Classic Albums is een documentaireserie op Nederland 3 over pop- en rockalbums, die worden beschouwd als de beste of meest opmerkelijke albums van een bekende band, of die een periode in de muziekgeschiedenis markeren. Muzikanten, producers en geluidstechnici ontleden de muziek en geven zo inzicht in de manier hoe het album is ontstaan. Zaterdag 22 januari komt Lou Reed's Transformer aan de beurt. De albums zijn ook te beluisteren op de Luisterpaal.
Het album Transformer maakte van Velvet Undergrounds frontman Lou Reed een internationale soloartiest. In New York laten Lou Reed en technicus Ken Scott de originele opnames horen van Perfect Day, Vicious, Satellite Of Love, Walk On The Wild Side en andere nummers. In London laat basgitarist Herbie Flowers zien hoe de bas in Walk On The Wild Side is opgenomen. Er is archiefmateriaal van Lou Reed in concert, van de Velvet Underground en van Andy Warhol en The Factory.
David ♥ Lou. Transformer is het perverse liefdeskindje van Bowie en Reed. Eigenlijk nog meer een driehoeksrelatie, want gitarist Mick Ronson speelde grote rol bij het maken van Lou Reed's tweede solo-album. Bowie was een waanzinnige Velvet Underground fan, hij coverde Velvet songs als Waiting For The Man en White Light/White Heat. Ze zaten zaten in 1972 allebei op een belangrijk punt in hun carriere. Bowie was de rijzende ster. Daarna knalde het dak er voor hem af met Ziggy Stardust. Lou had de Velvets achter de rug, wat eigenlijk pas later een invloedrijke band is geworden. Beide mannen experimenteren met drugs en (bi-)sexualiteit. Spelen met het androgyne, met mannen die vrouwen worden, een wereld vol leernichten en andere engelen van de nacht. Lou in New York, David in Londen. Hey babe, take a walk on the wild side.
Die werelden komen bij elkaar op Transformer, in augustus 1972 in tien dagen opgenomen, in Londen. Een album met glamrock elementen, gemaakt in de periode waarin naast Bowie ook bands als T-Rex populair begonnen te worden. Gitarist Peter Visser van Bettie Serveert en fan van oude Lou Reed: "Transformer klinkt een beetje droog, de gitaren staan ver naar voren. Er zit ook wel een beetje pubrock in, waar T-Rex ook een handje van had."
Visser deed met Bettie Serveert een tournee (met live album als resultaat) met covers van The Velvet Undeground. Met een gelegenheidscoverband speelde Visser in 2005 ook solo werk van Lou Reed (waaronder Walk On The Wild Side, Perfect Day en Satellite of Love), samen met onder meer Henk Koorn van Hallo Venray. Hij luisterde in gezelschap van een goed glas wijn nog eens naar de lp versie van Transformer. Ooit gekregen van een vriend die asceet werd en dus alle alcohol, sigaretten en rockmuziek buiten de deur zette.
Op de cover van Transformer staat Lou, met gitaar, uitgebleekt gezicht, mascara, ins blaue hinein starend. "Een verwijfd monster van Frankenstein", noemde Rolling Stone hem. Twee jaar nadat hij uit The Velvet Underground was gestapt en de min of meer geflopte eerste solo-plaat achter de rug had stond er niet hele goed voor. Reed heeft toegegeven dat de zakenmensen om hem heen hem aanmoedigden om met Bowie te werken. voor een vitale en commercieel interessante plaat.
Het was 1972, de muziekwereld was de onschuld voorbij. Harddrugs hadden de softe en hallucinerende varianten vervangen. De sfeer was grimmiger. Visser: "The Beatles waren uit elkaar, Morrison en Hendrix waren dood. Daarom passen Reed's teksten zo goed bij die tijd." Transformer is doordrenkt van referenties naar Reed's leven in New York, zijn tijd met The Velvet Underground en Andy Warhol's entourage vormen de backdrop voor songs als Walk On The Wild Side en Andy's Chest (dat gaat over de aanslag op de pop-art-ster). Het was Bowie die Reed vroeg om meer verhalen en mysteries op te dissen uit de Andy Warhol-periode. Hij wilde horen wat er zich in underground New York afspeelde. "De teksten gaan veel over New York, over Andy Warhol en zijn entourage, maar de muziek klinkt heel Engels. Dat komt voornamelijk door gitarist Mick Ronson, die alle arrangementen schreef. Hij heeft een niet te onderschatten rol op die plaat. Er klinkt een soort Engelse ironie door in de muziek. Het wordt af en toe bijna dixieland."
