De woonboot annex studio van SENSE ligt op een prachtig locatie: op werpafstand van Amsterdam CS, maar nagenoeg vrij van de hectiek van de binnenstad. Geleid door het nummerbordje aan de grachtwal, lopen we over de vlonder naar een gastvrij openstaande deur, waar de producer ons begroet. Reden van ons bezoek is SHAHMEN, het nieuwe hiphopproject waarvan de onlangs uitgebrachte debuut-EP ons vorige maand een poëtische lofzang ontlokte. Hier, op deze boot, werd het zaadje geplant van wat uit zou groeien tot een innig muzikaal verwantschap.
Terwijl SENSE een glaasje appelsap voor ons inschenkt, kijken we rond. De studio, waar SENSE behalve voor SHAHMEN ook tracks opnam voor andere projecten zoals Numaads en The Q4, bestaat verrassend genoeg uit niet veel meer dan een bureautafel met wat computerbeeldschermen en knoppenkasten. Toch gebeurt hier alles, van beats maken en teksten schrijven tot het opnemen van instrumentale partijen. SENSE is er maar druk mee: de laatste drie maanden produceerde en masterde de Amsterdammer maar liefst vier albums. “Ik ben een beetje gespleten, ja. De verschillende projecten hebben elk een heel andere sound. Die sound is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen mij en de vocalist. Ik besteed er veel tijd aan een band op te bouwen met diegene.”
Dat gold ook zeker voor BLS, de Amerikaanse MC die met zijn bezwerende stem Shahmens ruggengraat vormt. Een stem die ons in eerste instantie verdacht veel deed denken aan onze eigen Utrechtse donderrapper Pax, maar ons nu resoluut uit de illusie helpt. Want wanneer BLS iets later dan ons en vergezeld van een stevige wietlucht de boot betreedt, laat de donkerbruine stem waarmee hij ons begroet geen ruimte voor misverstanden. “Final proof that the man does exist,” lacht hij. Hij laat zich in een fauteuil zakken, draait er zich nog eentje en duikt terug in de tijd om de oorsprong van SHAHMEN uit de doeken te doen.
Hoewel BLS en SENSE de tijd namen om hun muzikale samenwerking te perfectioneren, was er een vonk vanaf hun allereerste ontmoeting in 2006. De uit Los Angelos afkomstige, in New York gevestigde filmstudent BLS reisde de wereld over voor werk aan een documentairefilm. Zodoende deed hij ook enkele dagen Amsterdam aan, waar hij kennis maakte met SENSE. Hun ontmoeting was kort, maar BLS was “more than intrigued”. Als voornamelijk freestyle MC was hij altijd al op zoek naar de beste beats. Hij noemt het zoeken naar een gouden ei, naar iets aan het einde van de regenboog. In SENSE voelde hij deze utopie gevonden te hebben. Verplichtingen riepen hem terug naar New York, maar in de zomer van 2007 kwam hij opnieuw naar Amsterdam, waar hij met SENSE de boot indook en de eerste nummers van SHAHMEN opnam.
De muziek kwam, volgens SENSEs gebruikelijke formule, op organische wijze tot stand. Weken achtereen sloten ze zichzelf op in de boot, waar BLS schreef en SENSE gelijktijdig beats produceerde. “Ik maak beats, hoor BLS mompelen en pas het ritme van mijn beats daarop aan”, legt de producer uit. “Soms val ik in slaap terwijl hij nog zit te mompelen, de andere keer maak ik hem wakker met beats. Zo creëer je een soort van autistisch wereldje, waarin je ook zonder communicatie kunt samenwerken.” Wat daaruit volgt, zijn wat SENSE en BLS ‘schetsen’ noemen: collages van percussie en samples met daaroverheen de vocale basis. Uit een grote hoeveelheid schetsen, veelal talloze variaties op hetzelfde idee, koos SENSE een handvol van de beste. Daarmee zat hij vervolgens nog jarenlang te “prutten” met behulp van muzikanten en nog meer samples, net zolang tot de tracks zijn goedkeuring konden wegdragen.
