Interview: Frontman I Am Oak over inspiratie en zijn zoektocht naar vastigheid

Thijs Kuijken: “Mijn fotografie is een reflectie op mijn gemoedstoestand. Net als mijn muziek.”

Tekst: Megan Bos / Foto's: Nick Helderman/Thijs Kuijken ,

Muzikant én fotograaf. Dat is Thijs Kuijken, de man achter de aangrijpende folkmuziek van I Am Oak. Naast dat hij kortgeleden zijn nieuwe-oude plaat Ols Songd uitbracht, exposeert hij ook met zijn fotoserie Woander in EKKO. 3voor12/Utrecht praat met hem over wat hem inspireert als artiest en over de connectie tussen zijn muziek en fotografie.

Is er een band of een nummer waarbij jij toen je het hoorde dacht: ‘Wauw! Ik wil ook muziek maken’?

“Ik denk dat de eerste band waardoor ik zelf muziek wilde gaan maken Nirvana moet zijn geweest. Ik was sowieso heel erg fan van Nirvana en luisterde vooral naar de Unplugged in New York cd. Het lijkt misschien niet veel op wat ik doe, behalve als je kijkt hoe eenvoudig de liedjes zijn. Het zijn drie of vier akkoorden met daarover een zanglijn, waar aandacht aan besteed is. Dat simpele vond ik ook zo goed aan Nirvana. Dat eigenlijk alleen de gitaar en de zang al interessant genoeg is om het tot een goed lied te maken. Dat is altijd mijn insteek geweest bij het maken van liedjes.”

Waar haal je verder je inspiratie vandaan? Hoe begin je bijvoorbeeld aan een nummer?

“Ik begin meestal met wat spelen op gitaar, een orgel of toetsen. Ik speel iets totdat ik een soort loopje van een paar goed klinkende akkoorden heb en daar zing ik dan wat overheen. Dat is in eerste instantie gewoon een melodie. Dat worden dan woorden en soms komt daar een zinnetje uit. Dat kan het begin van het lied zijn, één zinnetje dat intuïtief ontstaat waarop ik verder kan bouwen. Meestal ontstaan liedjes op een intuïtieve manier.”

Je speelde in The Village op de Fading Trails preparty een nummer van Jason Molina. Is hij een groot voorbeeld voor jou?

“Ik heb wel veel naar hem geluisterd, maar ik weet niet of het een hele grote inspiratiebron is geweest. Zijn muziek is wel een goed voorbeeld voor het drie/vier akkoorden concept en een mooie zanglijn die alles bij elkaar brengt. Als ik een nieuw nummer ga maken, ga ik natuurlijk niet zo doelbewust te werk. Niet van: oh, ik wil nu iets maken wat daar op lijkt, of: ik ga me nu laten inspireren door die band. Maar ik denk dat als je iets nieuws maakt, er wel iets ouds naar binnen kan kruipen.”

Heb je jezelf wel eens achteraf betrapt? Dat je dacht: dat lijkt wel heel erg op die ene artiest?

“Ik denk sowieso Bill Callahan, vooral bij de Oasem plaat. Ik heb in die periode veel geluisterd naar de plaat Sometimes I Wish You Were An Eagle. Toen ik een heel eind op weg was met Oasem, realiseerde ik me ineens dat er best veel referenties naar die plaat van Bill Callahan in zaten. Het was niet bewust gedaan, maar het zat er toch wel in. Dat komt gewoon doordat je daar zo in zit. Je zit in zijn wereld en daaruit neem je iets mee naar de I Am Oak wereld.”

Je hebt nu ook je expositie Woander in EKKO hangen. Zijn dat twee aparte dingen, je fotografie en je muziek?

“Dat loopt zeker wel in elkaar over. Maar dat heb ik eigenlijk pas bij dit project bereikt. Ik heb fotografie gestudeerd aan de HKU en de expositie is, samen met het boek, mijn eindproject geweest. Het was helemaal vrij, dus het was best moeilijk om iets te verzinnen waar je zo lang aan kan werken. Toen kwam ik eigenlijk vanzelf uit op een soort verlengde van waar ik met Oasem mee bezig was. Ik ben fotografie gaan benaderen zoals ik muziek benader, dus ik ben intuïtief foto’s gaan maken.