"Een echte cockteaser van een album." Nick Tosches, journalist van Rolling Stone was in 1973 niet overwegend positief over Transformer. "Laat hem ophouden met dit arty party homo gedoe", was zijn conclusie. Peter Visser vindt Transformer ook een hele wisselvallige plaat. "Een paar nummers zijn bijna fillers." Wat hem opvalt bij herbeluistering is dat je aan de plaat kan horen dat ze weten dat ze goed zitten. "De zelfverzekerdheid spat er vanaf. Ze durven daarom ook risico te nemen. De muziek is soms best sophisticated, maar Reed zaagt daar met zijn cynische toon en onderwerpkeuze recht doorheen. Als het nou een trut van een zanger was geweest met teksten over alledaagse vrolijkheid, dan was het kitsch geworden."
Transformer werd een classic album, mede door de vier absolute hoogtepunten. Opener Vicious is een heerlijk gemeen jengelgitaarnummer, "Over iemand die in de stront getrapt wordt", zegt Peter Visser. De zin 'You hit me with a flower" is van Andy Warhol. "It's a hate song. Mijn eerste solo album waren liefdesliedjes dit zijn haatsongs. Ik drink de hele dag door." vertelde hij Lester Bangs. "Ik wordt een beetje moe van drank, want niets is sterk genoeg."
In Satellite Of Love, een nummer dat nog stamt uit de Velvet Underground periode, is Bowie's invloed het beste hoorbaar. In de koortjes aan het einde hoor je zijn stem oh oh oh echo'en. Visser: "Satellite Of Love zit zo goed in elkaar. De tekst is een beetje vaag, maar de climax is zo mooi. Te gek ook om zelf live te spelen. Bowie's zang staat keihard in de mix. Dat is ook goed. Ik moet daar zelf in de studio ook altijd heel hard voor vechten."
Over het voor Lou Reed nogal gelukkig aandoende Perfect Day zegt Reed in een interview met de Belgische rockjournalist Serge Simonart, "Het is wat het is. Schaamteloze romantiek, met een subtiele, maar niet mis te verstane waarschuwing aan het eind, a little kick at the end. Ik heb er lang aan gewerkt. Vooral de structuur bleek wat te ingewikkeld voor mijn hoofd: al die mineurakkoorden..." (Die waarschuwing is het Bijbelse 'You're going to reap just what you sow'.)
Dan Walk On The Wild Side, Reed's enige echte grote wereldhit. Nick Kent schreef destijds in de New Musical Express: "Elk nummer met een tekst over orale seks, mannelijke prostitutie, methedrine en valium dat op Radio One wordt gedraaid moet wel echt cool zijn." Bowie's aanmoediging om te schrijven over Andy en New York zette Reed er toe om bekende karakters uit de stad in Walk on The Wild Side te verwerken. Acteurs, travestieneen, junkies, notabelen, wannabees. Zei Reed in die periode: "Als ik nu met pensioen ga, dan is Walk On The Wild Side het nummer waar ik om herinnerd wil worden. Het is mijn meesterwerk. Dat is het nummer waardoor ze Heroin zullen vergeten."
De flirt met Bowie, tja die moest wel verkeerd aflopen. Twee temperamentvolle paradijsvogels van dit kaliber te dicht bij elkaar, dan kan niet lang goed gaan. Bowie deed nog wat shows met Reed samen om hem te supporten, maar toen de kalverliefde over was begon het moddergooien. Reed vond het niet leuk dat Bowie credits kreeg voor het 'redden' van zijn carrière. "Er is maar één persoon met een gemener temperament dan ik en dat is David Bowie", zei hij met die typische Lou Reed sneer.