Een gedeelte van het resultaat horen we op de EP Enter The Circle, SHAHMENs knallende binnenkomer en tegelijkertijd de aankondiging van het album, dat volgens SENSE “meer rustpunten en rivierachtige dingen” bevat. Op beide platen vormen de nummers onmiskenbaar één geheel. “Vroeger”, verklaart SENSE, “was een album altijd een geheel. Dat geldt voor een psychedelisch rockalbum uit de jaren ’70, maar ook voor een plaat van Billie Holiday. Sinds we allemaal losse mp3’tjes hebben, of nog erger, mixtapes, bevat een album een of twee singles en de rest is, whatever, opvulling.” Dat is niet het enige wat hem in hedendaagse hiphop irriteert. “We zijn nu al zo’n vijfendertig jaar aan het hiphoppen, maar het blijft hangen op het level van waar het mee begon: een dj die een sample van James Brown herhaalt terwijl iemand anders daar ‘hibbediehibbedie’ overheen doet. Intussen zitten we in 2010, in studio’s van miljoenen en zijn de mogelijkheden eindeloos. En toch is negenennegentig procent van de hiphopliedjes die je hoort nog altijd gebaseerd op dat idee: een stukje soulmuziek, al dan niet met wat extra drums eronder en een baslijntje.”
Zonde, vindt ook BLS. Wat dat betreft was het niet vreemd dat hij zijn muzikale wederhelft vond buiten zijn thuisland, de bakermat van hiphop. Met name op het gebied van originele beats produceren, heeft Europa een goede naam, vertelt hij. Pratend over Nederland, bewierookt hij de korte afstanden en de daardoor korte lijntjes binnen de hiphopscene. Utrechts hiphopbolwerk Habek wordt daarbij zeker niet overgeslagen: hier vond hij nog een “like-minded artist” in Kyteman, met wie hij af en toe de studio induikt, en raakte hij bevriend met – jawel – Pax.
Horend bij de trotse één procent hiphoppers die iets nieuws willen brengen, zweert SHAHMEN bij originaliteit. BLS doet dat met zijn teksten, waarin hij afwijkt van de massa door niet te rappen over concrete zaken als ‘wie ben ik, wat heb ik en wat ga ik doen’, maar op een meer abstracte, poëtische wijze de wereld om zich heen te beschrijven. SENSE onderscheidt zich door samples niet één op één over te nemen, maar zo fijn te verknippen en te verwerken, dat een geheel nieuw geluid ontstaat. De combinatie van die krachten is SHAHMEN, iets dat volgens beide leden volstrekt uniek en daardoor van blijvende aard is. “SHAHMEN is de hiphopgroep waar we altijd al in wilden zitten, de muziek die we wilden horen sinds we twaalf waren. Het is onze eigen Wu-Tang Clan. Ook al werken we tegelijkertijd aan andere projecten; SHAHMEN is de basis, datgene waar we het meest trots op zijn.”
De EP Enter The Circle is gratis te downloaden op www.ProjectMooncircle.com
Te zien: The Q4 ft. (o.a.) BLS tijdens Roffest, zaterdag 3 juli @ Julianapark, Utrecht
Te zien: The Q4 ft. (o.a.) BLS in het voorprogramma van Anouk, zondag 4 en zaterdag 10 juli @ Westerpark, Amsterdam
“SHAHMEN is onze eigen Wu-Tang Clan”
Het gouden ei van producer SENSE en MC BLS
Afgelopen maand verscheen een EP vol knisperend verse hiphop. Die gelaagdheid, dat samplegebruik, die donderende stem: dat moet haast wel Utrechts zijn. Oog in oog met de makers, moeten we anders concluderen. Maar ach wat, de moeder van een van hen komt uit Utrecht. We claimen SHAHMEN!