De tegenbeweging van Kypski

Utrechtse dj gooide zijn liveshow weg

Tekst: Joost van Beek / foto's: Dave Stoker ,

Neerlands scratchkoning Thomas Elbers, beter bekend als Kypski, duikt in november op in een opvallende Youtube-video. Te midden van een synthesizer, drumpad en draaitafel haalt hij Lil Kleine en Ronnie Flex’ Drank & Drugs door de mangel. Het filmpje blijkt de kickstart voor een serie video’s waarmee hij het ambacht van het live (re)mixen wil benadrukken. 3voor12/Utrecht zocht hem op.

Die bewerking van de zomerhit van de New Wave-schoffies is een test. In november 2015 heeft Kypski net een hoekje in het Kytopia-complex aan de Oudegracht bemachtigd en experimenteert hij met een nieuwe setup. “Ik was op zoek naar een acapella die veel mensen kennen. Drank & Drugs was toen een hit en ik vroeg Kees de Koning van Top Notch om de vocalen. Hij stuurde ze direct. Bas (Vermolen, filmer van de Binkbeatserie Beats Unraveled, red.) stelde voor om de remix low budget te filmen.”

De pedaalemmer
De demonstratie van zijn nieuwe setup – draaitafel, drumpad en synthesizer - is de directe aanleiding voor de video. Na de release van zijn rauwe beatplaat Wreck Fader trekt Kypski in 2015 door Nederland met een nieuwe liveshow. Het voelt niet goed. “Die show was me te ‘EDM-isch’,” zegt hij er nu over. “Een beetje zoals de optredens van Daft Punk, waarin de muziek zo wordt gevisualiseerd dat er een lampje is voor de snare-drum, nog eentje voor de kickdrum en dan nog een stroboscoop voor bepaalde sublagen. Je verdwijnt achter een geautomatiseerd, visueel spektakel. Dan kan je zowat het podium afstappen. Daar ligt mijn kracht niet.”

Die liveshow belandt in de pedaalemmer. Een moeilijke beslissing. “Maar ik ben blij dat ik dat deed, ik voel me hier veel beter over.” Kypski raakt geïnspireerd door een aantal Amerikanen, die hun ratelende livedemo’s opbouwen rond ogenschijnlijk simpele drumpads. “Ik zag wat Youtube-filmpjes van DJ Enferno, een gast uit Washingon. Hij werkt met een drumpad, een synthesyzer en twee draaitafels. Ik dacht: dat is een vorm die veel beter bij me past.”

De tegenbeweging
Kypski’s video’s mag je best zien als een tegenbeweging. Een manier om het ambacht van het live musiceren te vieren. Vorige maand verscheen een remixvideo van Mura Masa’s 'Lovesick Fuck,' gefilmd onder leiding van Bas Vermolen. Het resultaat doet denken aan zijn befaamde Binkbeats-video’s; intiem geschoten, microscopisch ingezoomd op de vingers van de artiest. Zodat je ziet dat elke tik telt. Kypski: “Ik houd het bij een beperkte, kleine setup, waar ik het maximale uit haal. Voor mij is de fingerpad een soort drumstel. De draaitafel gebruik ik om te scratchen en de synthesizer maakt het af. Als ik die Binksbeatsvideo’s zie... man, ik zou helemaal gek worden mocht ik zoiets doen. Daar waag ik me echt niet aan.”

De Mura Masa-video financierden ze met een subsidie van de gemeente Utrecht. “In ruil daarvoor promoten we Utrecht in de aankomende video’s," zegt Kypski. “De laatste clip is geschoten in een vergaderruimte ergens achter de grote zaal van Kytopia. Heel sfeervol, met vergeeld behang en een grote openhaard. Het lijkt net een kasteel. De volgende locatie zal wat meer een ‘Utrecht-tintje’ hebben, zoals beloofd.”

Vermolen en Kypski zijn een crowdfunding gestart om de serie uit te bouwen. Voor iedere 1500 euro zullen ze een video schieten. “Ik was daar huiverig voor. Bij een eerdere kickstarter was ik constant met social media in de weer. Doneer nu! We zijn er bijna! ‘Jezus, waar ben ik mee bezig,' dacht ik toen. Bas vond dit project geschikt voor crowdfunding. Het zijn intieme filmpjes, mensen voelen zich snel betrokken.”

Worstelende muzikanten
Dat Kypski nu onderdeel is van de kruisbestuiving aan de Oudegracht, sijpelt door in zijn werk. Neem Niels Broos (o.a The Kyteman Orchestra en Jameszoo), die werkt in de kamer naast die van Kypski. Hij is een belangrijk klankbord en speelde wat akkoorden voor de Mura Masa-video in. Kypski: “Er ontbrak nog een bepaald harmonisch element. Ik wil dat deze video’s de scratch-routine overstijgen. Er moeten liedjes uitvloeien. Zo wordt het meer dan een serie waarin iemand laat zien wat ‘ie allemaal kan.”

“Het is heel leerzaam om te zien hoe iedereen zich hier door dat muzikantenbestaan worstelt,” gaat hij verder. “Iedereen stippelt zijn eigen pad uit, van cellist Maarten Vos tot Colin (Benders, Kyteman, red.) met z’n modulaire muur. Daarnaast zie ik jonge kids die een workshopdag hebben na een hitje op Soundcloud. Die denken dan ineens dat ze het gemaakt hebben. Verbaas ik me daar weer over. Goh, je weet echt nog helemaal niks.”

De uitdaging
Met de videoserie wil Kypski Wreck Fader een langere adem geven. Hij wacht er nog even mee, maar uiteindelijk gaat hij ook de albumtracks vertalen naar live video's. In het najaar mogen we een herinterpretatie van de plaat verwachten. “Een aantal bevriende muzikanten remixt die nummers. Colin neemt een nummer voor zijn rekening. Skip & Die en FilosofischeStilte doen ook mee. Tegen die tijd wil ik ook meer live video’s hebben. Die remixes moeten live samenvloeien met een scratch/dj-set. Uiteindelijk wil ik dit op een groot publiek overbrengen. Hoe ik dat ga doen? Daar zit nu de uitdaging in.”

Te zien: Kypski speelt op 14 mei in Vera, Groningen, waar hij optreedt met het Noord Nederlands Orkest. Op 19 mei staat hij in de Nederlandse finale van de Redbull Thre3style dj contest in de Marktkantine, Amsterdam.