CONCERT
Spiritualized, Crossing Border Den Haag, Nationaal Toneelgebouw, 17 november 2012
MUZIEK
Spiritualized is de groep achter Jason Pierce aka J. Spaceman. Een dergelijke band- en aliasnaam vertelt al veel over de muziek die Pierce maakt. Ook al bestaat zijn muziekcatalogus voor een groot deel uit psychedelisch werk, het is zijn gave om deze niet te veel te laten vervallen in zweverigheid. Zijn aanpak van musiceren is juist recht voor zijn raap; hij ramt een paar akkoorden als een punker, maar houdt deze net zo lang aan tot wij allemaal gehypnotiseerd zijn. Het in 1997 uitgebrachte Ladies And Gentlemen We Are Floating In Space wordt gezien als zijn meesterwerk, maar dit jaar kwam hij (na serieuze gezondheidsproblemen) terug met Sweet Heart Sweet Light. Een album vol referenties naar zijn psychedelische helden: de albumtitel refereert aan The Velvet Underground’s White Light/White Heat en het nummer 'Hey Jane' naar 'Sweet Jane' van diezelfde band. En vergelijkingen met deze ex-band van Lou Reed en John Cale zijn zeker te trekken: punksongs verpakt in psychedelica en gedreven door de kracht van de herhaling.
#CB12: Spiritualized zlatant in het Nationaal Toneelgebouw
De kracht van de vermorzelende herhaling
Op 17 november is het woord ‘zlataner’ in het Franse woordenboek opgenomen, zo meldt Onze Taal. Het woord is afgeleid van de voetballer Zlatan Ibrahimovic, die na zijn vier doelpunten tegen Engeland zijn eigen naam als werkwoord (‘vermorzelen’) toegewezen kreeg. Spiritualized weet nog diezelfde avond geregeld het aanwezige publiek te vermorzelen met gitaarclimaxen. Een goed moment om dit nieuwe woord in gebruik te nemen.
PLUS
Jason Pierce is de pionier van de neo-psychedelica en een klasse apart. Openend met het negen minuten durende 'Hey Jane' laat hij zien wat zijn handelsmerk is: lang uitgesponnen repetitieve bas- en gitaarpartijen die langzaam in intensiteit versterken. Zelf neemt hij plaats op een stoel, verstopt achter standaarden met bladmuziek en effectenpedalen. Zo gunt hij de spotlights aan zijn gitarist, wiens solo’s klinken alsof hij een robotpaard laat steigeren. Zijn gitaar is een werktuig waar hij op elke manier geluid uit probeert te krijgen. De bassist daarentegen speelt vaste baslijnen die houvast bieden in de waas van effecten. Achter Pierce staan twee wiegende donkere zangeressen met krachtige gospelstemmen. Het doek achter dat achter de band hangt, vormt een filmscherm waar verschillende visualisaties op geprojecteerd worden, zoals verkeer, sterren en wolken.
MIN
Omdat Pierce links verscholen zat achter een aantal standaarden en het podium voor op het midden leeg bleef gebeurde er weinig op het podium. Het middenstuk van het optreden bestond uit rustige nummers, waardoor de dynamiek even verdween. Zo had hij beter een van zijn rustigere nummers kunnen inwisselen voor een hit als 'Come Together'.
CONCLUSIE
Als de muziek van Spiritualized, net zoals een geestverruimende drug, langzaam inslaat ontstaan er momenten vol extase. Nog in de roes van het intense slotstuk laat de band het publiek achter. Diegenen die hun oordopjes zijn vergeten, kunnen nog lang nagenieten van dit optreden.
CIJFER
8,5