Holly Herndon brengt technologisch engagement naar Utrecht

Kunstmanifestatie Hacking Habitat en Residenties bewijst actualiteit van George Orwell

Tekst: Lars Meyer/Foto's: Jelmer de Haas ,

Hoe krijgen we grip op het leven als elke beweging wordt vastgelegd? Zijn we werkelijk afhankelijk van onze smartphones? Vragen die door de razendsnelle digitalisering steeds actueler worden. Kunstmanifestatie Hacking Habitat slaat de handen ineen met de Residenties in Utrecht in de zoektocht naar antwoorden.

Hacking, oftewel de technologie naar je eigen hand zetten en zo je voordeel ermee doen. Dat is de visie die Hacking Habitat als uitgangspunt neemt in de voormalige gevangenis op het Wolvenplein. Aan de hand van kunstwerken, lezingen en gesprekken wil de organisatie ons bewust maken van onze technologiegestuurde wereld. Zij werken hiermee samen met de organisatie Residenties in Utrecht, die bijzondere gasten uit de creatieve sector uitnodigt om  kennis te delen met het publiek. Om deze manifestatie te openen, heeft de organisatie verschillende sprekers uitgenodigd om te spreken over de vraag: 'How to be a citizen in a digital world?'  

Met deze vraag als uitgangspunt is een kleine groep activisten, kunstenaars en muzikanten bijeen verzameld om te discussiëren. De groep sprekers loopt uiteen, vormgever Vinca Kruk van Metahaven is uitgenodigd, maar ook journalist Dimitri Tokmetsis van De Correspondent. De twee die vooral opvallen zijn IJslandse politica Birgitta Jonsdottir en de Amerikaanse muzikante Holly Herndon. Zo is Jonsdottir al jarenlang voorvechter van privacy en één van de oprichters van Wikileaks. Samen met Holly Herndon zijn zij speciaal door de Residenties uitgenodigd om hun visie over technologie te delen. Herndon maakt  geëngageerde elektronische muziek die betrekking heeft op de relatie tussen mens en technologie. Het blijft niet alleen bij een gesprek, want die avond treedt ze ook nog op in TivoliVredenburg.

“Een kunstwerk dat conceptueel is, maakt het voor mij meer emotioneel,” zo pleit Herndon tijdens de discussie. Haar muziek is vaak de aanleiding voor lange gesprekken. Het is nog altijd je taak om als muzikant, die zich per laptop uitdrukt, je te verantwoorden. Heeft dit dan te maken met het feit dat het aanzicht van een laptop nog steeds wordt gezien als afstandelijk? “A lot of people complain about it being less engaging, less natural, less emotional, but my laptop mediates so much of my life: my Skype, my bank account, my emails, my relationships,” Herdon is er duidelijk over in een interview met The Guardian uit 2015. “It’s actually a hyper emotional instrument; it has more emotional content than a violin could ever dream of.”

Door de Residenties trekken Jonsdottir en Herndon veel met elkaar op. Zo is de politica, die tevens dichter is, 's avonds bij het concert aanwezig om een gedicht voor te dragen. Deze vriendschap vertaalt zich niet enkel naar poëzie, maar ook naar een opvatting van Jonsdottir waar Herndon zich tijdens het gesprek goed in kan vinden: “Sinds de komst van het internet voelen steeds meer mensen zich minder verbonden met een ideologie of land. Het biedt een mogelijkheid voor gelijkgestemden om elkaar te ontmoeten op een plaats waar niet één absolute waarheid heerst.”

Deze blik op de maatschappij vertaalt zich terug naar het optreden van Herndon. Tijdens de show, die opgedragen is aan de veroordeelde Chelsea Manning, wordt ze geholpen door partner Mat Dryhurst. Door middel van de door Metahaven gemaakte visuals, zweven we als toeschouwer van locatie naar locatie. Ondertussen bewegen verschillende objecten met ons mee: maskers, laptops en het logo van de IJslandse Piratenpartij van Jonsdottir. Ondanks dat de locaties constant veranderen, blijven deze voorwerpen hetzelfde. Het lijkt of Herndon hiermee wil zeggen dat overal ter wereld dezelfde onderwerpen spelen. De voorwerpen laten dan ook veel aan de eigen interpretatie over, waardoor ook hierover geen zekerheid bestaat. Het masker met de geforceerde glimlach zou kunnen slaan op Facebook, waar iedereen zich van zijn beste kant wil laten zien.

Zoals al tijdens de discussie werd gezegd is het internet een vloeibare samenleving, waarin geen duidelijke structuur heerst. Het is dan ook aan ons om weer grip te krijgen op de technologie die ons leven zo duidelijk beïnvloedt. In een maatschappij waarin iedereen wordt gefilmd of afgeluisterd lijken wij acteurs te zijn geworden in ons eigen leven. “I know that you know me better than I know me,” zingt Herndon in Home. Er is dan ook geen betere tekst die de invloed die technologie op ons heeft, zo duidelijk maakt.   

Gezien: Holly Herdon, 25 februari 2016 @ TivoliVredenburg, Utrecht. Tot 6-6-2016 te zien: Art of Control, International Art Exhibition @ de voormalige gevangenis aan het Wolvenplein in Utrecht