Op 26 februari 2013 zouden Harry Merry en ik, Tamara Woestenburg, gaan toeren in de States. We hadden allebei eerder met succes getoerd in Amerika: ik afgelopen augustus in New York, Harry eerder al een keer of zes. We hebben allebei een Amerika-connectie: Ik ben een paar jaar geleden door Mark ‘Shimmy’ Kramer (o.a. producer van de Pulp Fiction soundtrack) ontdekt via myspace. Hij heeft mijn EP gemasterd en wil me graag produceren. Mede door zijn contacten heb ik in New York fantastische optredens kunnen doen. (hij is opgegroeid in New York en zit diep in de underground scene daar- van Sonic Youth tot Maureen Tucker van de Velvet Underground) Harry is ooit door Seinfeld aangeprezen en sindsdien is hij in heel Amerika een cultheld. Hij heeft hij een flinke fanbase opgebouwd. Onder zijn trouwste fans is Ariel Pink, wiens nummer ‘Round and Round’ in 2010 door Pitchfork verkozen is tot beste song van het jaar.
Harry en ik besloten onze handen ineen te slaan om gebruik te maken van elkaars contacten. We zouden allebei solo optreden, zodat de boekers meteen twee acts op een avond zouden hebben. Na maanden planning, organiseren en sparen hadden we veertien optredens door de hele VS geboekt. Van Florida, waar ik met Kramer ook testopnames zou maken, naar New Orleans, California, Minneapolis, Boston en New York.

On the border

Misschien dachten ze dat Harry een typetje van Herman Brood was. Misschien was het dat hij al zes keer eerder in de Verenigde Staten was geweest. Misschien was het omdat hij Harry Merry is en omdat Harry Merry uniek is. In ieder geval werd hij eruit gepikt door de douane in Philadelphia. We wisten dat enige voorzichtigheid betracht dient te worden wanneer je als muzikant Amerika binnen probeert te komen. We hadden de horror-verhalen gehoord over acts die waren teruggestuurd omdat ze alleen een toeristenvisum hadden, zoals Kraak en Smaak. Het dure werkvisum was echter voor ons geen optie, omdat we nog niet eens half uit de kosten van de vliegtickets zouden komen. De oplossing is dan benadrukken dat je een toerist bent en zorgen dat er geen promotie wordt gemaakt voor je optredens totdat je de douane door bent. Verder hadden we nog extra zekerheid ingebouwd: we hadden een verklaring mee van de Popunie, waarin stond dat we weliswaar zouden optreden, maar er financieel alleen maar op zouden toeleggen.
Ik werd doorgelaten en ving onze bagage op. Toen Harry niet kwam, besloot ik terug te gaan om te kijken wat er aan de hand was. Dat mocht, maar de beambte pakte wel mijn paspoort af. Zonder waarschuwing.

Bassie & Adriaan

Na twee uur wachten hadden we onze aansluitende vlucht al gemist. Toen werd Harry eindelijk naar de balie gevraagd voor ‘some good old further questioning’. Harry gaf antwoord alsof hij voor de radio werd geïnterviewd.
‘What’s your occupation sir?’
‘I was a post man, but I was fired because I was too slow.’
‘Did you bring any instruments?’
‘Yes, my keyboard, it’s a Roland. That’s the brand, it’s called Roland.’
‘Do you also play music?’
‘Yes. My music is all composed by myself, I compose it on the keyboard. And I call it wok and wol.’

Bij de douane begonnen ze te vermoeden dat Harry een soort clown was.
‘Sir, we’re checking you on the internet right now. Do you make music for kids?’
‘Eh... Well... Eh... For grown up kids, yes.’

Ik begon me een beetje de Bassie en Adriaan van Amerika te voelen.

Bonnie & Clyde

Ze vonden echter meer op internet. Een organisator bood tickets voor ons optreden aan. Nu konden we niet meer beweren dat we er geen geld voor kregen. Dat we er niks aan zouden gaan verdienen, sterker nog, alleen geld op toe zouden leggen, maakte niets uit. De brief van de Popunie werd amper bekeken.
De stemming sloeg om. We waren begonnen als Bassie en Adriaan, nu transformeerden we tot Bonnie en Clyde.