Ook ben ik foto’s gaan maken die goed bij elkaar passen. Zo heb ik een aantal kristallen en mineralen gefotografeerd. Dat kun je dan eigenlijk zien als één onderdeel. Toen heb ik wat planten op een egale achtergrond gefotografeerd en dat is dan ook weer een onderdeel. Zo zijn dat een soort liedjes geworden. Die zijn dan samen in boekvorm weer een album. Op die manier heb ik geprobeerd de twee werelden bij elkaar te brengen. Qua werkwijze, maar ook  qua manier van denken over hoe je iets bij elkaar brengt en hoe je een verhaal vormgeeft. Ook thematisch heb ik geprobeerd het bij elkaar te brengen, door de één een soort aanvulling op de ander te laten zijn.”

Denk je dat ook liedjes kan maken die geïnspireerd zijn op je fotografie?

“Ik denk het wel. Mijn muziek is sowieso heel beeldend. Ik beschrijf veel dingen, ik gebruik veel metaforen en natuurreferenties waardoor je ook snel een beeld krijgt. Ik beschrijf bijvoorbeeld een rivier, ik noem maar wat. Dat gaat meteen visueel werken. Wat dat betreft ligt dat ook een beetje in het verlengde van de fotografie. En ik kan ook heel geïnspireerd raken door een beeld of bijvoorbeeld het werk van een andere fotograaf.”

Hoe hebben andere fotografen je geïnspireerd?

“Ik heb eigenlijk weinig fotografen die mijn voorbeeld waren. Ik zou ook geen namen kunnen noemen. Natuurlijk heb ik tijdens mijn schooltijd wel veel naar andere fotografen gekeken en dat heeft ook gezorgd voor de richting waar ik in gegaan ben.

Ik heb na drie jaar een pauze genomen van school om me op I Am Oak te focussen en ik denk dat me dat ook gevormd heeft. In de periode dat ik niet op de academie zat, zat ik ook niet in de wereld die daarbij hoort. De lessen, leren van anderen, input van andere fotografen. Je wordt op een bepaalde manier gestuurd, door bijvoorbeeld andere fotografen en referenties die je tot je moet nemen. Bij mijn pauze heb ik dat een beetje los kunnen laten en heb ik opnieuw kunnen beginnen. Zo kon ik meer van mezelf in mijn werk kwijt.”

Hoe zou je de thematiek van je boek beschrijven?

“Het is een soort reis door de oeroude natuur. Toen ik die pauze nam van school, had ik geen vastigheid meer. Afgezien van shows had ik nergens meer waar ik naartoe moest. Ik kon doen wat ik wilde, maar dat is natuurlijk veel vrijheid. Dat werkte een beetje averechts. Dan weet je niet zo goed meer wat je wilt en wat je moet doen. Alle houvast was weg. Dat is het punt waarop ik ben gaan schrijven aan Oasem. Het gaat over een zoektocht naar een soort nut en wat ik ben in dit grote geheel.”

Ben je er al achter?

“Nee, maar de conclusie op het einde van de plaat is dat het niet zo belangrijk is om dat te weten. Het is wel belangrijk is om je het af te vragen. Daardoor leer je veel over jezelf en je omgeving en dat is belangrijker dan het ‘weten’. Oasem is een reis. Het eerste liedje heet ‘Horizon’ en het laatste liedje ‘Horizon II’. Ik ga van de ene horizon naar de andere en onderweg constateer ik dingen. Dat gebeurt ook bij mijn fotoserie. Daar ben ik door een soort landschap aan het wandelen en kom ik allerlei dingen tegen. Die heb ik dan verzameld en gedocumenteerd. Zo kom ik bijvoorbeeld een varen tegen en een degenkrab. Soorten die al miljoenen jaren hetzelfde zijn. Levende fossielen, vaste gestructureerde dingen, die niet veranderd zijn.

Ik realiseerde me dat ik onbewust op zoek ben naar de vastigheid die ik verloren had. Dus zocht ik naar structuur. De mineralen die ik gefotografeerd heb, zijn daar ook een voorbeeld van, dat zijn hele gestructureerde vormen. De moleculen zijn zo netjes uitgelijnd, waardoor je een soort vierkante stenen krijgt. Ook was de pauze van school voor mij ook een beetje verwarde periode. Dat wordt dan weer uitgebeeld in donkere landschappen, waarop bijna niets te zien is. Het is een reflectie op mijn gemoedstoestand. Net als mijn muziek."
 

Te zien: I Am Oak, zaterdag 29 maart @ EKKO. Hier is ook de fotoserie Woander nog de hele maand maart te zien.