Woensdag behaalde piraterijbestrijder stichting Brein opnieuw een belangrijke overwinning in de rechtszaal: usenetplatform FTD moet een eind maken aan verwijzingen naar illegaal geüpload materiaal. Hoewel beide partijen nog overwegen in hoger beroep te gaan, lijkt het doek te vallen voor de downloadcommunity, die zichzelf graag omschrijft als forum. Belangrijkste vraag: wat is de volgende stap in de zorgvuldig uitgestippelde strategie van stichting Brein? Wat is het volgende doelwit, na Mininova, The Pirate Bay en FTD?

Het downloadlandschap is continu in beweging. Ruim tien jaar geleden was Napster het epicentrum van een aardbeving die de muziekindustrie op zijn kop zette. In de loop der jaren verhuisden downloaders gedwee van platform naar platform. Deels omdat nieuwe technologieën nieuwe mogelijkheden boden, deels omdat oude platforms juridisch aangepakt werden. Van Napster naar Kazaa naar Soulseek naar The Pirate Bay en Usenet. Ook nu lijkt de volgende stap alweer gezet: richting cyberlockers.

Cyberlockers, websites waar je grote bestanden kunt uploaden, zijn de laatste jaren steeds populairder geworden. Ze zijn er in allerlei vormen. Bij sites als Rapidshare, Megaupload en Mediafire kun je bestanden uploaden, in ruil voor een linkje. Veel blogs maken gebruik van dergelijke sites. Er zijn ook tools die meer gericht zijn op het versturen van grote bestanden van persoon naar persoon, en die niet doorzoekbaar zijn in Google. Sites als YouSendit en het Nederlandse WeTransfer zijn daar een voorbeeld van. Je kunt een bestand versturen naar één of meer e-mail adressen versturen, maar het is theoretisch mogelijk achter een e-mail alias tientallen of honderden adressen te hangen, waardoor een kleine community ontstaat.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat de stichting scherp kijkt naar het gebruik van cyberlockers. “De zaak tegen FTD laat zien dat je bestanden niet zelf hoeft te uploaden om onrechtmatig bezig te zijn”, zegt directeur Tim Kuik. “Een site mag ook niet structureel en stelselmatig gebruik maken van de beschikbaarheid van illegaal materiaal. Dat geldt voor een usenetforum, maar ook voor een website die links plaatst naar cyberlockers.” Over welke sites hij het dan concreet heeft, wil Kuik niet zeggen. “Ik strooi liever niet met namen, omdat dat nogal eens als een keurmerk gezien wordt. Sites die Brein noemt, daar kun je goed illegaal downloaden.”

Dagvaardingen zijn nog niet de deur uit, maar Kuik sluit niet uit dat Brein juridische stappen voorbereidt. In het buitenland worden al dergelijke zaken gevoerd, onder meer tegen een van de marktleiders, het Zwitserse Rapidshare. De zaak stevende in eerste instantie af op een veroordeling, maar in hoger beroep kwam Rapidshare toch met de schrik vrij. “Maar ze moeten wel een notice and takedown policy voeren”, zegt Kuik. “In een eerdere fase van het proces beloonde de site gebruikers voor het uploaden van populair materiaal, iets wat meer cyberlockers doen om hun marktaandeel te vergroten. Daar is Rapidshare mee gestopt, vermoedelijk omdat ze ook wel aanvoelden dat dat tegen ze zou werken.”

Opvallend genoeg worden file transfer tools meer en meer ook door de muziekindustrie zelf gebruikt. Zo gebruiken veel platenmaatschappijen en artiesten tegenwoordig WeTransfer om journalisten te voorzien van muziekbestanden. Een onderscheid tussen legaal en illegaal gebruik is dus niet zomaar te maken op basis van het type bestand, en dat maakt de zaak gecompliceerd voor piraterijbestrijder Brein. “Daar wil ik niet al te ver op vooruit lopen. Centraal staat dat een dienst rekenschap aflegt voor wat zijn gebruikers ermee doen. Natuurlijk moeten diensten gebruikt kunnen worden voor legale activiteiten. Veel cyberlockers zijn ook bereid het gesprek met ons aan te gaan, zeker als ze groter worden. Maar het is ook in hun belang om dat gesprek zo lang mogelijk te laten duren en nooit tot een conclusie te komen.”