Een terugblik op de carrière van D.A.C

Het succesverhaal van acht Amersfoortse vrienden

Tekst: Arnout de Vries ,

Tien jaar geleden kwam Professioneel Chillen uit, het tweede album van de Amersfoortse hiphopgroep D.A.C. De mannen vonden het een mooie gelegenheid om hun twee albums opnieuw digitaal (Spotify en iTunes) uit te brengen. 3voor12/Utrecht grijpt dat op zijn beurt aan om eens terug te blikken op de carrière van D.A.C.

Middelbare school
Halverwege de jaren '90 worden de fundamenten voor een Amersfoortse hiphopscene neergezet door groepen als BRAAF! en Vaardigheid. Het zijn de eerste tekenen van wat er gaat komen, maar voor de toekomst van de Amersfoortse hiphop moeten we rond 1995 naar de middelbare scholen kijken. Daar treffen we jongens aan die weliswaar net aan de baard in de keel hebben, maar al vol met wilde plannen zitten. Voorbeelden daarvan zijn Koen en Bjørn, twee jongens van een jaar of vijftien. Samen luisteren ze naar Nederlandse hiphop en bedenken: 'dat willen we ook!' Ze noemen zich Diggy Dex en Hux B, met als groepsnaam De Profeten, en proberen samen wat dingen uit. In een interview met 3voor12/Utrecht blikt Diggy Dex hierop terug: "Op de middelbare school kwam ik bij Hux B in de klas. Toen hoorden we Osdorp Posse. Lachen, dachten wij, dat gaan we ook proberen. Een beetje freestylen groeide uit tot teksten schrijven."

Ze zijn niet de enigen met wilde plannen. Elders in Amersfoort sleutelen twee vrienden op hun computer instrumentale beats in elkaar. Ze noemen zich D.A.C, naar hun namen (Darin and Clenn), maar ook naar hun afkomst (Dutchman and Colombian). Al snel ontmoeten ze De Profeten en besluiten zo nu en dan samen te werken. Van het één komt het ander en er blijven meer jonge Amersfoortse talenten hangen rond de twee producers. Samen met Grootmeester Jan en Wudstik uit de groep Vlieg, plus Jiggy Djé van graffiti-crew Oh Shit Jiggy en zijn vriend Mr. Fonc besluiten ze één groep te worden: vanaf dat moment staat D.A.C voor De Amersfoortse Coöperatie.

De Amersfoortse Pracht
Het achttal ontwikkelt zich snel, treedt veel op in de omgeving (aanvankelijk veel schoolfeesten) en verspreidt rond de eeuwwisseling de eerste nummers via internet. Het gaat niet onopgemerkt, zo bereikt het de redactie van Hiphopinjesmoel: 'Omstreeks 2000 hoorde ik een nieuwe mp3 getiteld Rappatak van een of andere groep uit Amersfoort. [..] En zowaar, het was dope!'

Een jaar later wordt de naam in de omgeving van de keistad definitief gevestigd: de groep brengt de clip 'De Amersfoortse Pracht' uit en wint de Kleine Prijs van Amersfoort. Dat laatste was een jaar eerder niet gelukt, maar de groep geeft niet op, ontwikkelt zich verder en speelt in de finale voor het eerst met een live-band. Met Darin op toetsen, Mr. Fonc op bas en twee nieuwe gezichten in het collectief (drummer Kroes en dj UrbQ), heeft de groep precies dat beetje extra om niet alleen de Kleine Prijs, maar ook Het Geheim van Utrecht te winnen en door te stromen naar de Grote Prijs van Nederland. Daar strijden ze om de prijzen met dan nog relatief onbekende namen als Ali B en Pete Philly. Met een haarlengte voorsprong op Ali B winnen ze de felbegeerde publieksprijs. De doorbraak is nabij.


DiDACtici, Springstof en Lowlands
Eerder dat jaar bracht de groep al hun debuutalbum DiDACtici uit, in eigen beheer en in kleine oplage (slechts duizend stuks). Het is het resultaat van keihard werken, 'waarbij de rappers elkaar nachtenlang tot het creatieve uiterste dreven', zo vertelt Jiggy Djé in 2007 aan Saul van Stapele van NRC. Ook vertelt hij hoe ze als jonge studenten hun eigen promotieteam waren: "Met z’n tienen met een weekendtas bier en een weekendtas albums met onze OV-kaart het land door en platenwinkels binnenvallen."

Een recensent van Hiphopinjesmoel is er vroeg bij en is zeer enthousiast. Hij prijst de beats en geeft tevens aan hoe de rappers elkaar perfect aanvullen. De grote doorbraak volgt in 2003. De mannen brengen een nieuwe single uit genaamd 'Springstof', die veel wordt gedraaid op tv-zender The Box. Dit genereert, in combinatie met de gewonnen publieksprijs van de Grote Prijs van Nederland, flink wat aandacht. Het geeft ze de kans om op Lowlands en de Amsterdamse Uitmarkt op te treden, en het tiental bouwt een goede live-reputatie op. 3voor12 spreekt in 2005 van passie en vuur, na een optreden voor Club 3voor12.
Naast de vele optredens werken de leden hard aan nieuw materiaal. Zo verschijnt er in 2004 de nieuwe EP Professioneel Spinnen en de nieuwe single 'Doorhalen'. Wat het publiek echter niet weet, is dat er ook wordt gewerkt aan solomateriaal.


Professioneel Chillen en het officieuze einde
Het tweede album, Professioneel Chillen, verschijnt begin 2005, na een periode van relatieve stilte. Het is het eerste album dat op grote schaal wordt uitgebracht en het wordt lovend ontvangen. Hiphopinjesmoel is positief verrast door de frisheid van het album, en 3voor12/Utrecht schaart het zelfs onder de top van de nederhop. Er lijkt een mooie toekomst voor D.A.C te gloren. Op het album is echter al te horen hoe elk van de leden qua stijl zijn eigen weg zoekt. In een interview met FRET Magazine geven ze aan dat er al snel solo-albums zullen volgen. De albums van Wudstik, en Grootmeester Jan zijn zelfs al in de afrondende fase. Bovendien is Darin, samen met rapper Juiceisdunaam, bezig als De Colombiaanse Bloedgroep, en gaan Diggy Dex en Hux B samen een album als De Profeten maken. 

Het zijn geen loze beloftes: in hetzelfde jaar nog verschijnt Collaboratorium van Grootmeester Jan, in het volgende jaar opgevolgd door Noah's Ark van Jiggy Djé, Mijn Wereld van Wudstik en Verhalen Vanuit De Sofa van Diggy Dex (alleen van De Profeten hebben we nooit meer wat gehoord). Het is het officieuze einde van de groep. Er is weliswaar nooit officieel een einde gemaakt aan D.A.C maar de rappers en producers krijgen het zo druk dat de groep op de achtergrond raakt. De vriendschap is echter gebleven, dus wie weet wordt er ooit weer nieuw leven in geblazen.

Vanaf heden zijn de albums DiDACtici en Professioneel Chillen te beluisteren via Spotify en te downloaden via iTunes.