Ze zetten ons onder druk om toe te geven wie onze Amerikaanse agent of manager was, omdat ze het niet voor mogelijk achtten dat we dit allemaal zelf georganiseerd hadden. Ik verzuchtte alleen maar dat ik wou dat ik een agent of manager had, dan zou ik eindelijk eens aan muziek maken toekomen. Want het had godsonmogelijk veel tijd en energie gekost om die tour te regelen.

Door de deur van de verhoorkamer, waar Harry inmiddels naartoe was gebracht, hoorde ik de jonge, fanatieke beambte schreeuwen dat Harry moest ophouden met liegen, ‘cause we don’t wanna go around in circles again, do we?’.

Toen ik de beambte naar buiten zag lopen met onze paspoorten waar bagagelabels met AMS uitstaken, kreeg ik een akelig vermoeden. En dat akelige vermoeden werd bevestigd toen een douanier op me af kwam lopen. Met stomheid geslagen hoorde ik het aan: ‘U wordt ontoelaatbaar geacht in de Verenigde Staten. Begrijpt u wat ik zojuist gezegd heb?’ Ik zei dat ik de optredens kon cancelen, mijn gitaar terug kon sturen, zodat we onze reis konden maken zonder op te treden, maar hun besluit was onherroepelijk. First flight back to Amsterdam.

Too small for the Netherlands, too big for the States

Het begon een beetje te tollen in mijn hoofd. In Nederland werd ik tot vervelens toe gezien als beginnend artiest, in Amerika werd ik zo serieus genomen dat ik een werkvergunning nodig had? Too small for the Netherlands, too big for the States? En nu? Mocht ik vijf jaar Amerika niet meer in? Ik besloot een potje ongebreideld, bodemloos, hartverscheurend te gaan janken. Ik hield het binnen de perken van het hysterische, maar ik had ook geen zin om het te verbergen.

De jonge beambte probeerde vervolgens bij zijn collega’s bevestiging te krijgen dat hij de juiste beslissing had genomen. Hij probeerde me voor gek te zetten. In een poging me te imiteren zei hij met een Duits accent: ‘I’m crying, because I’m lying. I’m a liar. I’m a liar. I’m a liar.’
Inderdaad. Ik heb gelogen dat ik nul centjes zou krijgen voor een optreden, terwijl ik in werkelijkheid het astronomische bedrag van zo’n zestig dollar zou krijgen. In beide gevallen nooit genoeg om de kosten te dekken. U heeft een crimineel meesterbrein zonder zakelijk instinct ontmaskerd. Keep up the good work, sir.

Een gevangenis is gewoon een soort huis

'Ma'am, you're not a criminal, nor did you engage in any illegal activity. But we don’t have the facilities to keep you here, so I have to handcuff you and transport you to prison.' Tja, gevangenis... Ik heb niet zoveel problemen met een gevangenis. Een gevangenis is natuurlijk gewoon een soort huis. Maar dan met deuren die van binnenuit niet opengaan. En je mag geen spullen meenemen; niet de veters in je schoenen, niet de elastiekjes in je haar, niet je tandenborstel, niet je handige, hygiënische lakenzak van de Xenos. Je wordt grondig gefouilleerd. Gelukkig zeggen ze netjes ‘Now I’m gonna touch the frontal area,’ voordat ze je in de kut grijpen.

In de spiegelende ruiten van het vliegveld zag ik mezelf gehandboeid worden afgevoerd. Zo in mijn jas van wit nepbont zag ik er, al zeg ik het zelf, verdomde tof uit. Ik zei dat het allemaal nogal rock ‘n’ roll was. De agent keek me met grote, niet-begrijpende ogen aan.
Na een klein uurtje in de auto werden Harry en ik werden binnengebracht in de Montgomery Correctional Facility. Onder de nieuwsgierige blikken van de bewakers en de medegevangenen sloeg mijn tofness om in onvervalst ongemak. Ik mocht er dan wel uit zien als een rockbitch, maar ik viel ernstig door de mand als een gevangenismaagd.

