van de inkomsten uit YouTube advertenties naar ons."

Toch loont investeren in het internet, zeker voor Nederlandse hiphop. Wie de nieuwe dynamiek begrijpt, heeft goud in handen. Op YouTube worden hits geboren die nooit op de radio te horen zijn, langzaam verplaatst zich dat naar andere diensten, waaronder Spotify. Een liedje dat daar populair is terwijl het geen significante airplay krijgt: Krokobil van Yellow Claw ft Sjaak en Mr. Polska. Patty: "Het aanbod is door het internet veel groter geworden. Er zijn een paar uitschieters, de rest van de aandacht en clicks wordt verdeeld over heel veel kleintjes. Het is een wereld op zich. Er zijn nog steeds mensen die denken dat Mr. Polska niet populair is, dat is natuurlijk onzin. Zo'n Spotify chart laat zien dat de kids eigenlijk nog steeds de Top 40 bepalen, hoe goed Nederlandse hiphop in de media ook buiten de deur gehouden wordt."

En zo groeit naast het enthousiasme langzaam ook het optimisme over het ontstaan van een gezonde markt. "Zelf ben ik met deze business begonnen in het jaar dat Napster begon", zegt Kees de Koning. "De vette jaren ken ik alleen uit de verhalen, maar misschien staan ze voor ons juist wel op het punt te beginnen."