Terwijl Gijsen aan zijn mierzoete Turkse thee nipt in Ana's Kuzin ("Er hoort heel veel suiker en honing in, hoor") stemt hij met enige aarzeling toe: "Ja oké, ik moet toegeven dat het erg goed gaat." En daarmee bedoelt Gijsen natuurlijk Le Guess Who?, het festivalkindje dat hij samen met zijn muzikale rots in de branding, Bob van Heur, in 2007 ter wereld bracht. Het begon allemaal bij een behoefte om te recalcitreren tegen de standaard festival line-ups, de commercialisering van de muziekindustrie en de eentonige muziek op de radio. Een programma tjokvol experimentele muziek met een reikwijdte van garagerock tot singer-songwriter en van complexe elektronica tot Kaapverdische funana-muziek.
Dit jaar maakt het festival een groeispurt door: van donderdag 20 tot en met zondag 23 november treden meer dan 140 artiesten op, verdeeld over tien locaties in en rond het centrum van Utrecht. De capaciteit per dag is gegroeid van circa 2500 bezoekers vorig jaar naar circa 5500 dit jaar. Ongeveer een vijfde van de bezoekers komt uit het buitenland. "Er komen mensen uit Rio de Janeiro, Amerika, Portugal… zelfs Japan!", als een kind zo blij herhaalt hij nog een paar keer Rio en Japan.
Wat doe je als je een walhalla voor muzikanten wilt creëren en tegelijkertijd een overweldigende adrenaline-rush aan je publiek wilt geven? Een minder hoge lat voor jezelf leggen, zullen de meesten antwoorden. Bij Johan Gijsen (organisator Le Guess Who?) komt het woord 'minder' niet in zijn vocabulaire voor. Samen met zijn even perfectionistische compagnon Bob van Heur gaan ze zelfs tot over het naadje om hun visie rond festival Le Guess Who? te verwezenlijken. "Een festival organiseer je niet voor jezelf," aldus Gijsen.
Hang-out voor bands
Met Le Guess Who? brengen Gijsen en Van Heur in Utrecht artiesten samen die op een bepaalde manier een link met elkaar hebben. "Ze zijn door elkaar geïnspireerd, komen uit dezelfde scene of zijn al jaren bevriend. Zo spelen op de zaterdagavond Broncho, Cloud Nothings en The Vaselines na elkaar. Door deze verbinding verheugen dit soort bands zich om op LGW? te spelen. Dat komt mijns inziens zowel backstage als op het podium tot uiting," legt Gijsen uit. En die aanpak valt in de smaak: "Muzikanten als Ty Segall, Suuns en Sharon van Etten zijn een soort ambassadeurs geworden van Le Guess Who?. Die vertellen andere bands dat ze hier ook eens moeten spelen." Veel acts die tijdens LGW? optreden, bezoeken het festival zelf ook. "De meesten blijven langer dan hun optreden, omdat ze ernaar uitkijken andere bands te zien spelen, zoals deze editie bij Selda." Hiermee doelt Gijsen onder andere op TuNe-YaRdS, maar ook op St. Vincent, wier manager kort geleden nog bij LGW? controleerde of zij wel naar Selda's optreden kan kijken.
Verwondering voor het publiek
Tegelijkertijd wil Gijsen met Le Guess Who? het publiek verwonderen. "Het festival moet een duidelijke emotie oproepen bij het publiek. Ik heb liever dat iemand een aantal optredens helemaal niets vindt en bij twee daarna overdonderd wordt. Die indrukwekkende optredens blijven je namelijk je hele leven bij." Dat lijkt tot dusver goed te lukken: de vele headliners van deze editie, waaronder Selda, Dr. John, (de curatie door) Swans en Autechre, doet menigeen voorafgaand al blozen van opwinding. En het optreden van Utrechter Binkbeats belooft ook wat: "Hij bouwt het hele podium van de Grote Zaal vol met instrumenten, potjes, pannetjes… noem maar op," weet Gijsen te verklappen.
Verwachtingen gaan gepaard met zorgen
"Maar al die verwachtingen maken me wel bang, hoor. Of we dat wel gaan waarmaken. Ik maak me nog zorgen of TivoliVredenburg, het nieuwe festivalhart, al genoeg de LGW?-sfeer ademt. Het is nog zo clean en nieuw," hij schudt zijn hoofd. "En ik vraag me af hoe het publiek zich zal verspreiden over de locaties." De zaalcapaciteit van TivoliVredenburg is immers fors groter dan die van de andere locaties. Het kan maar zo zijn dat ineens duizend bezoekers tegelijkertijd naar het kleinere EKKO willen. "Ik wil dat iedereen bij LGW? vol adrenaline van optreden naar optreden gaat, alles ziet wat hij wil zien en nergens voor een dichte deur staat. Het lijkt op bepaalde momenten onoverkomelijk dat dat wel gebeurt. Daar kan ik wakker van liggen." Gijsen is dan bang dat bezoekers last van Efteling-stress krijgen: "Dat je meer wilt zien dan mogelijk is, net zoals een kind in de Efteling."