It’s a prison, not a jail

Ik werd in een cel gezet. Niet zo’n gezellige, met matrassen en een televisie en zo, nee, deze cel had een interieur dat het best omschreven kon worden met de woorden ‘kaal’ en ‘kil’. Er was een bank van iets dat leek op een kruising tussen beton en marmer. Verder stond er een metalen toilet annex wasbak. De airco blies genadeloos koude lucht de cel in, al hadden mijn voorgangsters geprobeerd het rooster af te sluiten met maandverband. In de hoek lag een vrouw te slapen, of misschien was ze out gegaan. Na een tijdje begon ik mij wat in de steek gelaten te voelen door de bewakers. In een poging om mezelf van de vergetelheid te redden bonsde ik op de celdeur. Mijn pogingen werden steeds halfslachtiger toen ik merkte dat ik alleen de aandacht trok van een paar mannelijke gevangenen, die op de gang stonden.

Ik besloot een poging te doen om te slapen. Ik had geen enkel besef van tijd, maar ik moest al zo’n 24 uur achter elkaar op zijn, dus het leek me een poging waard. Toen ik lag werd ik me akelig bewust van diverse fysieke ongemakken. Ik had honger, want ik had geen avondeten op. Bij elk contact met de ijskoude bank trok de kou verder mijn lijf in, dus ik probeerde mijn ligoppervlakte zo klein mogelijk te maken. Mijn ledematen begonnen bij het minste of geringste te slapen. De TL-verlichting penetreerde onverbiddelijk en onophoudelijk mijn oogleden.

Een unieke ervaring die u nooit zult vergeten

Toen ik merkte dat slapen onmogelijk was, besefte ik dat het een lange nacht zou worden. Maar hé, een gedachtenwereld is ook een wereld. In een wereld kan je reizen -meestal dan-. In mijn gedachtenwereld zijn positief en negatief twee kanten van dezelfde medaille. Derhalve kan al het negatieve ook op een positieve manier worden uitgelegd. Ik besloot de wereld te bezien vanuit Dankbaarheid; het is belangrijk regelmatig je zegeningen te tellen:
- Wat ben ik blij dat ik hier morgen weg mag.
Wat ben ik blij dat ik met een werkvisum nog welkom ben in Amerika.
- Wat ben ik blij dat ik niet meer rook.
- Wat ben ik blij dat ik avonturen beleef in Amerika.
Ik keek naar de pisvlek in de hoek.
- Wat ben ik blij dat ik niet ongesteld ben.
- Wat ben ik blij dat ik nauwelijks heb gedronken. Anders had ik continue moeten pissen.
Ik ging weer verliggen op de stenen bank.
- Wat ben ik blij dat ik een zachte, warme bontjas heb aangetrokken naar Florida.
- Wat ben ik blij dat ik voor een schamele 1200 euro iets beleef dat weinig anderen meemaken: ‘Een unieke ervaring die u nooit zult vergeten.’

Op de momenten van verminderde mentale weerbaarheid besloot ik echter voortaan paaseieren te gaan schilderen met verstandelijk gehandicapten, zodat ik ook daadwerkelijk iets nuttig zou doen met mijn leven. Had ik eindelijk een plek gevonden waar mijn muziek gewaardeerd wordt, waar het als meerwaarde gezien wordt dat mijn muziek niet makkelijk in een hokje te plaatsen is, mag ik niet naar die plek toe. Zaadbestaan. En ik maakte me zorgen om Harry.

For all your correctional needs

Het gerinkel van sleutels deed mijn hart opspringen. Ik werd echter gesommeerd de vrouw in de hoek wakker te maken, die vervolgens werd afgevoerd. Voordat ik iets kon zeggen zat ik weer achter een gesloten deur.