Een broedplek en hang-out voor muzikanten, en voor het publiek herinneringen die je tot je dood bijblijven. Gijsen is niet zo van de kleine ambities. Terwijl de nuchtere programmeur wat van zijn mezze eet, komt hij dan ook wat moe over. Perfectie speelt parten, zeker als het festival groeit als gewild onkruid en er slechts een handvol mensen zijn om het te verzorgen.
Stiekem in De Helling
Hij kijkt me verbaasd aan als ik hem vraag welke optredens hij zelf nog mee wil pakken tijdens het festival. "Geen één," antwoordt hij stellig. "Ik wil graag bands en gasten persoonlijk verwelkomen en bedanken, waardoor ik weinig tijd overhoud om optredens te zien. En er zijn ook nog veel bezoekers die met me willen delen hoe ze het tot dusver vinden. Meestal is dat positief, gelukkig!" lacht hij. "Ik probeer altijd wel even iets van een optreden mee te krijgen. In De Helling bijvoorbeeld, dan ga ik altijd *censuur* staan. Daar ziet vrijwel niemand me en kan ik ongestoord kijken." Door alle hectiek zien Gijsen en Van Heur elkaar tijdens Le Guess Who? vrij weinig. "Vorige editie zag ik Bob pas voor het eerst aan het eind, op de zondagavond bij Tivoli Oudegracht. Die ontmoeting was heel emotioneel. We hebben elkaar toen lang geknuffeld. We zeiden vrijwel niets; we wisten dat we allebei tevreden waren dat alles goed gegaan was," Gijsen blijft even stil. "Ja, dat was best wel emotioneel," zegt hij nogmaals terwijl hij waarschijnlijk een All You Need Is Love-tafereel voor zich ziet.
LGW? een internationaal merk
Niemand kan er meer omheen: Le Guess Who? is uitgegroeid tot een volwassen festival dat de stempel van 'zij-project' is ontstegen. Gijsen wil het daarom komend jaar anders voorbereiden. "Ik wil meer tijd besteden aan het leggen van inventieve verbindingen en aan het versterken van onze positie door te lobbyen. Dit kan doordat we nu een steviger fundament hebben door een nieuw bestuur, de full-time marketeer/programma-assistent Barry (Spooren, red.) en de stagiaires die langere tijd stagelopen," vertelt hij. De ambitie is ook om het festival internationaal nog beter op de kaart zetten. "We redden het namelijk niet met enkel bezoekers uit eigen land, daarvoor is onze programmering te niche. Het voordeel is dat LGW? een internationaal merk is geworden; het staat garant voor eigenzinnige muziek." Met dat merk gaan Gijsen en consorten komend jaar naar New York voor een speciale editie van Dronefest. En ze zijn - zij het subtiel - aan het flirten met Primavera Festival. "Een podium hosten op Primavera zou misschien wel kunnen, ja. Mits het LGW?-gevoel niet verloren gaat in de commercie daar."
Uit Utrecht... (n)ooit?
Of Utrecht wel groot genoeg is voor alle LGW?-ambities? Gijsen ondervindt al wel de kaders van het 'grote dorp' aan den lijve. "We ontvangen op dit moment regelmatig berichtjes van buitenlandse bezoekers die zich afvragen waar nog slaapplekken zijn. Alles zit vol. Ik adviseer ze nu maar naar Amsterdam te gaan, maar dat is het natuurlijk niet; in de trein heen en weer. Voor volgend jaar wil ik een overdekte camping ergens regelen. Voor nu hoop ik dat onze couchsurfactie nog helpt. Utrecht heeft gewoon te weinig slaapplekken." Of dit dan betekent dat het festival Utrecht wel eens vaarwel kan zeggen? "Uit Utrecht? Dat nooit!" terwijl hij beseft wat hij zegt, voegt hij er snel aan toe: "Nou ja, je weet het natuurlijk nooit hè?"
Te zien: Le Guess Who? 2014 met o.a. Selda, Swans, Einstürzende Neubauten, Sharon Van Etten, Wire, Bonnie 'Prince' Billy, Perfume Genius, Autechre, Binkbeats, Ought en vele anderen, donderdag 20 t/m zondag 23 november 2014 @ diverse locaties in Utrecht
Meer lezen over programmeur Johan Gijsen?
In het fotoboek [on]zichtbaar in Utrecht staat een exclusief interview met Gijsen, maar ook met andere intersesante muziekprofessionals uit Utrecht. Lees meer over het fotoboek.