Na een paar uur was het gerinkel wel voor mij. Ik werd naar een gezellige zwarte zuster gebracht voor een medische test. Trots gaf ik mijn gloednieuwe inmate pass aan haar af. Ik moest beginnen met een plasje en ze vertelde me dat het ‘negatief’ was. Ik vroeg maar even wat er ‘negatief’ was, want als het over mijn instelling ging moest ik misschien toch eens bij een powergoeroe te rade gaan. Ze antwoordde dat ik niet in blijde verwachting was. Nadat ze mijn bloeddruk, hartslag en dat soort dingen had opgenomen, zwaaide ze met een injectiespuit. Ik nam aan dat ze bloed ging prikken om mijn biometrische rapport compleet te maken. Stomverbaasd zag ik dat ze geen bloed af nam, maar iets injecteerde.

Toen werd er plotseling een gevangene met een hypo binnengebracht. Voordat ik kon vragen wat er in mijn bloedbaan zweefde, ging de verpleegster op pad om een broodje voor hem te halen. Nu werd het pas echt gezellig. Door het gepeuzel van de diabeticus kreeg het geheel iets weg van een bedrijfskantine. Ik probeerde elk moment op een stoel, elk moment in de warmte te koesteren. Op de klok zag ik dat ik nu echt al 24 uur wakker was. De bewaker had een goed gevoel voor humor. ‘We don’t use the word ‘inmates’, we prefer the word ‘guests’. It’s our number one goal to ensure optimum guest comfort. We'll go to almost any length to make sure you have a pleasant stay. Montgomery County Correctional Facility. We take care of all your correctional needs.'

Vrouwelijke Johnny Cash

Uiteindelijk kreeg ik een matras, deken en tandenborstel en een privé-cel, dus het leven lachte me weer toe. Na een paar uur slaap kreeg ik zelfs mijn ontbijt. Netjes door een luikje in de celdeur, net als in de film. De pannenkoeken leken op vissticks, maar honger maakt rauwe bonen zoet.

‘Je moet pakken wat je pakken kan, hè, je weet nooit wanneer je weer wat krijgt.’

Dat ik de melk en sinaasappelsap allebei maar meteen had opgedronken vond ik later iets minder prettig. Ik werd namelijk weer teruggezet in mijn oude verblijf, samen met zeven gevangenen. Wachten duurt lang, maar het duurt nog langer als je je plas aan het inhouden bent, omdat je geen zin hebt om ten overstaan van zeven onbekenden je behoefte te doen.

Het waren gelukkig wel leuke types. Ik kreeg zelfs nog een complimentje omdat ik zo gezellig was en niet helemaal doorsloeg. Toen ze vertelden dat ze zo weinig afleiding hadden besloot ik dan maar te doen waarvoor ik naar Amerika was gekomen: muziek maken. Ze waren een dankbaar publiek en ik waande me even de vrouwelijke Johnny Cash. Er bleek nog iemand te luisteren; de vrouw in de aangrenzende cel beantwoordde mijn gezang met een ontroerende overgave. De gevangenen vertelde me dat de buurvrouw psychotisch was en haar medicijnen niet wilde nemen. ‘And now she thinks she’s in an American Idol sing-off’.

I’ve got one male, one female, for immigration

Tegen het middaguur werden we weer overgebracht naar het vliegveld. De rest van de dag stond in het teken van wachten, eindeloos wachten. Als je wacht gaat de tijd langzamer. Misschien moeten we wat vaker wachten in het leven, dan leven we langer.
Ook mijn ouders wachtten, op een berichtje van mij. Zoiets als ‘Ik ben goed aangekomen in Florida, the Sunshine State.’ Dit mocht niet. Er was al voor ons gebeld naar iemand die ons in Orlando zou oppikken van het vliegveld, dus wij hadden onze call gehad.

Big in the States II

Onze nieuwe vrienden bij de douane werden emotioneel toen het onvermijdelijke afscheid naderde. ‘Hope to see you soon!’ riepen ze ons na. Eén doel is in ieder geval bereikt: we zijn bekend in Amerika. Bij de douane. En in de gevangenis.